Euskal Literatura IV

Liburu bat argitara zuen: Zurtasun-gogoa (Bilbao). Zubiri
eta Zarza'ren irarkolan. Umeentzat oartxo egokiak. Bilbo'ko
Aurrezkitegi fa Baitetxe udaldarrak eralduriko sariketan, lenengo
saria, II'gn. galan, «Ikastoletako aurreratzeari dagokon
Liburutxoa». Mujika'tar Gregorio'k espaiñeraz egindako «Espiritu
de cordura», egilleak eskatuta, Oleaga'tar Nazario'k euskeratua.
84 orrialde. Iru zati dauzka: 1) Zurtasun-gogoa, zer
dan, obariak, baltzu laguntzailleak; 2) Esakunak, eta 3) Ipuñak.
Ona Esakunetatik batzak:
— Udea ots-egiten (kantetan) igaro eban-eta, txirri-txirriak
negurako emendioak inurriari eskatu bear izan eutsazan.
Ume: gaztaroan, bizitzako udea berau da-ta, txirri-txirriak bezela
ots-egizu, baña inurriak legez lan egizu ta zeure emendioak
gorde egizuz.
— Ekaltz gogor ta beingozkoak itxasontziak ondatu ta errotak
erasi egiten ditu. Aize me ta iraunkorrak ontziak porturatu
ta errotak erabili egiten. Beingozko burutasun batek, unduriena
bada bere, gitxi laguntzenn dausku aurreratzeari bere obariak
ateraten. Obariok lortzeko, arauz, ganoraz ta yarraltuz ekin
bear yako.
— Nekez bada bere, zartzarorako neure egun-saria atontzen
diardut. Au ikusita, lagunak dinoste: -Baña zartzarora eltzen
ez ba'zara, zetarako zure neke guztiak? Ezin dabe ulertu,
agura-atsotuten ez ba'naz bere, zartzarora elduko ba'nitz armin
eta estu ez nazala egongo gogoratzeak emoten deustan artetasuna
nire neke guztien sari naikoa dala.
— Norbaltek, itxasoari bsre anditasuna kentzearren ur
tanto bat artu dautsagula esaten entzungo ba'leusku, ikaragarrizko
irriak egingo leuskiguz. Bardin mendi baten anditasuna
urritzearren arritxo bat kendu dautsagula esango ba'gendu.
Orregaitino, inok lenengo arritxoa imini ez ba'leu, ez legoke
mendirik andiena. Itxasorik bere ez legoke nor-edo-nok lenengo
ur tantoa imini ez ba'leu. Domurik (dirutzarik) andiena bere,
ez litzateke izango, lenengo laurlekoa aurreratu ez ba'litz.
72