Euskal Literatura IV

1) Txomin ikasle (Donostia, 1931). Eusko umeei irakurtzen
erakusteko lenengo idaztia. Egilleak, sarreran, au dio itzez
itz; «Eusko-lenen-ukasteko loretegia lantzen degunok pozez gaude
alnbat lore berri, idazti apaln eta egokiak datozela ikustean.
Eusko umeei irakurtzen eta idazten erakutsi bear zieten idaztitxoak
osatu eta ugaritu dira. Lenbizi ludira etorri zan «Xabiertxo».
Bere altaren L. Mendizabal'dar Ixaka»-ren esana zintzo
bete zuan. Eusko umeen artean ikasbide on asko zabaldu, batzuen
jakintza-egarriya itzali, ta bera baño txikiagoen ikasnaya
piztu zuan. Txiki abentzat, «Xabiertxo»-ren anal gaztegoa,
«Umiaren laguna» ekarri zuan egille berak ta bere errayetatik
sortu zan «Martin Txilibitu», irakurbide merke ta laburra. Baño
oralngo ikastetxeetan irakurgaletan bezin laster idazkal-bideetan
jarduten duten ikasleak, eta ortarako egin nuan «Txomin
ikasle».
2) Lutelestia (Zarautz, 1932). Euzko Argitaldaria. 65 orr.
Nik begi aurrean daakadanak onela dio: «Iturriotz'dar Pirmin
apalz irakasle Eusko-Ikaskuntza'ko Lenen-Irakaste Batze'
kuak. Lutelestija, iru malletan. Euzkerazko lenengo malla. Bizkayeraz».
Eta sarreran au irakaslariari: «Gipuzkua'ko lutelesti edo
jeograli txiki bat egiteko asmoz asi nintzan; (baserriko ikasle
maltiak eskatuten eustelako, itzez ezeze biarrez), baña Eusko-
Ikaskuntza'ko Lenen-Irakaste Batzordia'k ukusi eban neure lana
amaltu baño len, eta lutelesti onen mugak Euzkadi gustira zabaltzeko,
eskatu eustien, onela euzko-seme gustijak zer ikasija
ixan egijentzat, etxeko barrijetan».
Onen ondoren etorriko ziran bigarren eta irugarren malllakoak.
Baita jarralan «Edesti Deuna», bi malllatan, «Eliztia»,
«Zenbakiztia», «Edestia», «Daneurtiztia», «Berezko Jakintzak»
eta abar, au da, mota askotako ezagutzak, idazti laburretan, eusko
«enziklopedia» oso bat egiteko asmoz.
3) Lutelesti edo Jeographia (Zarautz, 1932). E. Argitaldaria.
20 orr.
(Ikns Auñamendi, Literalnra, III, 327 orr.).
253