Euskal Literatura IV

tsari «plegu berehezi bat» eman zion. Orduantxe, ain zuzen,
asi zitzaion umetxoari biztu ta aunditzen apaizgorako deia. Ortarako,
Zalgize'tik bi urratsera dagoen Maule'ko Prantzisko
Deunaren ikastegira doa, trebe bezin zalu bere barne-lantzeari
ekiñez. Bein, an zegoela, txango bat egiterakoan, Maule'ko gaztelu
zarra ikustera joan omen ziran ikasleak, eta Lhande gazteak
«buria oro arrigarriz», idatziz jarri zituen guduka aren
goraberak; prantsesez poesian ipiñi omen zituen, Birjilio latin
idazle zarraren kobla-moldetan.
Amasei urtekin Baiona'ko Seminariora joan zan, Filosofia
ikasten. Lagun eta adiskide miñak zituen emen, zuberotarrak
ere bai. Apalzgaitegi ontan igarotako bost urteak lan eta otoitzurteak
izan zitzaizkion Lhande gazteari. Eder zitzaion garal artatik
frantsesez eta euskeraz idaztea, itz-neurtuz ala ere. Aren
leen frantses kopla ta artikuluak «Le Conseilles des Farnilles»
eta «Le Patriote des Pyrenees»-en agertu ziran, Nadi-Preherel
naiz Petit Pierre'z izenduta. Nagusiak, iritzi baten, au etzuten
ondo ikusten, eta onako ondo ezin etorri bat sortu zan nagusi
ta ikaslearen artean; egun baten, beraz, egun mingarri baten,
agur-egin zien Ikastetxeari ta bertan zeuzkan adiskide miñal.
Lhande'k, ordea, eliz-deia sumatzen. Eta egun batez, «gogakaldi
suhar baten egitera» joanik, bakartade artan artu zigun
«bere biziko jesuixta eginen zela»-ko xedea. Eta Rodez urian
sartu zan Jesuiten etxean, 1900-9-5'an. Amar urte emango ditu
apalztuteko, ta amalka bere ilosketak burutzeko, jesuiten bizimoldeari
dagokionez. Ainbat errialde ikuskatuko dizkigu anartean:
Beljika'ra doa lenengo bere jesuita lagunakin, 1902-9-8'an
leen botuak egiñik. Ondoren, urte betez, Inglaterra'n bir-artzen
ditu bere larin, greka ta frantses ikasldzunak. Beste bi urtez
Olanda'n ikasten ditu filosofia ta zuhurtasuna. 1905'an eta
1906'an, bi urtez, Espalña'ko Puerto de Santa Maria'n frantses
erakusten du. Berriz ere Beljika'n daukazu, Enghine urian, lau
urtetan teolojia ikasten. Bitarte ortan, 1910-7-28'an, apaizgoa
artzen du Tolosa'n. Ogei ta amalru urte dauzka.
395