Euskal Literatura IV

kuntza gure gogoaren izpillu, barru-bizia dala ikusirik, bere
asmo ta gurariak euskeraz adierazten alegindu zan; au da: barruan
zeramana itzez eta idatziz, gaur goxo biar latz, besteal
ere erakusten salatu zan, euskaldun enparauak ere asmo ta elburu
berdiñerantz zuzendu nalez.
Urte luzeetan ari izan zan idazten; bizitaldi osoan alegia.
«Jaungoiko-Zale» sortu zutenetik, aldizkingi onen arteztzallletatik
bat izan genduan, bertan lenengo ta gero, 1932'tik aurrera,
«Ekin»-en aspertu barik idatziaz. «Eguzkitza» ta «Lemoatarra»
erabilli zizkigun lanak izenperatzean. «Euskera, RIEV,
«Yakintza», «Euzkadi», «Euzkerea» ta olako eguneroko ta aldizkarietan
agiri dira aren lanak. Idazle eder dugu beti: galak
illunak edo-ta gutxi erabilliak izanda ere, txit argi ta ulerterrez
irtetzen zuten Eguzkitza'ren luma bizkorretik.
Ona, banazean, argitara zitun liburu batzuk:
1) Garbitokiko Arimaen illa (Bilbao, 1915). Grijelmo Alargun
eta Semeen irarkolan. 112 orriade. Sarda y Salvany'k erderaz
idatzi zuenetik euskeraldua. Ederld azaltzen du eliz-gala,
euskera oparoan. Bizkai'ko elizarik geienetan, zemendian, arimen
bederatzi-urrena egiteko erabillia.
2) Andra Maria'ren Loretako Illa (Zornotza, 1919). 290
orrialde. «Jaungoiko-Zale»-ren irarkolan. Idazti eder-ederra, bal
galez, bai izkeraz. Aberaska edo ezti-markatza bezain goxo,
leuna. Argitara zanetik Bizkai'ko eliz-gizonak, aspertu gabe,
eskuetan erabillitakoa: beronek bait dakarzki kristau-onoimen
edo birtuteak apain ere apain adierazi ta azaldurik. Eliz-gizonak
ezeze, erritarrak ere, ainbat lekutan, maiatzeko illean baltik
bat, euren otoitz eta irakurtaldiak egiteko aurrean eakia.
Ementxe urrean —ba-dakit nik—, Boroa auzunean, Kepa Deunaren
elizatxoan, loralllean arratsero ogetaz urteetan batu izan
dira Andra Mariaren omenezko otoitzak ariltzen, eta Eguzkitza'ren
«Loretako IIJa»-ren bitartez osotu izan zituzten arratsotoitz
eta elizkizunok.
23