2819 NSDO NL Cover - Commissie voor de milieueffectrapportage

keuzen werden gemaakt, opdat er nu gepraat zou kunnen worden hoe die
doelen gezamenlijk te bereiken zijn. Moeite bestond met de ‘omslachtige en
voorzichtige’ formuleringen van de beleidsuitdagingen. Bij een heldere formulering
kun je verwachten dat meer mensen bereid zijn mee te denken en
te doen. De SER is kritisch over de aangegeven keuzen en wil deze scherper
geformuleerd zien.
de ser: van een verkenning naar een nationale strategie
voor duurzame ontwikkeling verwacht de een heldere
aanduiding van te maken strategische keuzen, van
sociale dilemma’s die het maken van keuzen bemoeilijken,
en van mogelijke oplossingenrichtingen.
de nu voorliggende nsdo-verkenning voldoet helaas
niet aan deze verwachtingen. de afwegingen die gemaakt
moeten worden om duurzaamheid in haar
verschillende dimensies te realiseren blijven grotendeels
buiten beeld; de noodzaak om vervolgens te
kiezen blijft onderbelicht. de verkenning wekt te veel
de indruk dat het gaat om het zo hier en daar wat
bijsturen binnen bestaande structuren. een ‘sense of
urgency’ ontbreekt; er wordt geen richting gegeven
aan een maatschappelijke discussie over lastige
duurzaamheidvraagstukken. daarmee wordt een stap
terug gezet ten opzichte van het nmp4 dat spreekt over
de noodzaak van structurele aanpassingen in de
economische en sociale orde en dat inzet op een drietal
transities naar duurzaamheid. 44
de indicatoren geven een beeld zoals
een thermometer
Men kan zich ook redelijk goed vinden in de indicatoren die als voorlopige
set in de rijksverkenning zijn opgenomen. Een deelnemer pleit voor een verband
tussen volksgezondheid en milieu (bijvoorbeeld via geluidhinder) en
zou uit dat oogpunt het aantal mensen in de WAO ook als indicator
opgenomen willen zien. Verkeersonveiligheid is ook als indicator
voorgesteld.
Ook werd gewezen op het gevaar dat indicatoren ‘heilig’ verklaard worden.
Het gaat dan niet meer om het bereiken van je echte doelen, maar om goed
te scoren op de indicatoren. Een debat blijft nodig, ook al zijn de indicatoren
nog zo goed.
bevolking en gezondheid: oorzaken en
gevolgen eerlijk benoemen
Bij het thema bevolking worden vraagtekens gezet bij de arbeidsparticipatie.
Hoe belangrijk die ook is, het kan ook te eenzijdig worden. Eerder zou men
willen werken vanuit het ‘solidariteitsbegrip’. Hierbij moet bevordering van
sociale cohesie voorop staan en moeten ook de mondiale aspecten worden
meegewogen. Bij de mondiale aspecten gaat het vooral om het tegengaan
van een mondiale tweedeling. 45 Solidariteit betekent dan het streven naar
een gelijke toegang tot natuurlijke hulpbronnen, tot ruimte, enzovoort, voor
elke wereldburger. Het gebrek aan toegang is een van de ‘push-factoren’ bij
de trek van mensen vanuit hun eigen omgeving naar het rijke westen.
De integratie van immigranten in Nederland is pas mogelijk vanuit duidelijk
geformuleerde eigen (Nederlandse) maatschappelijke waarden en normen.
Men twijfelt of de Nederlandse normen en waarden wel helder genoeg uitgesproken
zijn om steun te bieden aan mensen uit andere culturen om in
Nederland te kunnen integreren. In het gesprek met ‘minderheden’ werd er
sterk voor gepleit het begrip ‘minderheden’ niet meer te gebruiken: behandel
mensen, die in Nederland wonen en werken, allen op dezelfde wijze en
betrek ze op gelijke wijze bij het oplossen van maatschappelijke problemen.
Wat betreft gezondheid werd er op gewezen dat de belangrijkste factor, die
heeft gezorgd voor een betere gezondheidstoestand de toenemende welvaart
is (geweest) en minder de milieukwaliteit.
klimaat: komen we er
wel op deze manier
De streefbeelden 46 over het klimaat worden weinig inspirerend genoemd 47 .
Beter is het deze af te leiden van de ‘CO 2 -ruimte’, die voor Nederland beschikbaar
is als we uitgaan van een rechtvaardige verdeling van die ruimte over de
verschillende landen. Het is uitdagender en meer richtinggevend om langetermijndoelen
te nemen, die het klimaatprobleem echt oplossen en die de
Nederlandse bijdrage daaraan echt vaststellen. Een duurzame energiehuishouding
in 2050 is zo’n doel.
Het prijsmechanisme (zoals kilometer- en energieheffingen) is zeker nodig om
de doelen te halen. Net zo belangrijk zijn sociaal-culturele veranderingen. 48
Die kunnen bijvoorbeeld leiden tot een verminderde mobiliteitsbehoefte. De
ruimtelijke ordening is dan een even belangrijke oplossingsrichting als de technologie
(energiebesparing).
17
033 432 6000
De Methodeklapper
Op basis van jarenlange ervaring
op het gebied van landbouwontwikkelingshulp
en duurzaamheid
heeft de organisatie ETC een
‘methodeklapper’ ontwikkeld.
Klapper die een actueel overzicht
biedt van interactieve en participatieve
methoden voor processen
van plattelandsvernieuwing.
Financiering: Ecoorperation
HOOFDSTUK 2 REACTIES OP DE 'VERKENNING VAN HET RIJKSOVERHEIDSBELEID' 37