ТӨРИЙН АЛБАНЫ ШИНЭТГЭЛ 2022

Энэ бүхэн ёс зүй, сахилга хариуцлагын асуудал хэр чухалд үзэгдэж буйн
илрэл.
Жил бүрийн ажлын эхний өдөр ТАЗ төрийн ахмад зүтгэлтнүүдээс урьж
сургаал номыг нь сонсдог юм.
Энэ сарын эхээр хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тээвэрчин, төр нийгмийн
зүтгэлтэн Р.Раш гуай уригдахдаа нэгэн малчны үгийг эш татаж байсан.
“Ёс суртахуунгүй боловсрол ишгүй хутгатай адил” гэж... айхтар үг шүү.
Тэр уулзалтын төгсгөлд сайд асан Д.Тэрбишдагва гуай “Төрийн албыг ёс
суртахуун чимнэ, ёс суртахуунлаг төрийн алба улс орноо чимнэ” гэж хэлснийг
давтъя.
Хоёр зууны зааг дээр монгол төрд өндөр алба хашсан буурлуудын амнаас
буусан үгс. Тогтоож аваад санаж явахад илүүдэхгүй, бодууштай үгс.
Өнөөдрийн сургалтаар төрийн ахмад түшээ Я.Долгоржав багш Монгол
төрийн түшмэдийн уламжлал, ёс суртахууны талаар гайхалтай гоё хичээл
заалаа.
Аливаа зүйл зүгшрэн төлөвшиж, амжилтын оргил, бүтээлийн шедевр
болтлоо ихээхэн цаг хугацаа шаарддаг гэсэн утгатай “Ром нэг өдөрт үүсээгүй”
хэмээх 1000-аад жилийн тэртээх Европ зүгийн алдартай үг байдаг. Бүгдээрээ
мэднэ.
Уламжлалгүй шинэчлэл байхгүй гэсэн өнөөдрийн сургалтын санаа ч энд
байгаа биз.
Монгол төр үүсэн бий болсноосоо хойш өөрөө өөрийгөө төлөвшүүлэхийн
нэг гол гогцоо нь төрийн түшмэдийн ёс суртахуун гэдгийг үеэс үед сургамжлан
мөрдөж ирж.
Эртний сургаал зохиол “Оюун түлхүүр”-ийн хэдэн мөрийг энэ сургалтын
сэдэвтэй холбогдуулаад өчигдөр гэртээ харсан юм. Онцолж уншъя гэж бодлоо:
“Төр ёсыг төв шударга дагаж явах түшмэл хүний 9 эрдмийн дотор түвшин
сэтгэл нэн эрдэм” гэж... айхтар хэлж шүү.
Төр гэдэг үг ёс гэдэг утгаар хэрэглэгдэж байсан жишээ “Монголын нууц
товчоо”-нд байдагчлан төр, ёс гэх хоёр үг эхэндээ ижил утгаар хэрэглэгдэж
байгаад төрт ёсны хөгжлийн явцад утга салсан гэдэг. Сонин гаргалгаа байгаа биз.
Тогтсон ёс зарчимтай түшмэлийн алба төрт ёсны чухал бүрэлдэхүүн, төрт
ёсыг тээгч, уламжлуулагч юм байна.
Олон өдөр, цагийн хичээл, сургаалыг өнөөдөр бид богинохон хугацаанд
хураангуйлан сонслоо. Сайхан байна.
Төрийн албаны зөвлөлийн дарга Б.Баатарзоригийн хэлсэн үг, илтгэлээс...
170