ТӨРИЙН АЛБАНЫ ШИНЭТГЭЛ 2022
ИЛТГЭЛ, НИЙТЛЭЛИЙН ЦАХИМ НОМ
ИЛТГЭЛ, НИЙТЛЭЛИЙН ЦАХИМ НОМ
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Захиргааны хэргийн шүүхийг анхлан байгуулах онолын загварыг гаргаж, энэ<br />
үйл хэрэгт гүнзгий оролцоотой байсан, энэ салбарын тэргүүлэх эрдэмтэн, хууль<br />
зүйн ухааны доктор Б.Чимэд “Угтаа Цэц, Захиргааны хэргийн шүүх хоёр нь Монгол<br />
Улсад урьд нь байгаагүй цоо шинэ институт бөгөөд нэг нь хууль тогтоох хүрээнд,<br />
нөгөө нь гүйцэтгэх эрх мэдлийн хүрээнд хууль дээдлэх ёсыг хэрхэн сахиж<br />
байгаад шүүхийн хараат бус хяналт тавьж, ардчиллын үнэт зүйлс, ялангуяа хүн<br />
ба иргэний эрх, ашиг сонирхлыг зөрчихөөс хамгаалах нэгэн чанарын эрхэм<br />
зорилготой юм.” 12 гэж тодорхойлж байсан нь үзэл баримтлалын хувьд захиргааны<br />
хэргийн шүүх захиргааны эрх мэдэлтэнд хяналт тавьж, хүн ба иргэний ашиг<br />
сонирхол зөрчигдөхөөс хамгаалах ёстой гэдгийг нотолж байна. Хууль зүйн ухааны<br />
доктор Д.Уянга “Монголын Захиргааны хэргийн шүүхийг ХБНГУ-ын<br />
дэмжлэгтэйгээр байгуулсан. Захиргааны хэргийн шүүх гэж тогтолцоо нь Герман,<br />
Францад байдаг төрөлжсөн шүүхийн тогтолцоо юм. Энд захиргааны хэргийн<br />
шүүхэд төрийн халдлагаас иргэний эрх, өмчийг илүү үр дүнтэй хангах боломж бий<br />
гэдгийг тэмдэглэх хэрэгтэй. 13 ” хэмээн олон улсын харьцуулсан судлалын үүднээс<br />
тэмдэглэжээ. ХБНГУ-ын Холбооны захиргааны хэргийн шүүхийн шүүгч олон улсын<br />
хуралд тавьсан илтгэлдээ “Германд төрийн байгууллагууд хувь хүний эрхийг<br />
зөрчсөн л байвал, хуулийн ялгаанаас үл хамааруулан захиргааны хэргийн<br />
шүүхэд нэхэмжлэлийг хүлээн авч хянан шийдвэрлэх зарчмыг<br />
баримталдаг...Үндсэн хуулийн зарчмын дагуу хүний аливаа зөрчигдсөн эрхийг<br />
шүүхийн журмаар сэргээх эдлүүлэх явдал захиргааны хэргийн шүүхийн хянан<br />
шийдвэрлэх ажиллагааны гол зорилго байх ёстой гэж үздэг.” хэмээн тодотгон<br />
тэмдэглэснээс захиргааны хэргийн шүүхийн мөн чанар болоод зориулалт нь<br />
зөвхөн хувь хүний эрхийг төрийн байгууллагын хууль бус шийдвэрээс хамгаалах<br />
явдал гэдгийг тодорхой харж болохоор байна. 14<br />
1860 онд анх захиргааны хэргийн шүүхтэй болж байсан Герман улсын<br />
туршлага, загварыг эш үндэс болгож манай захиргааны хэргийн шүүхийг<br />
байгуулсан гэдгийг тэмдэглэх нь зүйтэй. Уг төрөлжсөн шүүх иргэд, иргэдийн<br />
байгуулсан хуулийн этгээдийн эрх ашиг захиргааны шийдвэрээс шалтгаалан<br />
хохирохоос хамгаалах үндсэн зорилготой байх ёстой гэдэг нь дээрх эшлэлүүдээс<br />
тодорхой байна. Энэ бүгдээс үзэхэд манай улсад захиргааны хэргийн шүүх нь<br />
захиргааны акт гаргасан талын буюу уг шийдвэрийг гаргасан албан тушаалтны<br />
нэхэмжлэлийг хүлээн авч шийдвэрлэх онолын үндэслэл байхгүй гэж үзэх бүрэн<br />
үндэстэй. Энэ үзэл баримтлалын хүрээнд бол Захиргааны хэргийн шүүхэд<br />
нэхэмжлэл гаргах эрхийг зөвхөн захиргааны хууль бус шийдвэрээс<br />
хамгаалуулахыг хүссэн иргэн, иргэний хуулийн этгээдэд л эдлэх учиртай.<br />
12 Б.Чимид: “Цэцийн шийдвэр бурууг нь мэдсээр атлаа дуугүй байгааг нь гайхаж сууна” ярилцлага, https://ikon.mn/n/19xu<br />
/Сүүлд үзсэн:2021.05.29/<br />
13<br />
Д.Уянга“Шүүхийг улс төрөөс, хууль ёсыг “бүлэглэлүүдээс” тусгаарлах нь” нийтлэл, https://www.jargaldefacto.com/article/shuukhiig-ulsturuus-khuuli-yosiig-bulegleluudees-tusgaarlakh-ni<br />
/Сүүлд үзсэн:2021.05.29/<br />
14<br />
The 10th Congress of The International Association of Supreme Administrative Jurisdictions Sydney and Canberra, 2010, Review<br />
of administrative decisions of government by administrative courts and tribunals, National Report for the Federal Administrative<br />
Court of Germany (Bundesverwaltungsgericht), Presented by Ulla Held-Daab Judge at the Federal Administrative Court Leipzig,<br />
September 2009 https://www.aihja.org/images/users/ARCHIVES/docutheque-docs/Germany%20EN.pdf /Сүүлд<br />
үзсэн:2021.05.29/<br />
18
Change language