ТӨРИЙН АЛБАНЫ ШИНЭТГЭЛ 2022

Та бид нар ийм л үнэ цэнтэй байдаг сургалт, зөвлөгөөний нэг хэсгээс
өнөөдөр сонслоо, кэйс дээр ажиллаж илүү мэдэрлээ.
Зан төлөвийн үнэ цэнтэй сургалтыг үйл ажиллагаа, амьдрал ахуйдаа
шингээж чадвал юуны өмнө тухайн хувь хүнд, цаашлаад байгууллага, салбарын
ажилд, том зургаараа бол хийж хэрэгжүүлж байгаа шинэтгэлд маань тус дэмтэй
гэж ойлгож байгаа.
Бихайвориал сайнс (behavioral science) буюу зан төлөвийн шинжлэх ухаан,
үүнтэй холбоотой ойлголт, нэр томьёо 1950-аад оноос бизнесийн байгууллагуудад
нэлээд нэвтэрч, системтэй судалгаа шинжилгээ хийгдэж ирсэн гэдэг юм билээ.
Би энэ талаар нарийн судлаагүй. Гэхдээ “зан үйл” гэхээр, тухайлбал бэр
буулгах, уул овоо тайх, хүүхдийн даахь үргээх гэх мэт уламжлалт соёлын
ойлголтууд санаанд ороод байдаг. Тэгэхлээр “зан төлөв” гэдэг үг илүү
тохиромжтой юм шиг санагддаг, хувийн л бодол шүү.
Англичууд “Бихайв ёоо сээлф” (Behave yourself ) гэж хүүхдэдээ хэлдэг гэдэг,
манайхаар бол “томоотой байгаарай” гэсэн санаа.
Найранд явж байгаа найз нөхдөдөө ч ингэж хэлдэг гэсэн, ууж идэхдээ,
баярлаж хөөрөхдөө бусдад садаа болохгүй байж, бас өөрийгөө эвгүй байдалд бүү
оруулаарай гэсэн утгатай юм уу даа.
Манайханд энэ талын ойлголт, сургаал үг, зүйр цэцэн үгийн эртний
уламжлал бий.
Бидний багад «Номыг нь сурахгүй юм бол номхныг нь сур» гэх хүүхдээ
“зэмлэсэн” үг чих шүргэдэг л байсан. Ухаандаа бол хичээлээ таслахгүй, бусдыг
үймүүлэхгүй, сурах гэсэн нэгэндээ төвөг учруулахгүй бай гэсэн үг л дээ.
“Хүний номыг үзсэн хүнд номын номыг үзүүл. Хүний номыг үзээгүй хүнд
номын номыг бүү үзүүл” гэсэн үг ч байдаг.
байж.
Хаа байгаа газраа хүн шиг хүн байж ажиллаж, амьдрах гэдэг аль ч цаг үед
Тэгэхлээр хэн боловч, тэр дундаа төрийн албан хаагч хүн харилцаа,
хандлага, биеэ авч явах байдал гээд хэн хүн нэг их анзаарамгүй хэрнээ их чухал
ойлголтыг дэлхий нийтээрээ төр, хувийн хэвшил ялгаагүй “зан төлөв” гэдэг үгээр
дамжуулан хэрэглэж, хэрэгжүүлж байгаа нь тохиолдлын хэрэг биш биз.
Шинэ ойлголт биш нь ойлгомжтой, гэхдээ шинэ юм гэж сайтар хуучирсан
зүйлийг хэлдэг гэдэг.
Төрийн албаны шинэтгэлийн хүрээнд хэрэгжүүлж буй олон арга хэмжээний
нэг нь сургалт. Сургалтын арга, хэлбэрүүд улам боловсронгуй, илүү сонирхолтой,
шинэлэг болсоор байна.
Нэг нь номлодог, нөгөө нь идэвхгүй сонсож өнгөрөөдөг байдлаас улам бүр
алсарч байгаа байдал энэ сургалтаас ч мөн адил мэдрэгдэж байна.
173