islam%20akaidi

cincilik yapmak
7- Uğursuzluk Görüşü
İslam Akaidi Bölüm -2 Şirk
Gizli Şirk Örneği Olarak Riya
104
İSLAM AKAİDİ
"Riya" kavramının aslı görmek anlamına gelen "ru 'yet"tir. Riya; kişinin,
görsünler diye bir davranış içerisine girmesi, bir ibadeti gösteriş için
yapmasıdır. Bu; işte, davranışta ve ibadette gösteriştir. Salih bir ameli Allah
rızasını kazanmak amacıyla değil, insanların beğenisini, onların hoşnutluğunu
kazanmak için yapmaktır. Bu şekilde gösteriş yapanlara 'riyakar' veya 'mürai'
denilir.
Riya anlayışında, yapılan fiil niyete uymaz. Bu uygunsuzluk yerine
getirilen ibadette ve davranışta ya tamamen ya da biraz olabilir. Riya,
samimiyetsizliğin, ikiyüzlülüğün, kişiliksizliğin bir sonucudur. Bazı zayıf
karakterli insanlar, ya bir dünyalık elde etmek, ya bir makama çıkmak, ya da
şöhrete ulaşmak için başkalarına şirin görünmeye çalışırlar. Onların hoşuna
gidecek davranışta bulunurlar. Oldukları gibi değil de; yaranmaya çalıştıkları
kişilere göre görünürler, ortama göre hareket ederler.
Riyanın en çirkini şüphesiz, insanı Rabbine yaklaştıran ve kulluğun gereği
olan ibadetin veya İslami ilkelerin çirkin çıkarlara alet edilmesidir. Kişinin,
ibadeti, kul olduğu ve Allah'ın rızasını kazanmak için değil de; menfaat elde
etmek niyetiyle yapmasıdır. Bir kişinin tamamen veya az da olsa saf ve iyi
niyetinin tersine iş ve ibadet yapması, bunun sonucunda mükafat beklemesi
riyadır.
Riyakar, Allah rızası için yapılması gereken bir ibadeti, kullar görsün diye
sergiler. Allah'tan beklenmesi gereken sonucu/ödülü de kullardan bekler. Böyle
bir durumda iki yalan ve yanlış vardır: Allah rızası için yapması gereken
davranışı kullar için yapmak; Allah 'tan beklenmesi gereken bir mükafatı
kullardan beklemek. Kur'an-ı Kerim, riyayı münafıkların önemli bir özelliği
olarak saymaktadır: "Gerçek şu ki, münafıklar (sözde), Allah'ı aldatmaktadırlar.
Oysa O, onları aldatandır. Namaza kalktıkları zaman isteksizce (tembel tembel)
kalkarlar. İnsanlara karşı riya (gösteriş) yaparlar ve Allah'ı çok az anarlar."
(4/Nisa 142) Yine, Maun suresinde namazı gösteriş için kılıp, kıldığı namazdan
habersiz olanlar kınanmaktadır. Surenin başında Din'i yalan sayan, yetime
yemek yedirmeyi teşvik etmeyen kimse kınanırken, surenin sonunda,
riya/gösteriş için namaz kılanlar ağır dille suçlanır. Bu kimseler "maun"u (zekatı