islam%20akaidi

169
İSLAM AKAİDİ
kayıtsız-şartsız hakkıdır. Fakat kullar bu hakların bir kısmını veya hepsini
başkalarına verirlerse o zaman O’na ortak koşmuş olurlar. Neyin haram, neyin
helal, neyin pis, neyin temiz olduğunu belirleme hakkı da Allah’a mahsustur.
Kullarının hak ve görevlerini belirleme, onlara belli yasaklar koyma otoritesi de
O'nundur. Bu nedenle, bu haklardan bir kısmını kendisine ait kabul eden
kimseler, şirk koşmuşlardır. Hakim olarak tanınmak, sadece O'na layıktır.
Kulları olarak insanlar, Unun emirlerini nihai otorite olarak kabul etmeli ve
doğru yola ulaşmak için O’na yönelmelidirler. O halde bu hakları Allah'tan
başkasına veren kişi, şirk/ortak koşmuş demektir. Aynı şekilde bu nitelik ve
haklardan herhangi birine sahip olduğunu iddia eden ve başkalarının, bu
özelliklerin kendilerinde bulunduğuna inanmalarını isteyen kişi ve kurumlar,
resmen ilahlık iddiasında bulunsalar da, bulunmasalar da kendilerini Allah'a
ortak koşmuş olurlar. (Mevdudi, Tefhimu'l-Kur'an, c. 1, s. 135 )
Tevhid akidesinin berraklığını ve sadeliğini korumak için Kur’an-ı Kerim'in
şiddetle yasakladığı Allah’a endad/eş koşma keyfiyeti, her zaman müşriklerin
yapa geldiği gibi birtakım şeyleri ilah ittihaz edip Allah'la birlikte onlara da
ibadet şeklinde olmaz. Bunun, çeşitli şekilleriyle bir de gizli olanı vardır.
Mesela, ümitlerini herhangi bir şekilde Allah'tan başkasına bağlamak; Allah'tan
başkasından korkmak; her ne suretle olursa olsun vaki olan zarar ve faydanın
Allah'tan başkasından geldiğine inanmak şirkin bir çeşididir. Yani gizlice Allah'a
şirk koşmak demektir. İbn Abbas (r.a.) bir rivayetinde şöyle demektedir:
Ayette geçen "endad" öyle bir gizli şirk çeşididir ki bu gizlilik, gecenin
karanlığında kaypak-siyah taş üzerinde yürüyen karıncanın ayak seslerinden
daha gizlidir. Bir kimsenin "Ey falan, Allah hakkı için, hayatımı sana borçluyum"
gibi tabirler kullanması; "eğer şu köpek olmasaydı dün bize hırsız gelmişti" ,
"Ördek (veya kaz) evde olmasaydı hırsızlar gelirdi." şeklinde konuşması;
arkadaşına: "Allah ve sen isterseniz bu iş olur" , "Allah'la falan adam olmasaydı
işimiz olmayacaktı" gibi sözler söylemesi hep bu endadın yani gizli şirkin bir
çeşididir. Diğer bir hadis-i şerifte, bir adamın Peygamberimiz (s.a.s.)'e "Allah
ve sen isterseniz" dediği ve bu söze karşılık Raslül-i Ekrem'in:
"E cealteni lillahi nidda (Beni Allah'a nidd/eş mi koşuyorsun?" buyurduğu
rivayet edilir. (Seyyid Kutub, Fi Zılali'l-Kur'an, c. I, s. 96. Karşılaştırın: İbn
Kesir, c. 2, s. 210 )
Kur'an-ı Kerim’e ilk muhatap olanların gününde Allah'a endad ve emsal
edilen şeyler; ağaçlar, taşlar, yıldızlar, melekler veya şeytanlardan ibaretti.
Allah’a eş koşulan bu varlıklar, cahiliyyenin her devresinde eşya, şahıs, işaret
ve değerler halinde ifade edilmiştir. Bunlar, Allah'ın adıyla yan yana zikredildiği
ve kalplerdeki Allah sevgisine ortak edildiği takdirde bu hal, gizli veya açık bir
şirktir. Ya kalplerden Allah sevgisini silip de, yerine O'na endad ve emsal