islam%20akaidi

299
İSLAM AKAİDİ
Hurafe-Ümniyye ilişkisi: Çoğulu "eman!" olan ümniyye kelimesi, Kur'an-ı
Kerim'de bir yerde tekil, beş yerde çoğul olmak üzere toplam 6 yerde
geçmektedir. Fiil halinde kullanımı ise bunun iki katından fazladır. Kur'an bu
kavramı, kitap kavramına karşı bir olumsuzluğu ifade için kullanmaktadır.
Karşıtlık şöyle verilmektedir: "Kitabı bilmezler, sadece emanı bilirler... "
(2/Bakara, 78). Ehl-i kitap dediğimiz yahudi ve hıristiyanlarla müslüman
kitlelerin emanisinden şikayet edilmekte, meselelerin bu emanilerin hiçbirisiyle
çözülemeyeceği belirtilmektedir. Çözüm; Kitap, ilim ve eylem ile olacaktır
(4/Nisa, 123).
Kitab'a, yani ilim ve delile karşı konmuş bulunan emani, aslı-esası
olmayan şey, yalan, sanı, ne dediğini anlamadan okumak anlamlarındaki
ümniyye kelimesinin çoğuludur. Ümniyye, takdir etmek (ölçü tutturmak)
anlamındaki meny kökünden türemiştir. Meny sözcüğündeki takdir, daha çok
sanı, hayal ve kuruntuya dayanarak yapılan tahminler için kullanılır. Bu
yüzdendir ki meny, genellikle gerçeğe dayanmayan hayali tasavvurlar ve
tasarımları ifade eder. Bu kökten gelen "temenna" fiili, "yalan söyledi"
anlamındadır. Buradan hareketle Mücahid bin Cebr gibi bazı müfessirler, emani
kelimesini "yalanlar" diye açıklamışlardır.
Kur'an'ın "Kitab"a karşıt gösterdiği emani, bizim hurafe, anlamadan veya
yanlış anlayarak okumak dediğimiz illetlerin ta kendisidir. Emani hakkında
bilgiler veren Ragıb, şöyle diyor: "Şeytan, peygamberlerin ümniyyelerine bir
şeyler karıştırır" mealindeki ayet (22/Hacc, 52) bünyesinde kullanılan ümniyye,
okuyuş demektir. Kendini iyice vermeden okumak, bu tehlikeyi taşıdığındandır
ki, Hz. Peygamber' e Kur'an okuyuşunda aceleden kaçınması emredilmiştir
(20ITaha, 114; 75/Kıyame, 16)."
Şeytanın insanı saptırışının esası da ümniyyeye itmektir. Şeytan, tüm
vaatlerinde ümniyye kullanır. Yani, insanı, anlamını bilmeden sırf üfürük olsun
diye okumaya ve aslı-esası olmayan şeylere inanıp bel bağlamaya iter (bk.
4/Nisa, 120). Daha ilginci, şeytan, insanoğlunu ümniyeler (hurafeler,
uydurmalar, anlamsız okuyuşlar) kullanarak saptıracağını Allah huzurunda
açıkça beyan etmiştir: "Yemin olsun, onları ümniyyelere, (boş kuruntulara,
hurafelere, yalanlara) iteceğim ... " (4/Nisa, 119). Zafer, mutluluk, ölümsüzlük
bir emanı işi değildir; bir eylem ve üretim işidir (bk. 4/Nisa, 123).
Cennete gidiş de din mensuplarının ürettikleri ve kendilerini öne çıkarmak