Jacek Kajtoch.

polskich: „Towarzystwa pracujących dla oświaty ludu górnośląskiego"
i „Towarzystwa nauczycieli Polaków". Zasilał publicystyką
patriotyczną i kulturalno-oświatowa wychodzące wtedy na
Śląsku polskie gazety: „Dziennik Górnośląski" i „Telegraf". Jego
także nie ominęły represje. W roku 1850 został usunięty z posady
nauczycielskiej.
Dla pokolenia Lompy Wiosna Ludów była egzaminem patriotyzmu,
talentu pisarskiego i inwencji organizatorskiej. Zachowała
się na zawsze w jego pamięci. Podobną, zasadniczą rolę odegrała
w ukształtowaniu profilu duchowego generacji następnej. O tym,
jaki wpływ wywarła na młodego Bonczyka, była już tutaj mowa.
O kilka lat starszy, dwudziestopięcioletni Juliusz Ligoń, głód
w 1847 roku i rewolucję przeżył w Królewskiej Hucie. Pozostawał
z dala od głównych wypadków, niemniej pamięć o wydarzeniach
Wiosny, Ludów żyła w nim przez długie lata. 4
Norbert Bonczyk pobierał elementarne nauki w szkole miechowi
ckiej. Panował tam Paweł Bienek, nauczyciel, pisarz gminny,
kościelny i organista zarazem. Humorystyczny konterfekt
szkoły i „pana rektora" należy do częstych i udanych w poezji
epickiej autora „Góry Chełmskiej".
Szkoła była biedna; nie korzystały z niej wszystkie dzieci, na
lekcje przychodzili bardziej zasobni:
„Słońce ogniem strzela,
W okna szkoły miechowskiej ciekawie się wchyla.
W wyższej klasie przy pięciu niezgrabnie ciosanych
Stołach stoi po parze ław w lesie łupanych,
Na nich z tej strony chłopcy, z tej dziewczęta siedzą.
Ci się kłócą, ci szepcą, ci śpią, ci chleb jedzą.
Szkoła niezapełniona ani do połowy,
Większa część dzieci pasie na Brzezinach krowy".
(„Stary kościół miechowski" III, 19—26)
Gdzie indziej drobiazgowo opisał wnętrze szkolnej izby:
„Tam wisiał obraz świętej Anny, tam tablice.
Nad stołem zaś kalendarz i długie nożyce
I skrzypka i leniarz 5 — na przeciwnej ścianie
Wisiał papier wielochny — proszę panów, panie —
Myśleliśmy, by nakrył, gdzie ściana podarta,