Jacek Kajtoch.

tość. Mamy tutaj na myśli relacje o wojnach napoleońskich, głodzie
z 1847 roku, Wiośnie Ludów i opisy starych obyczajów, ,
pracy pańszczyźnianej itp.
Bonczyk osiągnął dużą zwięzłość; bądź co bądź bogatą w wypadki
akcję „Starego kościoła miechowskiego" pomieścił w czterech
dniach. W niedzielę po południu odbyło się zebranie gromady,
na którym nauczyciel Bienek poinformował o decyzji
zburzenia starego kościoła i projektach budowy nowego (Ks. I).
W poniedziałek osoby działające w poemacie uczestniczą w porannej
mszy Św., zapoznają się z Miechowicami i pracą szkoły,
poznają proboszcza Preussa, tryb jego życia i obyczaje panujące
na farze, odwiedzają wraz ze starym Bonczykiem Wyplerów,
wysłuchują znakomitego opisu śląskich lasów, biorą udział w nocnych
rozruchach na cmentarzu (wieśniacy, broniący spokoju •••
swoich zmarłych, nie chcieli dopuścić na cmentarz górników,
którzy mieli przygotować ekshumację) i zapoznają się ze wspomnieniami
Łukaszczyka o dziedzicach wioski i jego uwagami
o astronomii (Ks. II-V). We wtorek miało miejsce przeniesienie
pierwszych trumien na nowy cmentarz (Ks. VI). W środę odbyło
się wesele u Koronowiczów; zebrana na nim starszyzna rozpamiętuje
przeszłość i stawia horoskopy na przyszłość (Ks. VII do
VIII). Dołączony epilog dzieje się 28 lat później: jeszcze raz
przedstawia Bieńka i Bonczyka, „najstarsze pomniki" starych
Miechowic.
W świetle „Starego kościoła miechowskiego" Bonczyk ukazuje
się jako wytrawny obserwator zjawisk społecznych. Szczególnie
cenne było odtworzenie wiejskiej społeczności śląskiej w procesie
rozwoju. Jak powiedziano, wartość poematu zasadza się przede
wszystkim na epizodach, które poszerzają ramy czasowe i wprowadzają
wielkie wydarzenia historyczne. „Stary kościół miechowski"
epizodami bronił się przed parafiańskim zawężeniem pola
widzenia.
Panorama społeczna Miechowic została przedstawiona z dużym
rozmachem. Autor dopuścił do głosu bez mała trzy pokolenia
chłopskich bohaterów. Ich doświadczenia stanowią tworzywo
poematu.
Z opowiadań patriarchów miechowickich wyłania się obraz
wsi pańszczyźnianej. Walenty Bonczyk przede wszystkim miał