Jacek Kajtoch.

ków rolnych przypadało jeszcze 77 osób, w następnym dwudziestoleciu
liczba ta spadła do 54. Śląsk pełnił wówczas ważną rolę
gospodarczą: w połowie stulecia huty górnośląskie wytapiały 16,4
proc. całej niemieckiej surówki żelaza, huty cynkowe aż 75 proc.
produkcji Niemiec. W początkach dwudziestego wieku miały zarysować
się perspektywy poważnego kryzysu, zmniejszenia potencjału
gospodarczego na Śląsku jako konsekwencji grabieżczej
polityki niemieckich przemysłowców. W czasach „Starego kościoła
miechowskiego" wcale to nie zagrażało, przeciwnie, z dnia
na dzień rosła produkcja, np. w 1850 roku wydobywano' rocznie
mniej niż jeden milion ton węgla, w 1900 — prawie 25 milionów.
W przeciągu tych lat ilość robotników zatrudnionych w przemyśle
górniczo-hutniczym wzrosła blisko sześciokrotnie w roku
1851 — 25.155, w roku 1901 — 138.037).
„Stary kościół miechowski" przedstawia początkowe fazy
owych procesów społeczno-gospodarczych. Na wsi zachował się
co prawda stary podział społeczny na kmieci, ogrodziarzy, zagrodników
i komorników, właściciele ziemi w opinii publicznej
nadal zajmują wysokie miejsca w hierarchii zawodów, ale zarysowują
się już bliskie perspektywy zmiany. Stara hierarchia społeczna
została naruszona. Komornicy nie zawsze podtrzymują
zdanie gospodarzy: jest to widoczne w ks. I, kiedy wywiązała się
kłótnia, w której stroną aktywną byli najbiedniejsi. Najbogatszy
miechowiczanin, Wojtek Konia, wcale nie ma autorytetu, z bogacza
Bujara ogół sobie podrwiwa, a Hatłapę nawet lekceważy.
Na czoło społeczności wiejskiej wysuwa się natomiast W T idawski,
utrzymujący się z handlu i górnictwa:
„Był to człek sumienny
W pełnieniu obowiązków, w życiu nie odmienny.
Ileż go już nosiły zdrowe zawsze nogi!
Aleć też do biegania miał interes mnogi,
Bo pieprz nosił z Bytomia, a z Pyskowic buty,
Po sól chodził do Góry,-do Gliwic po druty,
Do garnków obciągania. Biegał, więc był zdrowy,
Pomimo tylu zadań na szychtę gotowy".
(I, 257—264)
W coraz większy szacunek i sadło obrasta Koronowie, nie poprzestaje
na roli, ale ciągnie dodatkowe korzyści z kamieniołomu: