1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne
1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne
1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
114<br />
A. Hussein J. BIL<br />
korupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE instrument uprawiania – cztery polityki grzechy główne władz publicznych<br />
1<br />
niądze można uzyskać przychylność polityka,<br />
który posiada uprawnienia do przyznawania<br />
kontraktów, posad, kontrolowania przepływu<br />
informacji czy wreszcie do podejmowania<br />
właściwych decyzji 617 .<br />
Jednym z ważnych problemów związanych<br />
z funkcjonowaniem demokracji jest nierówność<br />
w dostępie do aktywności politycznej,<br />
determinowanej nierównościami finansowymi.<br />
Kontrowersje dotyczące finansów publicznych<br />
są często wynikiem praktyk korupcyjnych 618 .<br />
Sprawne posługiwanie się ideologiami, hasłami<br />
i uprawnieniami wywołuje wpływy finansowe.<br />
Pieniądze pomagają w sprawowaniu<br />
władzy i stawiają na czele polityków, którzy<br />
nimi dysponują. Brak pieniędzy w polityce powoduje<br />
powstanie bariery finansowej mogącej<br />
uniemożliwić dostęp do władzy.<br />
Politycy kojarzeni z koalicją rządową oraz<br />
przedstawiciele opozycji współzawodniczą<br />
w utrzymaniu bądź przejęciu władzy. Jednym<br />
ze środków wpływania na opinie publiczną są<br />
reklamy, dzięki którym partie starają się dominować<br />
nad politycznymi rywalami. Wysokość<br />
wydatków poniesionych na cele polityczne<br />
istotnie przedkłada się na rezultat współzawodnictwa<br />
politycznego. Koszty uprawiania<br />
polityki ponoszą również nowe partie, obywatelskie<br />
komitety, czy też osoby prywatne<br />
i korporacje. W sytuacjach takich dochodzi do<br />
korupcji, w którą zamieszani są nie tylko politycy,<br />
ale też dysponenci funduszy 619 .<br />
Agitacja wyborcza wymaga nakładu środków<br />
finansowych m.in. na pokrycie kosztów<br />
związanych z dostępem do mediów. Tradycyjna<br />
kampania wyborcza sprowadza się do<br />
posiadania pieniędzy na propagandę drukowaną<br />
(afisze, ulotki), organizowanie wieców<br />
publicznych oraz pozyskanie osób gotowych<br />
do prowadzenia indywidualnej agitacji. Zaangażowanie<br />
w kampanię wyborczą radia i telewizji<br />
wygląda nieco inaczej. W większości<br />
krajów są to instytucje publiczne i korzystanie<br />
z ich usług uzależnione jest od władzy państwowej<br />
(np. przyznany czas na emisję programu<br />
wyborczego). W przypadku instytucji<br />
komercyjnych, dostęp poszczególnych ugrupowań<br />
do tego rodzaju mediów może być<br />
uzależniony od politycznych sympatii ich właścicieli.<br />
Telewizja jest nowoczesnym środkiem<br />
przekazu, odgrywającym decydujące znaczenie<br />
dla rezultatów kampanii wyborczych 620 .<br />
W systemie demokratycznego państwa<br />
partie polityczne pełnią zasadnicze funkcje,<br />
które polegają m.in. na uczestnictwie w procesie<br />
wyodrębnienia kandydatów pragnących<br />
zająć miejsce w parlamencie bądź też w sferze<br />
rządu lub administracji państwowej. Politycy<br />
predysponowani do zajmowania wskazanych<br />
stanowisk lub pełnienia lukratywnych funkcji<br />
państwowych są zainteresowani aktywnym<br />
uczestnictwem w prowadzonych kampaniach<br />
wyborczych. W debatach publicznych odnoszą<br />
się do istotnych konfliktów politycznych,<br />
które odzwierciedlają percepcję społeczeństwa<br />
na problemy społeczne. Głoszone przez<br />
polityków postulaty stanowią odniesienie do<br />
nakreślonych przez społeczeństwo bieżących<br />
problemów społecznych, a proponowane przez<br />
aktorów sceny politycznej rozwiązania mają<br />
na celu pozyskanie jak największej liczby elektoratu<br />
621 .<br />
Rywalizacja pomiędzy ugrupowaniami politycznymi<br />
tworzy platformę pomiędzy żądaniami<br />
społeczeństwa, a rządem. Skoro kampanie<br />
wyborcze są użyteczne i prowadzą do osiągnięcia<br />
rozwiązań problemów społecznych,<br />
nasuwa się pytanie o źródła ich finansowania.<br />
Zatem jakie źródło finansowania partii politycznych<br />
nie rodzi przesłanek do powstawania<br />
zachowań korupcyjnych? Czy takim źródłem<br />
finansowania jest system oparty na prywatnym<br />
sponsoringu, czy też bazujący na dysponowaniu<br />
środkami publicznymi?<br />
Jeszcze do końca lat pięćdziesiątych XX<br />
wieku system finansowania polityki w demokracjach<br />
zachodnich oparty był przede wszystkim<br />
na prywatnym sponsoringu. Po tym okresie<br />
nastąpił etap państwowego finansowania<br />
partii politycznych. Zmiana źródła finansowania<br />
partii politycznych była wynikiem wpływu<br />
bogatego sektora prywatnego na sposób uprawiania<br />
polityki, który wywoływał korupcję polityczną.<br />
Dotacje pochodzące z kasy państwowej<br />
miały zapewnić równość we współzawodnictwie<br />
międzypartyjnym. Ten rodzaj zasilania<br />
partii politycznych jest jednak krytykowany<br />
pod zarzutami realizacji własnych interesów,<br />
które mają miejsce w przypadku braku dostatecznych<br />
mechanizmów kontrolnych nad budżetem<br />
państwa.<br />
Czym jest finansowanie partii politycznych?<br />
Termin ten obejmuje wiele znaczeń i jest<br />
wynikiem procesów zachodzących w polityce.<br />
Posługując się kryterium celowości przekazywania<br />
środków finansowych, wypracowano<br />
pogląd, iż finansowanie polityki odnosi się<br />
przede wszystkim do finansowych aspektów
Change language