1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

More documents

Recommendations

Info

Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y 115 działalności partii politycznych. Regulacje dotyczące przyznawania przez państwo środków finansowych przekazywane na partie polityczne winny zapewniać lub utrzymywać uczciwe współzawodnictwo między partiami już funkcjonującymi i nowo powstałymi 622 . Afery polityczne częstokroć powiązane są z finansowaniem polityki. Pieniądz jest nieodłącznym aspektem funkcjonowania życia politycznego. Wartości materialne odgrywają szczególną rolę w trakcie organizowania kampanii wyborczych, ale też w utrzymaniu funkcjonowania ugrupowań politycznych. Grupy interesów posiadające znaczne wartości materialne zainteresowane są konkretnymi rozwiązaniami legislacyjnymi oraz prowadzeniem ukierunkowanej polityki rządu. Jak już wcześniej wspomniano wydatki na kampanie wyborcze są znaczne, a bogate grupy interesów zainteresowane konkretnymi rozwiązaniami legislacyjnymi i ukierunkowaną polityką rządu są gotowe do poniesienia takich kosztów. Zachęty finansowe wywołują u polityków przychylność brania łapówek, co prowadzi do podejmowania decyzji sprzecznych z regułami przyjętej strategii gospodarczej i politycznej państwa. Zachowania takie występują w wielu krajach, w których koszty kampanii politycznych prowadzą do zawierania układów. Sytuacje taką odnotowano w ramach amerykańskiego systemu politycznego, gdzie zawierano umowy o wymianie korzyści (pomiędzy politykami i grupami nacisku). We Francji i Włoszech współczesne ugrupowania polityczne pozbawiane są charakteru ideologicznego i zaczynają w nich dominować politycy – biznesmeni, dążący do realizacji własnych, a nie państwowych celów. Skandale korupcyjne o podobnym zabarwieniu odnotowano również w Korei i Japonii 623 . Demokratyczne systemy polityczne winny posługiwać się takim sposobem finansowania polityki, który wolny byłby od zachowań korupcyjnych. Ustawodawstwa poszczególnych państw różnie rozgraniczają legalne i nielegalne źródła finansowania polityki. Wątpliwym wydają się być nawet, zgodne z prawem, wpłaty na kampanie wyborcze dokonywane przez zamożne grupy interesów, ponieważ rodzi się problem uprzywilejowania bogatych względem mniej zasobnych. Grupy dokonujące takich wpłat mogą również oczekiwać specjalnego traktowania w trakcie realizowania indywidualnych spraw urzędowych związanych np. z udzieleniem koncesji lub ubiegania się o przydzielenie prac w ramach realizacji zamówienia publicznego. Przedstawiona sytuacja wywołuje przekonanie o nieprawidłowościach funkcjonowania państwa. System wyborczy nie może wywoływać sytuacji, w których polityk zmuszany jest do realizacji interesów wyborców, sponsorujących kampanie wyborcze 624 . Pieniądze w polityce to nie tylko wywieranie nacisków na polityków, to również oferty kierowane do wyborców w celu zachęcania wyborców do oddawania właściwych głosów wyborczych 625 . W takich przypadkach system korupcji politycznej polega na akceptowaniu przez polityków nielegalnego sponsorowania kampanii wyborczych, a następnie wykorzystywania uzyskanych w ten sposób pieniędzy na kupowanie głosów poszczególnych wyborców 626 . Wielokroć panujące niezadowolenie społeczne jest wynikiem problemów związanych z nielegalnym finansowaniem polityki. Zmieniający się styl prowadzenia kampanii wyborczych nie jest jedyną przyczyna czy też przesłanką przemawiającą za rozwojem korupcji politycznej, ale na pewno jest znaczącym aspektem tego rodzaju zachowań. Znaczenie telewizji, prasy oraz reklam dla realizacji profesjonalnej kampanii wyborczej wywołuje dyskusje o pochodzeniu pieniędzy na ich pokrycie. Profesjonalne narzędzia polityczne 627 stały się niezbędnymi i kosztownymi składnikami kampanii wyborczych. W tym zakresie odnotowywany jest wzrost wydatków na kampanie wyborcze 628 , choć należy wskazać, iż zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że wskazania te są zaniżane i nie pokazują realnych liczb. Ustawowa kontrola wydatków w wyborach parlamentarnych i prezydenckich sprowadza się przede wszystkim do wprowadzenia limitów środków finansowych dla partii politycznych lub indywidualnych kandydatów. Określanie przyznawanych środków właściwe jest dla krajów postkomunistycznych, a ich konstrukcja oparta jest m.in. przez określenie przeciętnej płacy miesięcznej. W krajach takich jak Bułgaria Litwa i Rosja stosowane są limity wydatków na kampanię kandydatów w wyborach parlamentarnych. W trakcie kampanii wyborów prezydenckich Bułgaria i Polska określiły jako wysokość wydatków konkretną sumę, zaś Rosja i Ukraina stosują wskazaną wcześniej metodę obliczania. 1
116 A. Hussein J. BIL korupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE instrument uprawiania – cztery polityki grzechy główne władz publicznych 1 Znaczącym problemem kontrolowania finansowania kampanii wyborczych są tzw. wydatki niezależne, wobec których w większości krajów postkomunistycznych nie stosuje się bezpośrednich limitów dla niezależnych grup wydających w trakcie kampanii wyborczej pieniądze na rzecz partii politycznych lub innych kandydatów 629 . Przyjmując, iż pieniądz jest immanentnym elementem uprawiania polityki, należy poddać ocenie, jakie źródła finansowania polityki gwarantują transparentność pozyskiwania i wydatkowania uzyskanych środków. Podejmując się rozstrzygnięcia tej kwestii, można przychylić się stanowisku, iż brak zróżnicowania źródeł finansowania polityki wywołuje problem finansów w polityce. W krajach postkomunistycznych (ale nie tylko) ustawodawca podjął się próby uregulowania pieniądza w polityce. Proponowane rozwiązania są różne, od liberalnego udziału sponsoringu niepaństwowego w Chorwacji, ograniczonego wsparcia ze strony państwa na Łotwie i Ukrainie do radykalnego rozwiązania mającego miejsce w Polsce, w ramach którego zadecydowano o wprowadzeniu zakazu wszelkich darowizn ze strony osób prawnych. Kolejnym radykalnym rozwiązaniem jest regulacja białoruska, która ogranicza działalność gospodarczą partii politycznych przy jednoczesnym zakazie darowizn prywatnych. Partie w państwach postkomunistycznych nie są partiami masowymi. Niski poziom upartyjnienia szczególnie jest szczególnie widoczny w porównaniu z okresem rozwoju „Solidarności” w Polsce, kiedy społeczeństwo aktywnie zaangażowane było w życie partyjne. Po roku 90. minęła euforia ruchu solidarnościowego, a jej miejsce zaczęły wypełniać partie o mniejszej ilości członków. Wskazanie to jest istotne ze względu na analizę dochodów partii uzyskiwanych ze składek członkowskich. Należy jednak zaznaczyć, iż wpłaty członkowskie stanowią marginalną część jej dochodów 630 . Ugrupowania partyjne, nie mogąc uzyskać założonych środków finansowych z dobrowolnych składek członkowskich, szukają innych źródeł finansowania. W uprzywilejowanej w tym zakresie pozycji są partie rządzące i ich kandydaci, którzy nakładają podatki na osoby osiągające korzyści z dostępu do środków publicznych. W krajach postkomunistycznych wyróżnić można dwie kategorie podmiotów wnoszących tego rodzaju przymusowe opłaty – firmy realizujące zamówienia rządowe oraz osoby sprawujące funkcje publiczne powierzone im na podstawie rozstrzygnięcia wyborów lub w wyniku ich mianowania 631 . Wskazany sposób uzyskiwania funduszy na rzecz partii politycznych nie dotyczy tylko młodych demokracji, praktykowany jest również w demokracjach dojrzałych. Opisany podatek polityczny jest praktyką opartą na systemie uzyskanych wpływów, stanowiącym klucz do obsady stanowisk w strukturach rządowych. Już w 1867 roku w Stanach Zjednoczonych, wprowadzono pierwsze regulacje dotyczące darowizn na rzecz kampanii wyborczych, a pomimo tego w 1878 roku około 75% środków uzyskanych przez Republikański Komitet Kongresowy pochodziło od osób zatrudnionych w urzędach federalnych. W krajach Europy Środkowo-Wschodniej opodatkowanie na rzecz partii zamieszczane jest w sprawozdaniach finansowych wraz z pozostałymi dochodami pochodzącymi ze składek członkowskich lub darowizn. Partie wymagają stałych wpłat od członków, którzy zostali wybrani lub mianowani do pełnienia urzędu publicznego. Tego rodzaju opłaty wnoszone są przez większość posłów i senatorów, setki członków partyjnych na stanowiskach rządowych, członków rad nadzorczych oraz tysiące lokalnych radnych. Kolejnym sposobem uzyskiwania środków finansowych przez partie polityczne są darowizny przekazywane przez osoby zamożne i korporacje. Partie polityczne, prowadząc kampanie wyborcze, nie są szczególnie zaangażowane inicjatywami na szczeblu lokalnym oraz w pozyskiwaniu nowych członków. Fundusze na zmagania wyborcze pozyskiwane są więc chętnie od bogatych przedsiębiorców, bankierów oraz handlowców. Rywalizacja partii politycznych w prowadzonych kampaniach wyborczych prowadzi do wzrostu kosztów jej prowadzenia, co z kolei wywołuje konieczność poszukiwania nowych źródeł finansowania 632 . Dostrzegając we wskazanych powyżej praktykach przesłanki o zabarwieniu korupcyjnym, zdecydowano się w wielu krajach (postkomunistycznych) na ograniczenie lub zlikwidowanie niektórych źródeł finansowania partii politycznych. W tym celu wprowadzano nowe przepisy prawne, za pomocą których dążono do zakazania i ograniczenia niektórych źródeł pozyskiwania funduszy.
Page 2 and 3:
1 1A(4) Prace doktorskie WARSZAWA 2
Page 4 and 5:
Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67: Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
Page 310 and 311:
Page 312 and 313:
Page 314 and 315:
Page 316 and 317:
Page 318 and 319:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326 and 327:
Page 328 and 329:
Page 330 and 331:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 336 and 337:
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Page 366 and 367:
show all

1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?