1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

More documents

Recommendations

Info

Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y 15 zycji politycznej czy ekonomicznej w celu zapewnienia synekur własnym lub partyjnym poplecznikom, godząc przy tym w społeczny jak i państwowy interes. Autorka, cytując Andrzeja Kodera, wskazuje, iż korupcja jako wymiana dóbr (materialnych i nie tyko) pomiędzy stronami układu jest naruszeniem prawa. Korupcja to też interakcja działająca według zasady do, ut des – daję abyś dał. Wreszcie korupcja jest przestępstwem pomiędzy stronami, które kierują się chęcią osiągnięcia wszelakich korzyści przy jednoczesnym zminimalizowaniu ujawnienia zwartej umowy 70 . Maria Jarosz postrzega korupcję również jako pewnego rodzaju patologię społeczną i indywidualną. Wyrazem wymienionych zjawisk jest internacjonalizacja przekraczanie granic kulturowych, ideologicznych, państwowych oraz rozbudowa obszarów działania. Praktyki korupcyjne zmieniają swoje oblicze zgodnie z otaczającymi ją zmiennymi. Rozwój, a zwłaszcza jego dynamika, wywiera wpływ na zmiany wartości, które decydują o wpływach władzy czy też wywieraniu nacisku 71 . Do zachowań korupcyjnych należą również te działania, które mają na celu wywieranie nacisków, wpływów czy też podejmujące przedsięwzięcia polegające na stosowaniu praktyk lobbingu. Korupcja, oprócz łapówkarstwa, wyrażona jest w podejmowaniu przestępczych działań w biznesie. W tym miejscu należy przyjrzeć się aktorom polityki Stanów Zjednoczonych. W XIX wieku polityka Stanów Zjednoczonych usadowiona była w kapitalizmie, który wywoływał nieprzychylne nastawienie opinii publicznej. Powstały kierunek działania polityczno-gospodarczego sprzyjał praktykom monopolistycznym, które w całej rozciągłości wykorzystywane były przez potentatów handlowych takich jak Rockefeller 72 – w dziedzinie zaopatrzenia w ropę naftową, czy Carnegiego 73 – w dziedzinie stali. Oczywiście, oprócz wymienionych przedsiębiorców istniała władza różnych magnatów kolejowych, bankowych i finansowych. Coraz większe społeczne niezadowolenie wymuszało zmianę systemową, która by ograniczyła przerażającą pauperyzację społeczeństwa oraz dystrybucję dóbr. Skala niezadowolenia społecznego w Europie na kapitalizm doprowadziła do rewolucji, a w Stanach Zjednoczonych powzięto pracę nad rozwiązaniami prawnymi 74 . Zjawisko praktyk monopolistycznych wywoływało i wywołuje szerokie przekonanie o jego niszstępnym okresie Polignac kontynuował zamysł kupowania przychylności, czego wyrazem było zawarcie zobowiązań z dalszymi przedstawicielami szlachty, w tym ze Stanisławem Herakliuszem Lubomirskim 66 . Sytuacja społeczno polityczna wpływała na postrzeganie zachowań korupcyjnych, które notowały wzrost lub upadek. W okresie Konstytucji 3 maja nastąpiło zmniejszenie praktyk łapówkarskich, czego wyrazem była m.in. odmowa przyjęcia przez Sejm Wielki 400 tys. złotych od mieszczan warszawskich, z uwagi rozpatrzenie owej propozycji jako wyrazu korupcji. Praktyki propagowane przez zaborców wywarły piętno na funkcjonowaniu II Rzeczpospolitej. Z objęciem władzy przez Józefa Piłsudskiego wiązano nadzieję na zaprowadzenie ładu i porządku, w tym miano rozprawić się z korupcją i przekupstwem, co jednak nie nastąpiło 67 . Metodą na zaprowadzenie ładu i ukrócenie praktyk korupcyjnych miała być ustawa z dnia 30 stycznia 1920 roku 68 , która obowiązywała w przedmiocie odpowiedzialności urzędników za przestępstwa popełnione z chęci zysku. Wprowadzony akt traktował łapownictwo jako zbrodnię. Dowodem jest zapis art. 2 pkt 1 cytowanej ustawy, traktujący, iż urzędnik winny przyjęcia podarunku lub innej korzyści majątkowej, bądź obietnicy takiego podarunku lub korzyści majątkowej, danych w zamiarze skłonienia go do pogwałcenia obowiązków urzędowych lub służbowych, albo żądania takiego podarunku lub korzyści majątkowej, będzie karany karą śmierci przez rozstrzelanie. Dalsze zapisy niniejszej ustawy równie restrykcyjnie traktowały urzędniczą nieuczciwość 69 . Problem korupcji dotyczy nie tylko wymiany dóbr, jest on wykładnią wszelkich zachowań, zarówno karalnych jak i nieetycznych, ale zazwyczaj działanie lub zaniechanie ukierunkowane jest na uzyskanie korzyści majątkowych lub osobistych. Korzyści takowe można osiągnąć w najdoskonalszy sposób, jakim jest sprawowanie władzy, która niesie za sobą odpowiednie przywileje i legitymację wszechobecnego monopolu. Zdaniem Marii Jarosz korupcja wyrażona jest przestępczymi zachowaniami, tj. łapownictwo, nepotyzm, płatna protekcja, organizowanie przetargów z pominięciem obowiązujących procedur (w sposób rozstrzygający na korzyść danego oferenta), czy też wykorzystywanie po- 1
16 A. Hussein J. BIL korupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE instrument uprawiania – cztery polityki grzechy główne władz publicznych 1 proponowano udział organizacji społecznych w procesie ustawodawczym, m.in. w dziedzinie rzemiosła, izb gospodarczych czy związków zawodowych 79 . Wydaje się, iż formy zjawiskowe wszelkich nadużyć korupcyjnych są zawarte w definicji korupcji politycznej. Korupcja na szczytach władzy związana jest z zachowaniami ludzi w czasach dawnych, jak i w dzisiejszych. Jest ona zjawiskiem ponadczasowym 80 . Korupcję polityczną od innych jej rodzajów wyróżnia możliwość stanowienia prawa, wydawania decyzji publicznych, finansowych i kadrowych. Korupcyjne działania władzy przybierają często wymiar legalny, co w szczególny sposób ułatwia uprawianie praktyk łapówkarskich 81 . Nadzwyczajne oburzenie w społeczeństwie rodzi korupcja na największym szczeblu rządowym oraz wśród czołowych polityków. Korupcja w takim wymiarze obejmuje szeroki zakres przestępstw i niedozwolonych czynów popełnianych przez przywódców politycznych przed okresem pełnienia swego urzędu, w trakcie bądź po ustąpieniu zeń. Wyznacznikiem tej odmiany korupcji jest to, że czyny z nią związane popełnianie są przez polityków czy urzędników, którzy z mocy nadanych im uprawnień winni są dbać o interes publiczny 82 . Koszty korupcji politycznej wyrażone są nie tyko w pieniądzach. To także ograniczenia dostępu do władzy publicznej i stanowisk. Takie praktyki powodują w społeczeństwie przekonanie o braku publicznego zaufania i wiary w system polityczny, a tym samym braku poparcia dla rządu 83 . Brunon Hołyst przypisuje korupcji politycznej dwojakie znaczenie. Po pierwsze, są to zdarzenia łączone z politycznym charakterem pełnionej przez daną osobę określonej funkcji, a z drugiej strony są to czyny powiązane z nieprawidłowościami w sferze finansowania partii politycznych. Przepisy prawne, odnoszące się do przeciwdziałania korupcji politycznej, należy podzielić na regulacje dotyczące sposobu finansowania działalności politycznej oraz przepisy zakazujące wskazanym przez ustawodawcę osobom pełniącym funkcje publiczne aktywności politycznej 84 . Korupcja polityczna powoduje obniżenie jakości sprawowania władzy, redukuje lub usuwa legitymizację rządów oraz prowadzi w efekcie do politycznej destabilizacji 85 . Poprzez wieki wiele pirackich zgraj, handlarzy niewolników i przemytników korzyczącej sile względem systemu wolnorynkowego, a tym samym wymierzone w dobro ekonomiczne społeczeństwa. Monopolistą stawał się więc ten, kto miał układ. Reakcją Stanów Zjednoczonych na działania godzące w interes ekonomiczny państwa była wspomniana inicjatywa ustawodawcza. Do najważniejszych należała m.in. ustawa antytrustowa Shermana, polegająca na zablokowaniu lub też uniemożliwieniu praktyk monopolistycznych, za co przewidywano kary. W następnych latach powołano do życia System Rezerwy Federalnej, ograniczającą wspólnotę finansową. Za czasów prezydentury Woodrowa Wilsona powstała Federalna Komisja ds. handlu, posiadająca potężne uprawnienia regulacyjne. Fenomenalnym i unikatowym przedsięwzięciem (wydaje się nie możliwym do zrealizowania na polskiej scenie politycznej) w walce z nadużyciami występującymi w Stanach Zjednoczonych była wspólna współpraca przeciwnych obozów politycznych 75 . Innym rodzajem walki z korupcją w Stanach Zjednoczonych Ameryki było powołanie komisji Knappa, w celu zbadania i podjęcia działań w kierunku zaprzestania praktyk korupcyjnych przez funkcjonariuszy policji. Komisja uwidoczniła proces i chanat korupcji w policji nowojorskiej oraz stała się przyczynkiem do utworzenia wewnętrznych struktur policji zajmujących się przeciwdziałaniem temu zjawisku w szeregach tej formacji 76 . Z czasem prywatne spółki zaczęły funkcjonować w nowej rzeczywistości nazwanej systemem rynkowym. System wymusił powstanie nowego tworu – korporacji, której kształt wyznaczony został przez kierownictwo posługujące się narzędziami biurokratycznymi 77 . Włodarze nowych potęg, by utrzymać pozycję, pozostają w ścisłych kontaktach, układach z osobami zajmującymi kluczowe stanowiska gospodarki narodowej, co w oczywisty sposób wskazuje na stosowanie praktyk korupcyjnych 78 . Wiadomym jest, iż żadne działania nie będą skuteczne bez poparcia grup interesów (włącznie z przedstawicielami rządu). Grupy te, definiowane jako grupy nacisku, są zrzeszeniem osób połączonych wspólnym dążeniem do realizacji założonych celów, wpływając przy tym na organy państwa. Posiadają one model prawnego unormowania, który w Polsce polega na fragmentarycznej regulacji ustawowej i braku regulacji konstytucyjnej. Wyrazem takiego modelu jest kilka ustaw, w których za-
Page 2 and 3: 1 1A(4) Prace doktorskie WARSZAWA 2
Page 4 and 5: Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 66 and 67:
Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
Page 310 and 311:
Page 312 and 313:
Page 314 and 315:
Page 316 and 317:
Page 318 and 319:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326 and 327:
Page 328 and 329:
Page 330 and 331:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 336 and 337:
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Page 366 and 367:
show all

1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?