1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

More documents

Recommendations

Info

Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y 19 niem publicznym. Należy zaznaczyć, iż owe publiczne wystąpienie przysługiwało przeważnie nielicznej grupie osób, która znajdowała się w bliskim otoczeniu dostojników państwowych. Lobbing widziany we współczesnych kategoriach przypisany był przez stulecia przede wszystkim nieformalnym grupom, które w ten sposób realizowały zamierzone cele. Przełomem w tym względzie okazał się być parlamentaryzm, w ramach którego lobbing stał się narzędziem komunikacji i oddziaływania pomiędzy obywatelami, a rządzącymi. Widziany jako możliwość swobodnego wypowiadania swoich poglądów i konieczność uwzględnienia ich przez rządzących, zapoczątkowany został w 1215 roku, kiedy król Anglii zainicjował zjawisko prawa do petycji w przypadkach, gdy postępowanie władcy lub jego urzędników naruszało uzgodnione zasady. W Polsce tego typu działania zapoczątkowane zostały w okresach wyboru króla, kiedy powstawały praktyki parlamentarne tj. tworzenie koterii magnackich i uzyskiwanie poparcia szlachty czy też utworzenie instytucji poselskiej, która zobowiązywała posłów delegowanych na sejmiki ziemskie do zajmowanego stanowiska obrad sejmu walnego 101 . Informacji o pierwszej działalności lobbystów należy doszukiwać się pod koniec XVIII wieku, kiedy w 1791 roku I Poprawka do Konstytucji USA przyznała obywatelom prawo do obrony swoich interesów i kierowania petycji do rządu. Prawdopodobnie w 1837 roku zawodowi lobbyści rozpoczęli działalność w Waszyngtonie 102 . Za czasów prezydentury Jacksona powstał zwyczaj płacenia rzecznikom interesu za świadczone usługi. Przełomowym okresem działalności lobbystycznej był czas budowy sieci kolejowej w USA w latach 1870–1880. W tym okresie omawiana aktywność nabrała cech działań korupcyjnych, które wyrażały się np. kupowaniem przez kompanie kolejowe całych legislatyw, a lobbing opisywano jako gniazdo intryg i machinacji. W tym miejscu należy zauważyć, iż narzędzia, jakimi posługiwali się lobbyści, przeszły znaczącą ewolucję. Na początku XX wieku działalność lobbingowa opierała się na korupcji (z tego okresu pochodzi stereotyp lobbysty – podstępnego pozbawionego skrupułów moralnych, który za pomocą łapówek, wystawnych przyjęć, kobiet i szantażu kupuje oddane sprawom publicznym sumienia kongresmenów). Skutkiem korupcyjnego postępowania lobbistów były afery, które wymogły uchwalenie aktów prawnych, zapobiegających pośrednio lub bezpośrednio stosowaniu nieuczciwych praktyk. W 1911 roku doprowadzono do reformy regulaminu Izby Reprezentantów, w ramach której zastosowano metodę otwartych przesłuchań przed komisją Kongresu. W 1913 roku ratyfikowano XVII Poprawkę do Konstytucji w sprawie ustanowienia bezpośrednich powszechnych wyborów senatorów. Z czasem metody przestępcze zastąpiono technikami bardziej cywilizacyjnymi, lecz równie skutecznymi. Oczywiście przypadki łapownictwa mają miejsce nadal, lecz to nie one wyznaczają współczesne techniki i praktyki jakimi posługują się rzecznicy interesów 103 . Tak więc lobbing (poddany unormowaniom prawnym) pojawił się na scenie publicznej pod koniec XIX w. Przyjęte przez Stany Zjednoczone kierunki praktyk i uregulowania prawne doprowadziły do akceptacji tego zjawiska 104 . Lobbing w Stanach Zjednoczonych usankcjonowany został w 1972 roku ustawą ,,The Federal Advisory Committee Act”, która stanowiła podwalinę powstania komisji doradczych, działających do dziś w USA. Organizacje te stanowią źródła informacji i opinii dla administracji rządowej i innych zainteresowanych tego typu zagadnieniami organizacji. W 1990 roku ustawa The Federal Negotiated Rule Making Act wniosła nowe narzędzie lobbingu tzw. mechanizm negocjacyjnego stanowienia praw, które daje możliwość prowadzenia bezpośrednich rozmów z zainteresowanymi stronami. Akceptacja tego zjawiska doprowadziła do powstania tysiąca grup interesu, które podjęły się prowadzenia rzecznictwa interesów. Lobbing uważany jest za sposób wykorzystania konstytucyjnych uprawnień, do których uprawnieni są obywatele demokratycznego społeczeństwa. Lobbiści postrzegani są jako pewnego rodzaju łącznicy pomiędzy władzą, a różnymi grupami społecznymi 105 . W tym miejscu należy zaznaczyć, iż konieczność współpracy obu izb USA (Senat i Izba Reprezentantów), podejmowana w ramach realizacji projektów ustaw, przysparza lobbistom dodatkowe pole działania. Możliwość wykorzystania różnic między obu izbami skłania lobbistów do aktywności podczas tzw. postępowania uzgadniającego. Zyski z podjętych uzgodnień mogą dotyczyć różnych sfer politycznych lub zawodowych. Rzecznictwo interesu usadowione w realiach Stanów Zjednoczonych Ameryki oparte 1
20 A. Hussein J. BIL korupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE instrument uprawiania – cztery polityki grzechy główne władz publicznych 1 jest na trzech rodzajach wymienionej działalności. Po pierwsze wyróżnia się lobbing parlamentarny, polegający na stosowaniu legalnej techniki oddziaływania. Ten rodzaj lobbingu polega na indywidualnym dostępie do członków Izby Reprezentantów, senatorów oraz innych kompetentnych członków komisji i podkomisji. Zadaniem lobbysty jest utrzymywanie kontaktu z senatorami i reprezentantami Kongresu, w celu zwrócenia ich uwagi na rozwiązania ustawodawcze. Drugim rodzajem jest lobbing techniczny. Istotą tego rodzaju rzecznictwa interesu jest rola lobbisty jako eksperta wyodrębnionej dziedziny, tj. środowiska, handlu międzynarodowego, energii czy łączności. W tej sytuacji osoba świadcząca rzecznictwo interesu postrzegana jest jako znawca danej dziedziny, pozostający do dyspozycji ustawodawcy, w celu dostarczenia merytorycznych, wyczerpujących informacji. Podsumowując, wskazana działalność polega na przygotowaniu technicznego raportu, zawierającego konsekwencje prawne, ekonomiczne i społeczne przedmiotowej regulacji prawnej. Ostatnią (z omawianych) kategorią jest lobbing odnoszący się do działalności administracyjnej. W Stanach Zjednoczonych agendy administracji są ustawowo zobowiązane do poddawania swoich projektów rozporządzeń ocenie opinii publicznej. W tym przypadku lobbyści (osobami tymi są najczęściej byli funkcjonariusze aparatu państwowego, najczęściej prawnicy o szerokich kontaktach) dokonują oceny projektów, które są istotne dla interesów ekonomicznych lub społecznych danej grupy. Udostępnione dane rządowe stanowią, iż w USA przynajmniej 6000 osób lub organizacji prowadzi działalność lobbystyczną na rzecz 11 000 klientów. Tak stanowią dane rządowe, natomiast przyjmuje się, iż rzeczywista liczba lobbistów oscyluje w granicach 20 000, podczas gdy parlamentarzystów jest 535. Rzecznictwo interesów polega głównie na reprezentowaniu interesów grup biznesu, handlowców, rolników i robotników. Lobbing obejmuje również swoim zasięgiem środowiska zawodowe związane m.in. ze sztuką, opieką społeczną czy edukacją 106 . W związku ze wzrostem nieprawidłowości w ramach usług lobbystycznych powstały uregulowania prawne, na podstawie których dokonywana jest ocena postępowań tych podmiotów. Ustawa z 1996 roku Lobbying Disclosure Act, dotycząca rejestracji rzeczników obcych interesów oraz tzw. poprawki Byrda, zakazującej dokonywania wydatków z funduszy federalnych na cele lobbingowe (wprowadzająca poprawki do wcześniejszej regulacji ustawy federalnej o lobbingu z 1946 roku), wprowadza nową definicję lobbisty. Lobbista definiowany jest jako osoba, która utrzymywała więcej niż jeden kontakt lobbystyczny w kongresie oraz spędza więcej niż 20% czasu w ciągu 6 miesięcy na zajęciach związanych z działalnością lobbystyczną. Natomiast za kontakt lobbystyczny uważa się każdą ustną, pisaną lub elektroniczną formułę komunikacji, w celu wpłynięcia na decydentów władzy wykonawczej czy ustawodawczej w imieniu klienta, w celu: –– zredagowania, modyfikacji czy adaptacji federalnego przepisu, regulacji, rozporządzenia oraz każdego innego programu polityki rządu USA; –– zredagowania, modyfikacji czy adaptacji federalnego ustawodawstwa (włącznie z propozycjami ustaw); –– zarządzania czy też wcielania w życie programu lub polityki federalnej (włącznie z negocjacjami, nagrodami, zarządzaniem federalnym kontraktem, subwencją, pożyczką, zezwoleniem, licencją), –– nominacji czy zatwierdzenia osoby na pozycję podlegającą zatwierdzenia przez Senat. Omawiana ustawa nakłada na członków i pracowników kongresu obowiązek deklaracji prezentów o wartości powyżej 20 USD, jeśli ich całkowita wartość w ciągu roku nie przekracza 50 USD. Nie są to jedyne obwarowania działalności lobbingowej. Kongres odniósł się do problemu związanego ze świadczeniem tej działalności przez odchodzących urzędników. Zgodnie z podjętymi uregulowaniami przepisy zabraniają wysokim urzędnikom Kongresu reprezentowania, wspomagania i doradztwa obcym rządom i partiom przez okres jednego roku od odejścia ze stanowiska. Pracownicy administracji rządowej związani z uczestnictwem w negocjacjach handlowych lub traktatowych, w ciągu roku poprzedzającego odejście ze stanowiska, mają na rok zakaz reprezentowania lub doradzania osobom biorącym udział w przedmiotowych negocjacjach 107 . Lobbing europejski nie doczekał się tak klarownej legislacji jak w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W przeważającej większości parlamentarnej państw Unii Europejskiej nie
Page 2 and 3: 1 1A(4) Prace doktorskie WARSZAWA 2
Page 4 and 5: Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 70 and 71:
Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
Page 310 and 311:
Page 312 and 313:
Page 314 and 315:
Page 316 and 317:
Page 318 and 319:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326 and 327:
Page 328 and 329:
Page 330 and 331:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 336 and 337:
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Page 366 and 367:
show all

1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?