1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne
1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne
1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
16<br />
A. Hussein J. BIL<br />
korupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE instrument uprawiania – cztery polityki grzechy główne władz publicznych<br />
1<br />
proponowano udział organizacji społecznych<br />
w procesie ustawodawczym, m.in. w dziedzinie<br />
rzemiosła, izb gospodarczych czy związków<br />
zawodowych 79 .<br />
Wydaje się, iż formy zjawiskowe wszelkich<br />
nadużyć korupcyjnych są zawarte w definicji<br />
korupcji politycznej. Korupcja na szczytach<br />
władzy związana jest z zachowaniami ludzi<br />
w czasach dawnych, jak i w dzisiejszych. Jest<br />
ona zjawiskiem ponadczasowym 80 . Korupcję<br />
polityczną od innych jej rodzajów wyróżnia<br />
możliwość stanowienia prawa, wydawania decyzji<br />
publicznych, finansowych i kadrowych.<br />
Korupcyjne działania władzy przybierają często<br />
wymiar legalny, co w szczególny sposób<br />
ułatwia uprawianie praktyk łapówkarskich 81 .<br />
Nadzwyczajne oburzenie w społeczeństwie<br />
rodzi korupcja na największym szczeblu rządowym<br />
oraz wśród czołowych polityków.<br />
Korupcja w takim wymiarze obejmuje szeroki<br />
zakres przestępstw i niedozwolonych czynów<br />
popełnianych przez przywódców politycznych<br />
przed okresem pełnienia swego urzędu,<br />
w trakcie bądź po ustąpieniu zeń. Wyznacznikiem<br />
tej odmiany korupcji jest to, że czyny<br />
z nią związane popełnianie są przez polityków<br />
czy urzędników, którzy z mocy nadanych im<br />
uprawnień winni są dbać o interes publiczny 82 .<br />
Koszty korupcji politycznej wyrażone są nie<br />
tyko w pieniądzach. To także ograniczenia dostępu<br />
do władzy publicznej i stanowisk. Takie<br />
praktyki powodują w społeczeństwie przekonanie<br />
o braku publicznego zaufania i wiary<br />
w system polityczny, a tym samym braku poparcia<br />
dla rządu 83 .<br />
Brunon Hołyst przypisuje korupcji politycznej<br />
dwojakie znaczenie. Po pierwsze, są to<br />
zdarzenia łączone z politycznym charakterem<br />
pełnionej przez daną osobę określonej funkcji,<br />
a z drugiej strony są to czyny powiązane z nieprawidłowościami<br />
w sferze finansowania partii<br />
politycznych. Przepisy prawne, odnoszące<br />
się do przeciwdziałania korupcji politycznej,<br />
należy podzielić na regulacje dotyczące sposobu<br />
finansowania działalności politycznej oraz<br />
przepisy zakazujące wskazanym przez ustawodawcę<br />
osobom pełniącym funkcje publiczne<br />
aktywności politycznej 84 . Korupcja polityczna<br />
powoduje obniżenie jakości sprawowania władzy,<br />
redukuje lub usuwa legitymizację rządów<br />
oraz prowadzi w efekcie do politycznej destabilizacji<br />
85 .<br />
Poprzez wieki wiele pirackich zgraj, handlarzy<br />
niewolników i przemytników korzyczącej<br />
sile względem systemu wolnorynkowego,<br />
a tym samym wymierzone w dobro ekonomiczne<br />
społeczeństwa. Monopolistą stawał się<br />
więc ten, kto miał układ.<br />
Reakcją Stanów Zjednoczonych na działania<br />
godzące w interes ekonomiczny państwa<br />
była wspomniana inicjatywa ustawodawcza.<br />
Do najważniejszych należała m.in. ustawa<br />
antytrustowa Shermana, polegająca na zablokowaniu<br />
lub też uniemożliwieniu praktyk monopolistycznych,<br />
za co przewidywano kary.<br />
W następnych latach powołano do życia<br />
System Rezerwy Federalnej, ograniczającą<br />
wspólnotę finansową. Za czasów prezydentury<br />
Woodrowa Wilsona powstała Federalna Komisja<br />
ds. handlu, posiadająca potężne uprawnienia<br />
regulacyjne. Fenomenalnym i unikatowym<br />
przedsięwzięciem (wydaje się nie możliwym<br />
do zrealizowania na polskiej scenie politycznej)<br />
w walce z nadużyciami występującymi<br />
w Stanach Zjednoczonych była wspólna współpraca<br />
przeciwnych obozów politycznych 75 .<br />
Innym rodzajem walki z korupcją w Stanach<br />
Zjednoczonych Ameryki było powołanie<br />
komisji Knappa, w celu zbadania i podjęcia<br />
działań w kierunku zaprzestania praktyk<br />
korupcyjnych przez funkcjonariuszy policji.<br />
Komisja uwidoczniła proces i chanat korupcji<br />
w policji nowojorskiej oraz stała się przyczynkiem<br />
do utworzenia wewnętrznych struktur<br />
policji zajmujących się przeciwdziałaniem<br />
temu zjawisku w szeregach tej formacji 76 .<br />
Z czasem prywatne spółki zaczęły funkcjonować<br />
w nowej rzeczywistości nazwanej systemem<br />
rynkowym. System wymusił powstanie<br />
nowego tworu – korporacji, której kształt wyznaczony<br />
został przez kierownictwo posługujące<br />
się narzędziami biurokratycznymi 77 . Włodarze<br />
nowych potęg, by utrzymać pozycję, pozostają<br />
w ścisłych kontaktach, układach z osobami<br />
zajmującymi kluczowe stanowiska gospodarki<br />
narodowej, co w oczywisty sposób wskazuje na<br />
stosowanie praktyk korupcyjnych 78 .<br />
Wiadomym jest, iż żadne działania nie będą<br />
skuteczne bez poparcia grup interesów (włącznie<br />
z przedstawicielami rządu). Grupy te, definiowane<br />
jako grupy nacisku, są zrzeszeniem<br />
osób połączonych wspólnym dążeniem do<br />
realizacji założonych celów, wpływając przy<br />
tym na organy państwa. Posiadają one model<br />
prawnego unormowania, który w Polsce polega<br />
na fragmentarycznej regulacji ustawowej<br />
i braku regulacji konstytucyjnej. Wyrazem takiego<br />
modelu jest kilka ustaw, w których za-
Change language