1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

More documents

Recommendations

Info

Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y K O R U P C Y J N Y 27 usługi tego rodzaju. Przytoczona sytuacja jest wyznacznikiem zachowań korupcyjnych, popartych zjawiskami takimi jak układ, nacisk, wywieranie wpływu czy szantaż. Potrzeba działań lobbingowych spowodowana jest, z jednej strony, nikłą znajomością parlamentarzystów i członków zarządu oczekiwań sfery biznesu, a z drugiej strony wynika z niedostatecznej wiedzy przedsiębiorców o procesie legalizacyjnym 134 . Przeprowadzone w 2008 roku przez Fundację Batorego badania sondażowe dotyczące nastawień, ocen i doświadczeń polskich parlamentarzystów, lobbistów oraz dziennikarzy, ukazały stanowiska wymienionych grup w kwestii interpretacji działalności lobbingowej. Zawodowi lobbyści, traktujący rzecznictwo interesów jako ich pracę, mają świadomość, iż określenie lobbing posiada negatywny wizerunek. Działalność przestępczo-korupcyjną, kojarzoną z lobbingiem nazywają załatwiactwem, a lobbing właściwy wiążą z dostarczaniem informacji, gromadzeniem wiedzy, budowaniem strategii komunikacyjnych i perswazyjnych oraz nawiązywaniem kontaktu z osobami mającymi wpływ na podejmowanie decyzji. Przywołaną działalność lobbingową uważają za niezbędny element procesu stanowienia prawa w sytuacjach naturalnych kontrowersji i sprzeczności interesów występujących przy stanowieniu prawa. Zdaniem lobbystów przedstawianie przez nich rozwiązań opartych na rzetelnej wiedzy, zwiększa szanse na podejmowanie racjonalnych decyzji legislacyjnych. Parlamentarzyści, jak i inni decydenci, czerpią dzięki temu wiedzę potrzebną w dziedzinach, w których podejmują decyzje. Świadczenie tego rodzaju usług jest istotne z tego powodu, iż posłowie wykonując mandat wolny, działając jako przedstawiciele całego narodu, nie są przygotowani merytorycznie do rozwiązywania problemów we wszystkich zagadnieniach, a zawodowi lobbyści dostarczają potrzebnych informacji, będąc ekspertami rozpatrywanego zagadnienia. Stanowisko parlamentarzystów oraz dziennikarzy w omawianej kwestii jest nieco odmienne. Wskazują na pozytywne cechy lobbingu, ale tego oficjalnego. Parlamentarzyści definiują lobbing jako profesjonalną działalność zawodowych pośredników pomiędzy grupami interesu, a ośrodkami władzy administracyjnej lub politycznej. Część ankietowanych parlamentarzystów (12% respondentów) określiło lobbing jako zjawisko negatywne 135 . Dzienni- karze, realizujący zainteresowania zawodowe, częściej skupiają się na negatywnym wizerunku lobbingu w Polsce, wskazując przy tym na wagę jawnego wywierania wpływu na procesy decyzyjne w instytucjach władzy, które charakteryzują się zdobywaniem i dostarczaniem informacji, w celu eksponowania bardziej racjonalnych decyzji 136 . Parlamentarzyści wskazali, iż podmiotami prowadzącymi lobbing, zarówno jawny, jak i niejawny (w tym miejscu należy zaznaczyć, iż zachowania tzw. lobbingu niejawnego bliższe są zachowaniom przestępczym, o charakterze korupcyjnym, niż lobbingu określonego ustawowo), są: związki zawodowe, władze lokalne i samorządowe, organizacje społeczne i pozarządowe. Środowisko dziennikarskie postrzega kilka typów lobbingu niejawnego, do którego zalicza się m.in.: lobbing polityczny, mający miejsce w przypadku wpływania na decyzje poprzez koneksje polityków oraz ich znajomości i kontakty, lobbing dziennikarski, gdy w roli aktorów lobbingu występują dziennikarze, jak też osoby występujące w charakterze dziennikarzy, lobbing legislacyjny, gdy role lobbystów przejmują urzędnicy pracujący w parlamencie, lobbing poprzez organizacje, gdy na rzecz konkretnych rozwiązań naciskają przedstawiciele stowarzyszeń i organizacji branżowych oraz zawodowych, „lobbing poprzez zmianę roli”, który ma miejsce, gdy działalnością lobbystyczną zajmują się osoby oficjalnie występujące w roli ekspertów, doradców, jak też posłowie. Zdaniem ankietowanych niedopuszczalnym lobbingiem jest rzecznictwo interesów uprawiane przez posłów, i to nie tylko w sytuacjach, gdy dbają o interesy regionów, firm i organizacji, ale przede wszystkim, gdy zabiegają o własne interesy 137 . Z badania przeprowadzonego przez Centrum Badania Opinii Społecznej w 2010 roku „Opinia publiczna o korupcji i lobbingu w Polsce” wynika, że niemal trzy czwarte badanych uważa, iż politycy i wysocy urzędnicy państwowi, dla osiągnięcia korzyści, ulegają naciskom biznesu, firm, grup zawodowych lub też społecznych. Natomiast ponad połowa ankietowanych jest zdania, iż w Polsce, przekupując parlamentarzystów, można wpływać na stanowienie prawa. Podobne wyniki badania zanotowano w 2003 roku w czasie działalności sejmowej komisji śledczej wyjaśniającej tzw. aferę Rywina, a już na początku 2004 roku, kiedy Rywingate przybrała większy rozgłos, około siedemdziesiąt 1
28 A. Hussein J. BIL korupcja MECHANIZMY jako KORUPCJOGENNE instrument uprawiania – cztery polityki grzechy główne władz publicznych 1 procent respondentów było zdania, iż w Polsce można kupować ustawy. Natomiast afera hazardowa z udziałem polityków Platformy Obywatelskiej nie odbiła się równie negatywnie na opiniach respondentów jak afera Rywina 138 . Ustawa z 2005 roku najlepiej oceniona została przez samych parlamentarzystów, gdzie 48% uważa, iż ograniczyła ona nielegalny lobbing, 60% jest zdania, że stworzyła ona czytelne, przejrzyste ramy kontaktów lobbystów z parlamentarzystami, a 59% uznało, iż proces stanowienia prawa na poziomie sejmowym stał się bardziej przejrzysty. Z entuzjazmem parlamentarzystów nie zgodzili się dziennikarze i lobbyści, którzy uważają ustawę za fikcyjną, martwą, a jej przepisy niczego nie zmieniają. Wypowiedzi swoje argumentują przekonaniem, iż jest ona przeciwskuteczna (wprowadzenie rejestracji działalności lobbistycznej w parlamencie, naznaczenie lobbystów – czerwone plakietki, przedstawienie dość kontrowersyjnej definicji lobbingu, a przede wszystkim nieegzekwowanie przepisów ustawy, spowodowało „zejście lobbingu do podziemia”) 139 . Należy zaznaczyć, iż podjęte przez ustawodawcę działania są w wielu przypadkach nietrafione. Ustawa posiada wady, które prowadzą do powstania trudności interpretacyjnych, co z kolei przedkłada się na niewłaściwe funkcjonowanie systemu prawnego. Prace nad ustawą prowadzone były w pośpiechu, mając na celu zaspokojenie presji polityków i mediów, które domagały się reakcji państwa na afery korupcyjne (sprawa Rywina oraz aresztowanie posła Pęczaka). Za podstawową wadę tej ustawy należy uznać jej merytoryczną zawartość. Ustawa definiuje pojęcie lobbingu, które przedstawione zostało zbyt szeroko, bowiem obejmuje wszelkie działania mające wpływ na proces stanowienia prawa przez organy władzy publicznej 140 . Tak rozumiany lobbing poczytany może zostać w granicach istniejących mechanizmów konsultacji społecznych bądź prawa do petycji przysługującego obywatelom na mocy Konstytucji RP. Z drugiej strony ustawa traktuje działalność lobbingową dość fragmentarycznie, poświęcając uwagę przede wszystkim instytucji zawodowej działalności lobbingowej. Przyjęte regulacje w tym zakresie dotyczą przede wszystkim obowiązków rejestracyjnych lobbystów i kar za ich niedopełnienie. W zapisach ustawy nie uwzględniono szerokich uprawnień jakie przysługiwałyby lobbystom. W świetle przepisów podmioty tego rodzaju mogą liczyć na swobodny dostęp do organów władzy publicznej oraz na zapewnienie im dogodnych warunków do właściwego reprezentowania interesów podmiotu, na rzecz którego podejmują działania. Niestety, ani ustawa, ani akty wykonawcze nie odnoszą się do standardów postępowania z zawodowymi lobbystami. Dodatkowo przepisy ustawy dotyczą niemal wyłącznie działań podejmowanych w Sejmie i w resortach. W tym zakresie pominięto wiele ważnych instytucji, biorących czynny udział w procesie stanowienia prawa w Polsce 141 . Kolejnym punktem, przemawiającym za ułomnością ustawy, jest zapis art. 2 określający granice zawodowej działalności lobbingowej. Według przyjętej definicji działalność taka jest prowadzona na rzecz osób trzecich, w celu przedstawienia ich interesów w procesie stanowienia prawa. Podmiotem uprawnionym do wykonywania tego rodzaju działalności jest przedsiębiorca lub osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą. Przedstawiona koncepcja wywołuje trudności interpretacyjne, ponieważ nie odnosi się do szczegółowych zasad prowadzenia takiej działalności zarówno przez podmioty do tego powołane, jak i przez ekspertów działających w imieniu i na rzecz zleceniodawcy 142 . Podobne niedociągnięcia znajdujemy w art. 16 ustawy, opisującym działalność lobbysty zawodowego. Zawarta w tym artykule regulacja nie przedstawia żadnych rozwiązań sprzyjających pracy lobbysty, w tym do postępowania zgodnego z prawem. Nie przedstawiono obowiązków organów władzy, które to ułatwiłyby wykonywanie działalności przez zawodowych lobbistów. Co może dziwić, ustawodawca nie pokusił się o sprecyzowanie, w jaki sposób organy władzy publicznej mają postrzegać zawodową działalność lobbingową od działalności niezawodowej 143 . Podobne wady zawiera konstrukcja art. 201b-c Regulaminu Sejmu, zgodnie z którą podmiotom świadczącym usługi lobbingowe określono tryb rejestracji, nie przyznając im przy tym żadnych dodatkowych uprawnień. Natomiast w art. 154 ust. 2a powyższego regulaminu uwzględniono, iż osobom prowadzącym zawodową działalność lobbingową przysługuje prawo do udziału w pracach określonych komisji wraz z możliwością zabierania głosu. Tego rodzaju uprawnienia nie przysługują jednak w pracach podkomisji, gdzie podejmowane są kluczowe rozwiązania.
Page 2 and 3: 1 1A(4) Prace doktorskie WARSZAWA 2
Page 4 and 5: Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 78 and 79:
Nr 1A/2013 P R Z E G L Ą D A N T Y
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Page 306 and 307:
Page 308 and 309:
Page 310 and 311:
Page 312 and 313:
Page 314 and 315:
Page 316 and 317:
Page 318 and 319:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326 and 327:
Page 328 and 329:
Page 330 and 331:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 336 and 337:
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Page 366 and 367:
show all

1 - Centralne Biuro Antykorupcyjne

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?