Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

cije - i s obzirom na svoje momentano, i s obzirom na svojeЬиdисе djelovanje - stvarno rentabilne sa stajalista cjelinepotreba drиStva (njegova druStvenog standarda i njegove ekonomskekao i vojne obrane pred pokuSajima bilo kakvogpotcinjavanja).Pristalice prosjecne profitne stope mogli. Ьi se sada povucii reci da ni oni nisи mislili na klasicno anarhicno djelovanjeprosjeene profitne stope, nego da sи - sиglasni s nama иpogledи kvalitativno novog drustvenog sadrzaja izvjesnih naslijedenihekonomskih kategorija - htjeli bas и smislи spomenиtesocijalistiёke renta:bilnosti, »planiranom« (dakle, neprosjeenom) profitnom stopom, stici do stvarnog provjeravanjainvesticijske politike.Slijedeee kvantitativno razmatranje d11kazat се da Ьi takvosuprotstavljanje profitne stope stopama akumulacije i fondovaЬilo - prazna tautologija.Ako sa Т oznaёimo troskove proizvodnje ukljиcivsi amortizacijи,а sa А1 akumulacijи i fondove na posljednjem stиpnjиprocesa proizvodnje, mo.Zemo »moderniziranи i socijaliziranи«profitnи stopи koja se »odrekla« svoga prosjeka (и smislи koncesijenjezinim pristalicama »zaboravili smo« da prestaje Ьitiprofitna, ёim se otka:Ze prosj~k), definirati slijedeeim obra:scem:А1profitna stopa = и = -­ТТај је obrazac zaista potpuno analogan Marxovu obra:scи:vprofitna stopa =- ·к1 i1; :ako sa х oznacuno stopи akumulacije i fondova s finalnomstopom procesa rada. Ocigledno је и:Рх(Р ' + Р'х') = Рх, odnosno и = -----­Р'+Р'х'+РIz toga proizlazi da је profitna stopa funkcija stopa akиmulacijei fondova i da treba najprije odredivati stope akumиlacijei fondova ako hocemo odredivati profitnti stopи, odnosno- kao sto је kazao vec Karl Marx, а na sto sи »Zastupnici«trece knjige »Kapitala« potpuno zaboravili:»Odnos viska vrijednosti prema promjenljivom kapitalи zo..;.ve se stopa viSka vrijednosti; odnos viska vrijednosti premacjelokиpnom kapitalи zove se profitna stopa. То su dva razlicnamjerenja iste velicine koja zbog razliёnosti mjerila izra:Zavajии isti mah i razliene razmjere ili odnose iste veliёine.Pretvaranje viSka vrijednosti и profit ima se izvesti izpretvaranja stope viSka vтijednosti и profitnи stopи, а neobrnuto. Шstorijski se doista i polazi od profitne stope. ViSakvrijednosti i stopa viska vrijednosti relativno sи ono nevidljivoi ono Ьitno sto treba istra:Ziti, dok se profitna stopa, а otиdai oblik viska vrijednosti, profit, роkаzији na povrsini pojava.Sto se tiёe pojedinaenog kapitalista, jasno је da је jedinosto njega interesira odnos viska vrij~dnosti, ili sиviSka vrijednostiradi kojeg on prodaje svojи rоЬи, prema cjelokиpnomkapitalи predиjmljenom za proizvodnjи robe; dok ga odredeniodnos toga suviska prema pojedinim sastavnim dijelovima kapitalai njegova unиtrasnja veza s njima ne samo ne zanima,nego mи је i и interesи da о tome odredenom odnosи i о tojunиtrasnjoj vezi isprede sarenи la:Zu.« 1Ako sa Р' i sa х' oznacimo zbroj potroSnih fondova i prosjecnиstopи akumulacije i fondova minulih procesa rada, а saР potros~ fond na finalnom stupnjи procesa rada, vrijedi daје Т = Р' + Р'х' + Р. Isto tako treba иtvrditi da је А1 --= Рх,196' Кarl маrх, Кapital,t. III, str.IB.197