Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

. ;mi cemo sve to i ostvariti. Kad pogledamo na sve te .ogromnezadatke koji stoje pred nama, vidimo da је pruga koju vi sadagradite samp jedan dio svega onoga sto jos treba da uradimo.«I(Iz govora marsala Тitagraditeljim~ Omladinske pruge)Nesumnjivo је da u ekonomskom pogledu postoji u nasoj privrediova osnovna proturjecnost: s jedne strane izvanrednoprirodno bogatstvo nase zemlje i njena ekonomsko-geografskastruktura neoЬicno prikladna za kombinaciju razvijene industrijei razvijene poljoprivrede, а, s druge strane, zaostalostnasih proizvodnih snaga, zaostalost na8eg ekonomskog potencijala.Zaostalost ekonomskog potencijala nase zemlje odra.Zava seu ovim Cinjenicama:1. u niskom stupnju razvijenosti nase energetike i bazieneteske industrije koji nikako ne odgovara prirodnim energetskimizvorima i rudnom bogatstvu nase zemlje;2. u tome sto zЬog toga ni. kapacitet srednje i lake industrijenije u harmonicnoj skladnosti s prirodnim bogatstvomnase zemlje, nego је kudikamo manji, i to ne samo od zalihapostojeCih iskoriStavanih i neiskoriStavanih sirovina, nego i odmogucnosti koje prШaju klimatski i drugi uvjeti doЬivanjanovih sirovina;3. u strukturi naseg izvoza; prije rata, ра i danas karakteristienoје da mi izvozimo sirovine, а uvozimo poluproizvodei gotove proizvode; na taj nacin zarada od takve vrste izvozapripada inozemstvu i oduzima se nasoj zemlji;4. u neravnomjernosti organskog sastava kapitala; mi imamopoduzeca kojima su individualni troskovi proizvodnjeveoma ispod prosjecnih troskova proizvodnje, ali i poduzecakojima su individualni troskovi proizvodnje veoma iznad prosjecnihtroskova proizvodnje;185. i, naposljetku, u primitivnosti nase privrede.. Proturjecnost izmedu prirodnog bogatstva nase zemlje ic:IruStveno-politicke strukture kao i unutra8nje i vanjske ekonomskesituacije stare Jugoslavije.Za staru Jugoslaviju Ьila је tipicna neogranicena vlasteksploatatorskih klasa. Radni narod u staroj Jugoslaviji Ьiо јеpodvrgnut najgruЬljoj eksploataciji. Osim toga, odlucujuce pozicijeu industrijskom ра i u financijskom dijelu nase privredebile su u rukama stranog kapitala. Uz neogranicenu vlasteksploatatorskih klasa, koja је podrzavala najgruЬlje formeeksploatacije ni strani ni domaci kapitalisti nisu Ьili narocito .zainteresirani za uzdizanje organskog sastava kapitala. Za-.hvaljujuci primitivnoj eksploataciji i niskom organskom sastavukapitala, oni su mogli postizati dovoljno velike profitene samo na racun radnog naroda, nego i na racun ekonomskogpotencijala zemlje kao cjeline, iz koje su jeftino izvlacili uinozemstvo najdragocjenije sirovine. Unutra8nja drustvenq;..-politicka i ekonomsko-dru8tvena struktura, neogranicena eksploatacijaradnog naroda, gotovo polukolonijalni karakter stareJugoslavije spojili su se u jedan tipican sistem. U tom tipicnomsistemu i jest, kao sto smo rekli, osnovni izvor i osnovni uzrokspomenute proturjecnosti.U proturjecnosti izmedju prirodnog bogatstva na8e zemljei zaostalosti proizvodnih snaga odra.Zavaju se, dakle, sve osnovneproturjecnosti drustveno-politicke i ekonomsko-drиStvenestrukture stare Jugoslavije.Spomenutu proturjeenost moci се ukinuti samo industrijalizacijanase zemlje. Ukidanje spomenute proturjecnosti i industrijalizacijazemlje- dva su, dakle, termina za istu stvar.Za ukidanje proturjecnosti izmedu svoga prirodnog bogatstvai zaostalosti proizvodnih snaga, tj. za svoju industrijalizaciju,nasa је zemlja zainteresirana, i to Ьitno zainteresirana:1. zbog podizanja svog ekonomskog potencijala;2. zbog toga sto се time ucvrstiti bazu svoje nezavisnosti,koju su nasi narodi izvojevali u oslobodilackom ratu;3. sto се tek time dati pun zamah onom ekonomsko-drustvenomrazvitku koji се u Jugoslaviji iskljuciti eksploatacijucovjeka covjekom.19