Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

pravno u svojstvu vlasnika sredstava za proizvodnju. Buducida ona, kao diktatura proletarijata, nastupa zaista u ime radnihljudi, vec је ucinjen dijalekticki skok iz stihijske povezanostiprivatnih vlasnika na sredstva za proizvodnju u planskupovezanost socijalistiёkih poduzeca. Otpalo је privatno vlasnistvona sredstva za proizvodnju. Kapitalisticka organizacija upojedinoj tvornici, odnosno monopolu, uklopila se, а time iprerasla u plansku organizaciju drzavnog vlasniStva kao niZegoblika socijalistickog vlasniStva. U stvari se robna proizvodnjai robna razmjena iz elementarnog pokretaca stihijskog dru5tveno-ekonomskogzblvanja pretvorila u metodu, sredstvo socijalistickeraspodjele. Medutim, pod objektivnim diktatom relativnozaostalih proizvodnih snaga ona ipak ostaje robna proizvodnjai robna razmjena sa svojim najopcenitijim zakonitostima.Koliko god, prema tome, drzavni socijalizam na svompocetku i ·nalikovao na neke vrste »drzavnog komunizma« i izsocijalnopolitickih razloga pokuSavao gusiti te zakonitosti,ono se osvetnicki pojavljuje u narusavanju kvalitete, asortimanaitd.Drzavni socijalizam predstavlja, medutim, samo prvi i najkracikorak socijalisticke revolucije. Као sto је pokazao pri­~jer SSSR-a, on krije u sebl niz velikih opasnosti za daljusudbinu revolucije i socijalizma. Ustrajanje na pozicijamadr.Zavnog (Ьirokratskog) socijalizma, dalje no sto to tra.zi »prvikorak« revolucije, neizbjemo se povezuje s porastom, jacanjemi privilegiranjem birokracije kao drиStvenog parazita, gusenjemumjesto razvijanjem socijalisticke demokracije i opcomdegeneracijom sistema koji najprije stagnira, а onda pada urestauraciju narocite vrste: dr.Zavni socijalizam sve viSe do­Ьiva karakter drzavnog kapitalizma »cistog« tipa (Ьеz vlastitihsrednjih klasa, ali sa svemocnom parazitskom birokracijomkapitalistickog znacaja). »Nove« ekonomske zakonitosti sada sezapravo razotkrivaju kao oblcni monopolizam dclavno-kapitalistickogkaraktera.Stvarna socijalisticka izgradnja kategoricki trazi razvijanjesocijalisticke demokracije i smjelo pretvaranje drzavnog socijalizmau slobodnu asocijaciju neposrednih proizvodaca. Uprocesu pretvaranja drZavnog vlasniStva u opcenarodnu imo-84;(јvinu pod upravom neposrednih proizvodaca ponovo izlaze navidjelo орсе zakonitosti socijalisticke robne razmjene. То nijekorak »natrag«, nego је kvalitativno nov korak naprijed jer-znaci zapravo likvidaciju elemenata kapitalistickog monopolizma,sakrivenih u sistemu birokratskog socijalizma.4.-Za ekonomsko-pravni individuum u socijalistickoj robnoj proizvodnjii razmjeni karakteristicne su slijedece osobine odnosnoprava:prvo, privredivanje na osnovi opcih principa privrednogracuna,drugo, upravljanje opcenarodnoon imovinom kao osnovnimsredstvima potrebnim za obavljanje privredne djelatnosti kojomse bavi ekonomsko-pravni individuum,treee, neposredno rukovodenje opcenarodnom imovinomkao obrtnim sredstvima potrebnim za obavljanje privrednedjelatnosti kojom se bavi ekonomsko-pravni individuum,cetvrto, upravljanje onim dijeloon drustvene akumulacijekoji је osnovnim planom odreden radi prosirene reprodukcijepoduzeca,peto, ucesce u opcedrиStvenom osnovnom planiranju i razradiosnovnih planova za poduzeca, primanje i razrada konkretnihoperativnih planova na temelju osnovnih planova, zakonskihpropisa i planskih direktiva viSih organa,sesto, vlastita komercijalna slU.Zba u sklopu socijalistickerobne razmjene,sedmo, raspolaganje onim dijelom drustvene akumulacijei fondova, proizaslih iz vlastitog privredivanja, koje predvidaopcedrustveni plan, а propisuje zakon:а) radi podizanja drиStvenog standarda radnog kolektivapoduzeca;Ь) radi nagradivanja trudbenika osnovnim placama, а premastvarnoj ulozi i udjelu u procesu proizvodnje;с) radi tehnoloskog istra.zivanja i prosirene reprodukcije umanjem opsegu.85