Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

moderno drиStvo, ра i socijalisticko, neminovno ima izvjestanbroj gradana koji vrse korisne, za druStvo potrebne poslove,ali koji neposredno ne stvarajи vrijednost. Svaka'ko da istotako ne Ьi bilo и skladи sa socijalistickom demokracijom ako biti gradani bili iskljиceni kad se radi о odredivanjи viskarada, kao sto Ьi bilo nesocijalisticki ako Ьi se moglo о viSkurada odlиcivati protiv izrazite volje onih koji ga neposrednostvarajи. Upravo zato и nacrtima zakona i postoji, и pog!edиodlиcivanja о odnosи izmedи potrebnog rada i viSka rada, kaoi о namjenskoj иpotreЬi viSka rada, paralelizam izmedи vijecaproizvodaca i politick.ih vijeca, koja Ьirаји svi gradani, bezobzira na to da li njihov rad neposredno stvara ili ne stvaravrijednost. Takav paralelizam osigиrava istinskи socijalistickиdemokracijи и pиnom smislи rijeci. Та demokracija nije samopoliticka, nego i ekonomska. Upravo se ona ocituje kao najsnaZnijibedem и borЬi protiv svih mogиcih objektivnih i sиbjektivnihtendencija za eksploatacijom covjeka covjekom. Каоtakva, ona zapravo predstavlja najviSe dostignиce demokracijeи njezinи dosada5njem razvitkи. (U poredЬi s takvim smjelimиsponom istinskog demokratizma и nasoj se zemlji sveprice о »zavodenjи korporativnog sistema и FNRJ « роkаzијиkao Ьijedno mlacenje prazne slame koje, иostalom, pretpostavljaizvanrednи socioloskи ignorancijи i sиpljoglavost svojihaиtora.)U nacrtima Ustavnog zakona drиStveni proizvod pojavljиjese kao izborna norma za vijeca proizvodaca. Takvo izbornomjerilo и cjelini odgovara novom privrednom sistemи i predstavlja,и sadasnjim иvjetima socijalisticke izgradnje и nasojzemlji, osnovno jamstvo dosljedno socijalistickog pravca daljegrazvitka. Takva је, naime, izborna norma, na danom stupnjиrazvitka, najprirodniji, najpravedniji i najdemokratskiji oblikhistorijski rukovodece uloge radnvcke klase. S obzirom na sadasnjistиpanj materijalnih proizvodnih snaga, radnicka klasastvara najveci dio vrijednosti и nacionalnom dohotkи. Та secinjenica nesumnjivo mora oCitovati, prije svega, и izbornojnormi za vijeca proizvodaca. Radnicka klasa, naime, и vijeCimaproizvodaca ne Ьi bila zastupljena onoliko koliko to odgovaranjezinи istinitom иdјеlи и stvaranjи nacionalnog dohotka daиpravo drustveni proizvod ne predstavlja izЬornи normи. Ne220samo to. Takva nerazmjernost mogla Ьi, s obzirom na jos nesavladanиekonomskи, tehnickи ра i drиstvenи zaostalost zemlje,proиzrokovati da se о raspodjeli nacionalnog dohotka i оиpotrebl viska rada, koji stvara иpravo radnicka klasa, оdlисијеprotivno povijesnim tendencijama ciji је objektivni drиstveninosilac radnicka klasa, tj. protivno dosljednom socijalistickomrazvitkи zemlje.Medиtim, kao sto nije ni pravo vijeca proizvodaca da seprotiv njegove volje ne moze odlиcivati о viskи rada nikakvoeksklиzivisticko pravo и odnosи na one gradane koji neposrednone stvarajи vrijednost, tako ni izborna norma drиstvenogproizvoda nije eksklшivisticka и smislи nekog nedemokratskogprivilegiranja radnicke klase. Izborna norma drиstve- ·nog proizvoda predstavlja zapravo samo jamstvo da se о drиstvenomproizvodи ne moze odlиcivati protivno interesimaonih koji sи ga stvorili. Upravo paralelizam izmedи politickogvijeca - и kome vrijedi jednako pravo glasa bez obzira navisinи stvorene vrijednosti и procesи proizvodnje - i vijecaproizvodace jamCi, s jedne strane, najopciji demokratizam иraspodjeli nacionalnog dohotka, а, s drиge strane, osigиravanjesocijalistickog pravca и razvitkи zemlje.U dosadasnjoj diskиsiji ро novinama, ра i na raznim konferencijama,dosta se govorilo о delegatskom sistemи i neposrednimodnosno posrednim izbC?rima и politicka vijeca repиblickihskиpstina i Savezne skиpstine. Pri tome se delegatskisistem identificirao s posrednim izborima. Posto sи neposredniizbori vise demokratski od posrednih, velik dio diskиtanataizjasnio se i protiv delegatskog sistema.Identificiranje delegatskog sistema s posrednim izborimazapravo је formalisticko. Ono izvire iz ideoloskog nasljedabиrzoasko-demokratskog parlamentarizma i иjedno pokazujenerazиmijevanje sиstinskih promjena и nasim odnosima proizvodnje.То је, kasnije, pokazala i »druga strana medalje«. Kadје, naime, и diskиsiji dosla vise do izrazaja иloga narodnihodbora i njihova razvitka и pravcи komune, pocela sи se odjednom-и smislи drиge krajnosti- shvacati komune kaonekakva izolirana, partikularisticka »drиstvanca« koja se »federirajи«.Pravo samoиpravljanja radnih masa redиciralo se иtakvim tekиcim shvacanjima na pravo samoиpravljanja narod-221