Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

\, 9." Potrebno је da se sto prije ро granama иvеdи radnicki savjetiza citavu Jиgoslavijи s odnosima i pravima navedenim pod 8.Bez toga Ьi, s jedne strane, opasno zaostajao proces pretvaranjadrzavnog vlasniStva и opcenarodnи imovinи pod иpravomliii. slobodno иdruZenih neposrednih proizvodaca, а, s druge strane,neizbjemo Ьi se radali i иcvrscivali elementi repиblickog1drZa~o-kapitalistickog vlasniStva. Decentralizacija operativeро drzavnoj liniji, bez istovremenog centralistickog i demokratskogиdruZivanja radnih kolektiva, tj. neposrednih proiz­i .vodaca, ne vodi naprijed, nego neizbjemo vodi natrag udrZavni kapitalizam (zapravo и nekoliko drZavnih kapitalizama,partikularistickih prema cjelini, Ьirokratsko-centralistickih nadolje i prema radnim kolektivima).Planiranje1.Postavlja se temeljna razlika izmedu osnovnog i operativnogplaniranja.2.Osnovno planiranje identicno је s planiranjem proporcija.Planske proporcije jesu one direktivno odredene naturalnei novcane kljucne kvote materijalnih dobara koje, s obziromna momentanи strukturu dane ekonomike, izrazavajи i u cjeliniosigиravajи generalnu linijи plana za sva podrиcja privredei dru8tvenog zivota.Prema tome, planske proporcije definirajи se, ро pravilи, иnaturalnim i novcanim kvotama kompleksnih grupa materijalnihdobara, а ako to traZe ili disproporcionalna struktura daneekonomike ili posebni zadaci u generalnom planи - i detaljnijihkljиcnih grupa odnosno cak pojedinih kljиcnih artikala.Konkretna definicija planskih proporcija nije, dakle, nepro-88mjenljiva, nego је funkcionalno zavisna od promjenljive 1'\trukturedane ekonomike, ljиdskih potreba i generalne linije plana.3.Operativno planiranje poduzeca i privrednih иdrиZenja 1rezultatје dvaju faktora:. prvo, direktivnih proporcija danih osnovnim planom;drugo, djelovanja zakona ponиde i potramje и okvirи planomdanih direktivnih proporcija.· Ako u okviru planom danih direktivnih proporcija zakonponude i potramje djelиje elementarno, on se odraZava u иgovorima,slobodnoj ponudi itd. Operativno planiranje prema tomeје u okvirи direktivnih planskih proporcija- i to samo unjihovu okviru- istovremeno rezultat privredne kalkulacije,djelovanje zakona ponиde i potramje pиtem novca kao sredstvarazmjene.4.Operativno planiranje predstavlja, dakle, za stanovito vrijemeprijelaznog perioda ·dva pola dijalektickog procesa:planiranje proporcija izricito је socijalisticki element u nasojplanskoj privredi;kalkulacija и operativnom planiranjи, na temeljи zakonaponude i potraZnje,. pиtem novca kao sredstva razmjene elementје proslosti, to је element robne proizvodnje.5.Drzavni planski organi - planske .komisije, planski organisavjeta- planirajи, radi li se о socijalistickom sektoru nasegprivrednog sistema, samo proporcije.1 Operativno planiranje drZavnih ustanova (npr. zdravstvenih, prosvjetnihitd.) zahtijeva posebnu razradu.89