Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

tumjerama socijalistiёke driave, postoji opet opasnost da onedoЬiju- kolilro god imale za cilj obranu interesa socijalistiёke .zajednice i cjeline- u praksi ipak administrativni i birokrat- · ·ski karakter sa svim njegovim dalekoseZnim. posjedicama; to 'jest koёenjem inicijative neposrednih proizvod:aёa, 1ikvidacijomprivrednog autonomizma i porastom negativne, tj. birokratskeuloge drzavnog aparata u privredi.Као sto se vidi iz samih zakona, nas novi sistem privred:ivanja,odnosno privrednog upravlj!!.nja, izbjegava spomenuteopasnosti na priliёno jednostavan naёin. Za borbu protiv posljedicaspomenute disproporcionalnosti u strukturi na8ihproizvodnih snaga on uvodi tzv. dopunski doprinos i porez 1na promet proizvoda, ёime se mogu u dovoljnoj mjeri i automatski- dobrim dijelom samim IЬankarskim putem - zahv~catinepozeljne zarade pojedinih poduzeea odnosno grana, аda se suvisnim administriranjem driavnog aparata ne naruSiautomatizam u privredi.Drugi objektivni uvjet koji treba iznijeti jest slijedeCi. U1952. godini zavrsavamo, u grad:evinskom pogledu, kljuёnukapitalnu izgradnju. То zavrsavanje traZi od nase zemlje veeeprivredne napore nego sto Ьi ih dopustao ёisti automatizamprivrednog zЬivanja. Med:utim, udio obavezne investicijskeizgradnje u raspodjeli nacionalnog dohotka 1952. godine manjiје nego sto је Ьiо ove godine, а vec smo ove godine imaligrad:evinski materijal u slobodnoj prodaji uglavnom bez odgovarajucihporemecaja u privredi, odnosno u nasim planovima.Iz toga proizlazi da uvjeti nase kljuёne kapitalne izgradnje,ma koliko jos bili teski i traZili od zemlje velike napore, ipakdopu8taju da uvodimo, bez pretjeranog straha od raznih poremecaja,nov planski i financijski sistem. Istovremeno cemou pogledu obavezne investicijske izgradnje morati striktno provoditisve potrebne upravne mjere koje dozvoljavaju i predvid:ajunovi ekonomski zakoni.Treci objektivni uvjet s kojim treba raёunati da Ьismo sena vrijeme osigurali od poremecaja koji 'Ьi inaёe mogli nastatinovim sistemom jest u tome da smo prinud:eni, s obzirom naagresiju koja nas ugrozava i zato da oёuvamo svoju nezavisnosti mogucnost mirne socijalistiёke izgradnje, izdvajati pri-156liёan dio nasega nacionalnog dohatka u obrambene svrhe.Naglasavam to naroёito zbog toga sto sva nasa privredna poduzecamora prozeti duboka svijest da ih razvijanje inicijative,koju dopusta novi privredni sistem, ni u kom pogledu ne oslobad:aobaveza prema nasoj Armiji i obrambenoj snazi na8ezemlje. Upravo s obzirom na mogucnosti slobodne inicijativesto је pruZaju nasi novi ekonomski zakoni treba jos viSe zaostravatiborbu za striktno ispunjenje planskih obaveza premaArmiji i obrambenoj snazi zemlje.Naposljetku, treba - kao negativni objektivni uvjet prilikomuvod:enja novog privrednog sistema - spomenuti iёinjenicu da klasna borba u na8oj zemlji jos nije zavrsena,prema tome su kapitalisticki ostaci jos aktivni. Ovaj negativniobjektivni uvjet nesumnjivo djeluje i djelovat се jos, ali sveono Ьitno iz novoga planskog i financijskog sistema sto Ьimogli kapitalisticki ostaci stvarno iskoristiti u svoje svrhe zavelismo vec u tdku ove godine. Dodu8e, iskustvo је oёiglednopokazalo da se kapitalistiёki ostaci hvataju za svaku »novumogucnost«. Med:utim, iskustvo је isto tako nedvosmislenopokazalo da, uz primjernu budnost Partije, socijalistiёke drzavei radnog naroda, novi privredni sistem objektivno ne pruZaspekulaciji niSta viSe uvjeta nego sto ih је imala i prije, uadministrativnom nacinu socijalistickog privred:ivanja. Naprotiv,novi privredni sistem ograniёava i prija8nje mogucnostispekulacije jer socijalistiёkom sektoru nase privrede pruZasve uvjete da kapitalistiёke ostatke i spekulaciju tuёe ne samoadministrativno nego i ekonomski.Od stupnja ekonomsko-politicke svijestiradnickih savjeta zavisi razvitak na.Se demokracijeDrugovi narodni poslanici, posto sam istakao neke objektivneuvjete koji Ьi mogli do izvjesne mjere negativno utjecati pri- 'likom uvod:enja novoga privrednog sistema - ako na8a privredane Ьi Ьila svjesna tih opasnosti - dopustite mi da spomenemsada i one subjektivne faktore na koje se u borbl zadobro funkcionaranje novoga privrednog sistema mozemo imoramo naroёito oslanjati i jos vise ih razvijati i ucvrscivati.157