Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

druge jedinstvene druStvene potrebe odnosno zadatke narodneprivrede FNRJ; drиgo, nacrti novih zakona vee sadrie elementeprelaska tih prava narodnih repиblika na same narodneodbore (clan 18. nacrta »Zakona о' planskom иpravljanjи na..,.rodnom privredom«), а prelazak tih prava na narodne odborene znaci niSta drugo nego ruskrsnиce onih elemenata и procesиnase socijalisticke izgradnje koji krecи proces и pravcи Marxovihkomuna. Nema nikakve sumnje da се kasnija povijest nаВеzemlje moci utvrditi da sи se vee и toj fazi nase socijalistickeizgradnje poceli pojavljivati elementi te i takve komune.Povijesno mjesto novoga planskogi financijskog sistemau nasem smo clankи spomenuli postojanje »mиdraca« :kojimisle da smo tek sada, uvodenjem novoga :planskog i financijskogsistema, »poceli da bиdemo pametniji«. Меdи njima svaka:koima najvise ostataka »klasicne« reakcije, koji pokиsavajиunijeti zabunи pricom kao da mi »odstupamo« od revolиcionarnelinije - svakako »pod иtjecajem zapadnih zemalja«. (Оistom, naravno, galami i Kominform.) Medutim, ima i pojedinihvrlo cestitih ljиdi koji ne samo sto iskreno prihvacajиnove mjere, nego sи istodobno иvjereni da је prijasnji sistemprivredivanja Ьiо i u svoje vrijeme pogresan i da se on kodnas provodio samo pod иtjecajem sovjetske teorije i prakse.HtijиCi-ne htijиci, i ovi drugovi pomaZи glasove da tek sada»postajemo pametniji«.Nasa Partija nije nikada skrivala greske i ne skriva ih nidanas. Medиtim, и borЬi protiv gresaka, и borbl protiv svegaonog sto је zastarjelo, sto koci dalji razvitak i sto Ьi cak mogloda na ovaj ili onaj nacin unakazi i иgrozi tekovine revolиcije,tekovine radnicke ·klase i radnog naroda, treba svakako razlikovati- nu.Zno i neizbjeZn.o od pogresnog, odnosno ono sto јеnekada Ьilo nиZno i neizbjeZn.o, ра је prema tome do izvjesnemjere i krcilo риt sada5njim novim formama od onoga sto јеvec postalo pogresno. Ako ne Ьismo mislili i ocjenjivali ovako,onda ne samo sto Ьismo negirali pravilnost linije na5e Partijeи jednom visegodisnjem periodи pиnom rezultata i иspjeha,138nego bismo zapali i и shvacanje koje је iz korijena tudematerijalistickom i dijalektickom razmatranju stvari: ne bismovidjeli nuZn.u povijesnu predigru svega onoga novoga sto zavodimodanas; odvojili bismo ne samo organizacijske oblike imetode rada, nego i druStvene odnose od njihovih materijalnihиvjeta; zapali bismo и idealistiCko shvacanje da povijesni razvitakzavisi и prvom red.и ili cak samo od Ijиdske pameti,. odnosnopameti rukovodilaca.Da ponovo istaknemo sto је dru:Stvena sиStina novih mjeraи na5oj privredi. SиStina је novoga da mi и .sistem.и na5eg privredivanjaра, prema tome, i и druStvenim odnosima, kakvise formirajи и procesи proizvodnje, prelazimo od administrativnog,и stvari birokratskog nacina privredivanja na jedan,и smis!и socijalisticke izgradnje na5e zemlje, viSi nacin privredivanja,ciji sи temelji radnicki savjeti i иpravni odboriprivrednih organizacija i иdru.Zenja. Drugim rijecima, od niZegoblika socijalistickog vlasniStva prelazimo и viSi oblik; odvlasniStva driave radnog naroda и opcenarodnи imovinи podиpravljanjem neposred.nih proizvodaca, а pod opcom kontrolomdrzave.Da li је Ьiо svojevremeno poslije pobjedonosnog oslobodilackograta, и prvim godinama socijalisti~e izgradnje, administrativninacin privredivanja и na5oj zemlji nuZэ.n, ili stvaristoje obmиto, naime tako da smo vee tada mogli иvesti recimoplanski i financijski sistem koji se sada иvodi i onakve odnosekoji iz njega proizlaze? Nеси se ovdje baviti, odgovarajиci nato pitanje, opcom teorijom о birokratizmи kao druStvenoj pojavikоји је vec razradio drug Kardelj. Odgovarajиci na topitanje, pokиSat си istaknиti i osvijetliti samo neke momentekoji sи и neposrednoj vezi s ekonomikom i ekonomskom izgradnjom.Formulirajиci jedan od fundamentalnih zakona drиstvenograzvitka, naime opCi zakon odnosa izmedи materijalnih proizvodnihsnaga i drиStvenog zЬivanja, Marx је svojevremenokazao da nastиpa vrijeme prijeloma, kvalitativnog skoka,ukratko da se drиStvena revolиcija pokazиje kao neizbjeZпapotreba - kada materijalne proizvodne snage и svome razvitkиdolaze и sиkob s drиStvenom Ijиskom и cijim sи se139