г--------------,.---,----------------tih planova (clanovi 21, 22, 23. i 24. nacrta »Zakona о planskomиpravljanjи narodnom privredom«).Konaeno, vlada FNRJ i vlade narodnih repиblika d11Zne sиda radi иpoznavanja javnosti objave nacrte drиStvenih planovanajkasnije mjesec dana prije njihova podnosenja Narodnojskиpstini. Prema tome, i najsira javnost ima, s obzirom nanase dl"Zavno ustrojstvo, риnи mogиcnost da stavlja svojeprimjedbe na predlozene nacrte drustvenih planova i da traZiodgovarajиce odlиke N arodne skupstine.Ocigledno је, dakle, da se predlozenim nacrtima novih privrednihzakona osnovno pitanje о mogиcnosti ili nemogиcnostieksploatacije covjeka covjekom и ekonomsko-drиstvenonisistemи koji је izasao iz socijalisticke revolиcije, to jest pitanjetko иpravlja viSkom rada - а za tim se pitanjem prije Шkasnije neizbjezno javlja jos sиdbonosnije pitanje tko stvarnoprisvaja viSak rada - odlиcno rjesava и korist onih koji viSakrada stvarajи, to jest и korist neposrednih proizvodaca. Тimese ne potvrdиjи samo svi nasi dosadasnji rezultati и ukidanjиeksploatacije covjeka covjekom, vee se i onemogиcavajи »novi«,to jest birokratski elementi eksploatacije, а socijalistickase drZava, koja na sadasnjem stupnjи razvitka и odredenojmjeri jos neizbjemo fungira и rukovodenjи privredom, prijesvega, kao njezin socijalisticki regиlator, stvarno javlja kaoinstrument trudbenika, demokratski kontroliran od radnihmasa.Djelovanje ekonomskih zakona ponude ipotra.Znje i zakona vrijednostiprema nacrtima novih privrednih zakonaSamim tim sto је dnevna proizvodnja bila gotovo sasvim zavisnaod osnovnih planova koji sи bili diktirani odozgo, privredneorganizacije i privredna иdrиZenja nisи se mnogo obaziralina zakon ponиde i potraZnje, na zahtjeve trziSta. Mozemoreci da sи se obazirali vrlo malo ili cak nimalo. Zadovoljavanjezahtjeva trzista bilo је и stvari prepиsteno vecoj ili manjojpameti i иvidavnosti planskog i operativnog drzavnog aparata,to jest ovisno od njega odredivanim pojedinostima и osnovnim122i operativnim planovima koji sи samo donekle doblvali karakteretakozvanim predиgovorima i иgovorima.Zato је i bilo takvih pojava da trZiSte traZi jednи vrstu robe,а poduzece mjesecima proizvodi drиgи vrstи robe, iakoЬi s istim sirovinama i istom kvalificiranom radnom snagommoglo proizvoditi bas оnи vrstи rO'be sto је zahtijeva trZiSte.U starom planskom i financijskom sistemи podиzece nije prinиdenovlastitim interesima Ъrinиti se za asortiman i kvaliteturobe. Da је poduzece vlastitim interesima prinиdeno brinиtise za asortiman i kvalitetи, ono Ьi proizvodilo rоЬи и onomasortimanи i kvaliteti koje zahtijeva trZiSte.Slicna је Ьila situacija i и pogledи cijena. I prija8njim seplanskim i financijskim mjerama teZilo, dodиSe, za takozvanimekonomskim cijenama, to jest za takvim cijenama koje Ьi omogиcavaleda se roba, s jedne strane, dovoljno brzo prodaje, а,s druge strane, da ostaje и dovoljnoj kolicini и obrtnim rezervamakako se ne Ьi na trZistu stvarali »repovi«, ali se роpravilи, иpravo zbog Ьirokratskog karaktera staroga planskogi financijskog sistema takve cijene nisи postizale. Cijene sиbile diktirane иglavnom odozgo, njihova brza korekcija odstrane trZista bila је и praksi gotovo iskljиcena i zato se dogadaloda se cijene sukoЬljavajи s objektivnim ekonomskim zakonomponиde i potramje, odnosno sa zakonom vrijednosti.Zbog toga је ponegdje cas nedostajalo robe, iako је proizvodnjabila mnogo veca nego prije rata, ali је dolazilo do povremenihgomilanja nekurentne i desortirane robe.I dosadasnji platni sistem и privredi djelovao је и sиStinisиprotno zakonи ponиde i potramje i zakonи vrijednosti. Dosada8njiplatni sistem temelji se samo na stalnoj placi. Ona је,dodиSe, donekle promjenljiva prema normama, ali sи se normenajcesce odredivale odozgo, а nije ih odredivalo samo podиzece.Prije svega, placa nije zavisila ni и сети od toga kolikopodиzece, Ьilo kvalitetom odnosno asortimanom, bilo svojimkomercijalnim i drиgim privrednim zalaganjem, zadovoljavastvarne potrebe trZista, ра prema tome i potrebe socijalistickezajednice radnih ljиdi. Prirodna posljedica toga bila је da sиradni kolektivi ostajali nezainteresirani za vapijиce signalekoje је о potrebama socijalisticke zajednice iz dana и dan da-123
valo trzi.St'e. Takav se polo.Zaj, dodиSe, prilicno promijenioizmjenom sistema cijena i platnog sistema, u prvom tromjesecjuove godine u podrucju trgovine, ali su stvari u sustinijos uvijek ostale nepromijenjene u podrucju same proizvodnje, ·sto је znacilo da је preobraZaj zastao na pola puta sve do donosenjanovoga planskog i finan
- Page 1 and 2:
BORIS КIDRIC... asЕ .....·-=tE·
- Page 3 and 4:
© GLOBUS~ Zagreb, JugoslavijaSadrz
- Page 5 and 6:
'-
- Page 7 and 8:
Тim kronoloSkim rasporedom Кidric
- Page 9 and 10:
pravca u nasem druВtveno~konomskom
- Page 11 and 12:
1111aktivizacijom objektivnih ekono
- Page 13 and 14:
Тi novi momenti, prema Кidricи,
- Page 15 and 16:
i.Stopa akumulacije i fondova odred
- Page 17 and 18:
1.:ј'.1:,!::,,,[1'! 1' ;l1!ii1•1
- Page 19 and 20:
.~'''POLITIKA 1 EKONOMIJA
- Page 21 and 22:
Karakter privrede treba, dakle, u s
- Page 23 and 24:
! ,,li.11i11 ,.plansko doblvanje no
- Page 25 and 26:
,, ,.proizvodnje, zajedno sa svim s
- Page 27 and 28:
drZavni oslonjen zadruZni sektor, k
- Page 29 and 30: '··'Jasno је da sи svi ti razl
- Page 31 and 32: cijskih oblika, ona treba da svojim
- Page 33 and 34: ;r·'·videna upravo radi planiranj
- Page 35 and 36: (1mom jedinstvenih cijena; Prijasnj
- Page 37 and 38: ;11.:;.·,1nomike, sredstvo za boga
- Page 39 and 40: vrijednosti i vrijednosti, izmedu k
- Page 41: 1Г.,, !1,;1'.f,,';'1.....l: ,,!: \
- Page 44 and 45: dиtim, iza socijalisticke . razmje
- Page 46 and 47: t:1,11li1'::1i!i:1' ,,!:dijи socij
- Page 48 and 49: vec gиSe u mnostvu svakodnevnih
- Page 50 and 51: u jednom Ш u drugom od navedenih k
- Page 52 and 53: 11Prema svertш izlozenom predlozen
- Page 54 and 55: -! i: ~pocetni element sиdjelovanj
- Page 56 and 57: Obrazlozenje reorganizacije savezne
- Page 58 and 59: вPLANSKO-TRZISNI PRIVREDNI SISTEM:
- Page 60 and 61: 1·с) Izvjesne ekonomske mjere drz
- Page 62 and 63: 5.Postoje dvije vrste udruZivanja r
- Page 64 and 65: u osnovnom planiranju sudjeluju pod
- Page 66 and 67: jednosti (vrijednosti i cijene) - n
- Page 68 and 69: ;['1 ,,:ri!i ,,,,~· 1i''i',rl:~1~~
- Page 70 and 71: U vezi s radnickim savjetima, cije
- Page 72 and 73: se drzava uplesti na taj nacin sto
- Page 74 and 75: za prosJienu reprodukciju, investic
- Page 76 and 77: zaboravili, one Ьi mogle postati v
- Page 78 and 79: vezivali inicijativu radnih kolekti
- Page 82 and 83: zeca (clan З, stav 2. nacrt;:J. »
- Page 84 and 85: fondova na potro.Sni fond trиdbeni
- Page 86 and 87: Stvenih fondova pravilno i realno i
- Page 88 and 89: druge jedinstvene druStvene potrebe
- Page 90 and 91: Slicnost se sastoji и tome sto sи
- Page 92 and 93: izvodnjи - kako da taj »najamni r
- Page 94 and 95: dati sva obavjeStenja koja. Ьi im
- Page 96 and 97: г!postavljenih planova ibez aktivn
- Page 98 and 99: Prvi· takav sиbjektivni faktor je
- Page 100 and 101: koji је potreban za koristenje ob
- Page 102 and 103: 1'1О nekim teorijskim pitanjimanov
- Page 104 and 105: stepeni prijelaz zadrиZnog vlasniS
- Page 106 and 107: Bilo kakva koncesija privatnovlasni
- Page 108 and 109: - kоји smo vec istakli - da se d
- Page 110 and 111: ------------------------- --------t
- Page 112 and 113: predvidaџ.jima plana. (U razmatran
- Page 114 and 115: Zato је ovdje jednako ртаvо j
- Page 116 and 117: ~njavanju zemlje ekonomskom utjecaj
- Page 118 and 119: Govor па Kongresu ekonomistaJugos
- Page 120 and 121: zma gigantskim koracima krenuli nap
- Page 122 and 123: dosao u pravo vrijeme. Sada mogu pu
- Page 124 and 125: .~.mjerila, а .· ·ji.sta na kome
- Page 126 and 127: privrede, stoёarstva, sumarstva i
- Page 128 and 129: no uvrstavanje pojedinih poduzeca u
- Page 130 and 131:
nih odbora, а gubilo se iz vida on
- Page 132 and 133:
socijalisticke revolиcije- sиstin
- Page 134 and 135:
drzava. Konkretno: citav· viSak ra
- Page 136 and 137:
taka za druБtveni standard, pod uv
- Page 138 and 139:
, 8. Teze о ekonomici prijelaznog
- Page 140:
BIBLIOTEКA PROMETEJBoris KidricSOC
Change language