Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

-! i: ~pocetni element sиdjelovanja neposrednih proizvodaca. Na- ·ravno da se time otvarajи siroke mogиcnosti za dalje poste- •peno odumiranje drzavnih funkcija na роdrисји privrede.Drugo, dok se za prvi period drzavnog socijalizma и na8oj ·•zemlji moze kazati da sи za njega bili karakteristicni tenden- •·. cija prema stalnom brojcanom porastи иpravnog aparat.a i svevecim kompetencijama aparata и neposrednom иpravljanjиprivredom, а zajedno s tim i temja prema birokratiziranjи tog .-aparata - to sи reorganizacijske mjere и drzavnoj иpravi taj · ·.proces odlиcno presjekle. Aparat se и drzavncij иpravi privre- .dom brojcano Ьitno smanjиje, ponegdje је spao za 20-30 Ofo,а prije svega se mijenja njegova uloga. On nije viSe naredbo- ·davac i ima prvenstveno planske pripremne i analiticke funkcije.Pravo naredivanja и drzavnoj иpravi privredom sve seviSe ogranicava samo na one funkcionare koje neposredno postavljajиprezidiji narodnih skиpstina ili izvrsni odbori narodnihodbora, onosno na kolegije takvih funkcionara. Aparat и ...·}na8oj privredi, koji је Ьiо росео sve vise doblvati karakterЬirokratske vlasti nad proizvodacima, pocinje se time stvarno .pretvarati и istinske slиzbenike radnog naroda.Treee, decentralizacijom privrednog иpravljanja, naime, decentralizacijomи smislи demokratizacije nase planske privredei priЬliZavanja privredne иprave neposrednim proizvodacimastvoreni sи organizacijski иvjeti za sve odlиcnije ukidanje ~··zalosne i stetne pojave monopolizma и nasoj privredi. Imamnogih koji misle da izmedи pojave monopolizma i socijali- ··sticke planske privrede postoji neka dиЬlја uzrocna veza, medusobnaиvjetovanost cak и smislи nekog identiteta. u tomese svakako krijи pogresna shvacanja i slijepo prakticistickoprihvacanje sovjetske prakse. U stvari, monopolizam nemaniSta zajednicko sa socijalistickom planskom privredom, nitisa socijalistickim demokratskim centralizmom, nego је ро svomobjektivnom karakterи izriciti ostatak monopolistickog kapitalizma,ostatak koji је Ьirokratski centralizam doveo do vrhunca.Svuda, gdje god on nastиpa, predstavlja ne samo otporprotiv kvalitete i asortimana, nego i kocnicи opceg napretkamaterijalnih proizvodnih snaga..:1.Cetvrto, reorganizacijske mjere и nasoj drzavnoj иpravi napodrucjи privrede Ьitno mijenjajи i samи planskи metodolo-giju. Dok је za metodologijи prvih picioda naSe socijalist.ickeplanske privrede karakteristieno da su se najvfsi planski organimnogo bavili katkada i smijesnim pojedinostima, sto је и Ьitiodgovaralo cinjenici da iskljиCivo dr.zava nastupa kao kolektivnivlasnik osnovnih sredstava za proizvodnjи, sada se drZavnoplaniranje sve viSe ogranicava samo na орсе proporcije istanovite kljиcne pojedinosti koje sprecavajи anarbljи u privredii raspodjeli i osiguravajи generalnи linijи plana. U okvirutih cvrstih generalnih proporcija, koje su dovoljno jamstvoza stvarno socijalisticku planskи privredи, nasa се planskametodologija uЬиdисе. dati viSe mjesta djelovanjи onih objek- ·tivnih ekonomskih zakona koji sи jos neizbjeZni, s obzirom nadani stupanj razvitka nasih materijalnih proizvodnih snaga.То, naravno, ne znaci nikakvo vracanje na staro niti ima nestozajednicko s ruskim NEP-om. Radi se naprosto о tome da natemeljи socijalistickog vlasniStva, i to njegova vec viSeg oblika,dopustimo u nasoj privredi stvarnu inicijativu i time osigиramokvalitetu i asortiman и proizvodnji i brzinu u raspodjeli,сиvајиСi generalnu linijи plana kоји osiguravamo centraliziranimsocijalistickim planiranjem opcih proporcija i kljиcnihpojedinosti.Drugovi narodni poslanici, dosadasnje reorganizacijske mjereu drZavnoj иpravi privredom predstavljaju, kao sto samvec rekao, uvod и danas primljeni Zakon о иpravljanjи drZavnimprivrednim poduzecima i visim privrednim udruZenjimaod strane radnih kolektiva. То ujedno znaci da one ne mogии sada8njem svom opsegи predstavljati vec zakljиcenu cjelinu,nego da се se reorganizacija drzavne uprave u privredi razvijatipostepeno i dalje, u skladи s opcim procesom pretvaranjadrzavnog vlasniStva u viSi oblik socijalisticke imovine. Vec јеdanas jasno da cemo morati uskoro reorganizirati i naS financijskisistem. Drug Тito је јисеr naglasio da је uspostavljanjeradnickih savjeta nиZno povezano s izvjesnim sudjelovanjemneposrednih proizvodaca и raspodjeli akumulacije. U tom сеpogledи reorganizacija naseg financijskog sistema morati, sjedne strane, i dalje osiguravati tu drzavnu akumulacijи kojaје kao sadasnji oblik drustvene, tj. socijalisticke akumulacijepotrebna za kapitalnu izgradnju i prosirenu reprodukcijи, а, sdruge strane, omoguciti da se natplanski viSak iznad te aku-7071