Socijalizam i ekonomija - Učitelj neznalica i njegovi komiteti

zaboravili, one Ьi mogle postati velike i mogle Ьi razjediniti ··radnicku klasu, umjesto da је odgajaju u sto vecoj socijaЉstickojsolidarnosti, u duhu sto cvrsce socijalisticke zajednice,а mogli Ьi da otvore vrata i raznim spekulantskim i drugim.tendencijama. Мi vec sada imamo pojavu da se drZavna soci-'jalisticka poduzeca. umjesto socijalistickim trgovinskim agencijamaslиZe privatnim nakupcima i preprodavacima, kojim.a ··omogucavaju da stjecu velike zarade. Bit се tendencija i mo:- ·nopoliziranja i jaceg Skrivanja robe da Ьi se cijene sto viSedigle. Мi sve to moramo predvidjeti i boriti se protiv toga. Utoj borЬi imat cemo jedno jako, ne administrativno, vec eko- ...nomsko sredstvo - а to su banke. U bankama се za svako poduzecepostojati bankovni racun, koji се imati iste stavke kaodrиStveni plan. Tamo se biljezi koliko је poduzece radilo, ko- · ,liko је zaradilo; ako nije uloZilo novac, nece ga moci ni doblti.Jos cemo cvrsce zavesti bezgotovinski promet. Evidenciju ikontrolu mogli Ьismo ukinuti i sve izvje8taje doblvati prekobanaka, preko kojih mozemo svakog dana ili svakog mjesecaimati jasnu sliku funkcionir~ja privrede. Treba Ьiti nacistoda to ne znaCi uvodenje riekoga novog bankovnog Ьirokratizma.Banke се isplacivati sve, a1i treba stvoriti novac. One. се Ьiti nemilosrdne i ostre a:ko poduzeca nisu osigurala sredstvai nece vr8iti nikakve isplate. Zadatak је svih nas da protivtakvog nacina ne galamimo, kao protiv jedne Ьirokratske mjere.Treba Ьiti nacisto s tim da danas jos uvijek ima Ьirokratskihostataka, ра i u bankama. A1i cemo ih likvidirati. Та bladnai nemilosrdna racunica banke, ta njezina svemoc da idekroz sve racune poduzeca, ta sveevidencijska uloga barike, garancijaје da se odbace sve partikularisticke tendencije. Zatoје banka neizbjeZпa i banku treba poduprijeti do krajnjihgranica. Uopce је bankovni i financijski sistem aparat kojivec u kapitalizmu znaci vrlo veliku prilagodljivost u produkcijii cirkulaciji, а kojim smo se mi do sada ponekad vrlonevjesto sluzili, ne iskoriStavajuCi do kraja mogucnosti kojenam daje, i Ьа8 zbog toga smo ponekad zapadali u neelasticnost,u krutost, u tzv. detaljisticko pla:niranje koje је sprecavaloinicijativu.U odgojnom radu veoma је porasla uloga Partije i sindikal..;nih orga:nizacija, i to ne viSe u starom smislu - boriti se za ··114.. ·\.;,i.l·· __("proizvodnju, jer ,zato treba da se bore radnicki savjeti. UlogaPartije i sindikata porasla је u borЬi za razvijanje svijestiradnih kolektiva, za razvijanje njihove socijalisticke svijesti,svijesti radnicke klase. Treba voditi borbu da upravni odboribudu stvarno radnicki odbori, voditi borbu protiv mogucnostinjihova Ьirokratiziranja, jer се takvih tendencija Ьiti. Upravniodbor treba Ьiti u proizvodnji. Ima slucajeva da se ide za timda Ьi se clanovima upravnog odbora davala naknada za izgubljenoradno vrijeme, koja se moze povecavati do te mjere dapostaje privilegij na racun viska rada, tj. jedan dio viskavrijednosti eksploatacija tude radne snage. Takvih pojavaimamo i u radnim zadrugama, gdje klika ljudi stvara pausalce- u zadruzi ima prosjecno 250 do 300 radnih dana, а ti pausalciimaju i ро 500 radnih dana. Svakako da u tome ima elemenataeksploatacije, ali ta се se eksploatacija pojavljivati sve dotledok imamo primitivne proizvodne snage. Та се se tendencijaneprekidno javljati i prestat се u ljudskom Ьicu tek onda kadase proizvodne snage podignu na visi nivo. Jasno је da protivtakvih tendencija treba voditi ostru borbu.Pojavljivat се se i razne Ьirokratske tendencije u direkcijamai radnickim savjetima. Bit се tendencija eksploatacijetudeg rada i dode 1i do Ьirokratiziranja i vezivanja privrednogpolozaja za izvjesnu vlast, ta се tendencija Ьiti јаса. Vecsada imamo tendencija Ьirokratiziranja radnickih savjeta uglavnim direkcijama. То је neizbjeZпo i te pojave treba pratitii boriti se protiv njih ekonomskim, а ne administrativnim mjerama.Istovremeno treba sve vise razvijati svijest zajednice.Novi planski i financijski zakon treba da stupi na snagu odsijecnja iduce godine kako Ьi iduca planska godina mogla Ьitina novoj osnovi, а do prvog sijeenja, tj. u drugom polugodiStuove godine, savezna vlada treba da doЬiva ovlastenja kakoЬi parcijalno provodila te zakone. То parcijalno provodenjevec је u toku, na primjer, u trgovini i prometu. Kod svihtih parcijalnih mjera neoblcno је v2Zno da sindikat pomogneu objasnjavanju tih mjera u dogovoru s privrednim radnicimau drzavnom aparatu, i da radnike na to pripremi, jer one ustvari samo donose korist radnickoj klasi. Мislim da се radsindikalnih ogranizacija u tom pogledu Ьiti vrlo vazan i znacajan.115