Ocena zachowania użytkowników platformy handlu C2C - E-mentor

metody, formy i programy kształceniaPowinność w świeciecyfrowym– recenzjaPiotr BołtućW książce pt. Powinność w świecie cyfrowym. Etykakomputerowa w świetle współczesnej filozofii moralnejWojciech J. Bober 1 rozwija metodologię poszukiwaniaw obecnej problematyce etyczno-prawnej analogiiniezbędnych dla rozstrzygania nowo powstających problemówwynikłych z rozwoju komputeryzacji. Praca taprzynosi interesujący przegląd rozwiązań postulowanychw literaturze przedmiotu sprzed kilku lat. Dodany doksiążki błyskotliwy artykuł dotyczący zagadnienia własnościoprogramowania pokazuje, jak materiał teoretycznyprezentowany w książce może przydać się w rozważaniachetycznych. Należy ubolewać, że większość pracy nie jestnapisana w podobny sposób. Wydaje się, że książka opierasię na rozprawie doktorskiej 2 prowadzonej jeszcze w duchujakiejś innej epoki, usiłując w nadmiernym stopniuwykorzystywać metodę analizy logicznej i unikając etykinormatywnej na rzecz opisowej.Kradzież pocałunku a problematyka etykikomputerowejPrzyzwyczailiśmy się do używania terminu „kradzieżoprogramowania”, ale – jak słusznie zauważaW.J. Bober – w zasadzie kradzież wymaga pozbawieniawłaściciela jakiejś rzeczy, natomiast kradzież oprogramowaniana tym nie polega 3 . Kradzieżą ściśle biorącbyłoby zabranie dyskietki, na której znajduje się daneoprogramowanie, ale wówczas kradzież dotyczyłabydyskietki z oprogramowaniem, nie zaś programu,a przecież to właśnie kopiowanie software’u, a niekradzież jego nośników, jest zasadniczym problememmoralno-prawnym i jednym z ciekawszych zagadnieńnowo powstającej dziedziny, etyki komputerowej.A więc tzw. kradzież oprogramowania przypominaraczej metaforyczne użycie tego słowa w sformułowaniu„ukraść pocałunek” niż standardowe użycie tegoterminu. Podobnie tzw. „piractwo komputerowe” to– jak pisze Bober – czerpanie zysku z rozpowszechnianiaoprogramowania komputerowego, do którego nie ma sięprawa 4 , co jest formą paserstwa, a więc nielegalnejdziałalności handlowej (mało podobną do działalnościhistorycznych piratów). Kradzież oprogramowaniai piractwo komputerowe to więc terminy emotywne,ukute po to, ażeby wzbudzać w użytkowniku tychokreśleń potępienie czynów wynikłe z obecnychw języku negatywnych konotacji terminów „kradzież”i „piractwo”. Jednakże analogie między tymi procederamia kopiowaniem i rozpowszechnianiem oprogramowaniasą odległe; niezbędna jest więc analizapolegająca na poszukiwaniu bardziej bezpośrednichanalogii.Właśnie poszukiwanie analogii między znanymi jużw etyce problemami a sferą zagadnień przynoszonychprzez rozwój komputeryzacji, stanowi zasadniczyprzedmiot książki Bobera. Oto przykład tego rodzajupracy filozoficznej. Zadajmy sobie pytanie, czy każdekopiowanie software’u jest nielegalne. Na pierwszyrzut oka zdaje się, że może warto tu zastosowaćanalogię do kserowania książek (choć również ta kwestianie jest jasno rozwiązana). Otóż zwykle legalnejest przekopiowanie własnego oprogramowania nainną, posiadaną przez indywidualnego użytkownikamaszynę, podobnie jak przekopiowanie własnejksiążki do własnego użytku (np. żeby pisać notatkina kopii a oryginał pozostawić czysty). Ale co wtedy,gdy program został wykorzystany przez znajomegoi zwrócony nam? Jest to proceder zwykle nielegalny,mimo że podobny do pożyczenia znajomemu książki,czy odkurzacza, a nie chcemy przecież przez analogiędoprowadzić do sytuacji, w której pożyczanie książek,czy odkurzaczy, okaże się łamaniem zasady prawautorskich. A zatem cała analogia okazuje się byćw pewnej mierze zawodna.Dalsze problemy powstają, gdy zwrócimy uwagę, żeprogram źródłowy nie przypomina kodu wynikowego,dostępnego dla użytkownika. Czy zatem prawa autora1W.J. Bober, Powinność w świecie cyfrowym. Etyka komputerowa w świetle współczesnej filozofii moralnej, WydawnictwaAkademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.2Op. cit., s. 8.3Op. cit., s. 181–187.4Op. cit., s. 181.14 e-mentor nr 2 (24)