e-biznes<strong>Ocena</strong> <strong>zachowania</strong> użytkowników<strong>platformy</strong> <strong>handlu</strong> <strong>C2C</strong>na podstawie eksploracji danych i ich aktywnościw internetowym systemie aukcyjnymArtur Strzelecki, Tomasz Bacewicz, Marcin ŚciańskiBadanie pokazuje rezultaty ilościowej oraz jakościowejanalizy <strong>zachowania</strong> użytkowników w systemie aukcjielektronicznych. Dane użyte w przeprowadzonym doświadczeniuzostały pobrane z największego polskiegoportalu aukcyjnego Allegro, od początku jego istnienia.Artykuł ukazuje dynamikę rozwoju serwisu aukcyjnegooraz specyfikę zachowań użytkowników. W szczególnościopracowanie skupia się na analizie negatywnych zachowańużytkowników oraz zaobserwowanych trendach rozwoju<strong>platformy</strong> <strong>handlu</strong> elektronicznego.Wzrost liczby zarejestrowanych użytkownikóworaz przeprowadzonych przez nich transakcji pokazujezwiększającą się popularność internetowychsystemów aukcyjnych. Zaletą <strong>handlu</strong> elektronicznego<strong>C2C</strong> jest atrakcyjność cen, szeroka oferta asortymentu,możliwość szybkiego odnalezienia produktu i wygodazawierania transakcji. Oprócz niezawodności systemuaukcyjnego od strony technicznej, fundamentalneznaczenie ma zaufanie kupującego do sprzedawcy,który swą wiarygodność potwierdza otrzymanymikomentarzami.Każda jednostka funkcjonująca w gospodarcerynkowej i dokonująca transakcji wymiany dąży dorealizacji pewnych celów. Ze strony sprzedającego,który kieruje się kryterium rentowności, jest to maksymalizacjazysku. Sprzedawca kieruje swój towardo określonej grupy docelowej, wierząc w trafnośćpodjętych do tej pory decyzji, dotyczących m.in. cenyoraz zakresu działalności. Dopiero po dokonaniu siętransakcji kupna-sprzedaży rynek daje odpowiedź,na ile podjęte przez sprzedawcę działania okazująsię rentowne 1 . Transakcje zawierane obecnie zapośrednictwem internetu dają przestrzeń do rozwojunowej gałęzi <strong>handlu</strong>, jaką jest e-retailing 2 , czylielektroniczna sprzedaż detaliczna. Trzeba pamiętaćo drzemiącym w tym rynku potencjale do wzrostu,z uwagi na powiększającą się liczbę użytkownikówinternetu. Jednocześnie rozwaga nakazuje przypomnieć,że e-retailing nie zlikwidował ewidentnegokonfliktu interesów występującego pomiędzy sprzedawcą,który zwiększa zyski a kupującym, którydąży do tego, aby wydana przez niego kwota byłajak najmniejsza. Następuje zatem próba osiągnięciaprzez stronę transakcji dodatkowych korzyści, niezawsze na drodze uczciwych działań.Skrajnym przykładem takiego <strong>zachowania</strong> jestużytkownik o nazwie MacKenzie22, który podczasswojej działalności na portalu oszukał ponad 150osób na łączną kwotę przekraczającą 60 tys. złotych.Do zatrzymania doszło dopiero po 4 latach oddokonania pierwszych oszustw. Zaskakuje fakt, jakwiele osób zaufało temu użytkownikowi, pomimo,iż posiadał na swoim koncie niemałą już liczbę komentarzynegatywnych. Kwestią niewątpliwie wartąporuszenia jest więc zdolność budowania zaufaniaużytkownika do witryny oraz innych internatów. Poziomuzyskanego zaufania musi przekroczyć wielkośćryzyka, przed którym stoi nabywca decydujący sięna udział w aukcji 3 . Ryzyko ponoszone przez kupującego,przed którym ciężko jest się zabezpieczyćwynika z technologicznej charakterystyki kanałuwymiany oraz wartości towaru. Przede wszystkimsprzedający jest postacią anonimową, reprezentowanąjedynie poprzez zapis podstawowych danychw systemie. Odległość, jaka dzieli kontrahentów jestznacznie większa niż w transakcjach tradycyjnychi co najważniejsze – kupujący nie może bezpośrednioocenić produktu czy usługi. Pozostaje pytanie,w jakim stopniu w ocenie wiarygodności użytecznyjest wspomniany system komentarzy. Na ile zawartew nim informacje dokładnie odzwierciedlająprzebieg przeprowadzanych transakcji i czy prosteporównanie stosunku komentarzy pozytywnychdo negatywnych jest skutecznym sposobem ocenysprzedawcy?W następnej części opracowania omówione zostałypokrewne prace z dziedziny aukcji elektronicznych.1R. Milewski, Podstawy Ekonomii, PWN, Warszawa 1999, s. 57.2J. Banasikowska, I. Woźniak, Transakcje elektroniczne i czynniki wpływające na ich rozwój [w:] H. Sroka, T. Porębska-Miąc(red.), Systemy Wspomagania Organizacji, Akademia Ekonomiczna, Katowice 2003, s. 391–398.3M. Waszczyk, Zaufanie w detalicznych transakcjach internetowych, „Prakseologia” 2003, nr 143, s. 305–316.76 e-<strong>mentor</strong> nr 2 (24)
<strong>Ocena</strong> <strong>zachowania</strong> użytkowników <strong>platformy</strong> <strong>handlu</strong> <strong>C2C</strong>...Część trzecia poświęcona jest pojęciom związanymz aukcjami. W części czwartej autorzy przedstawiająsposób pozyskiwania danych do analizy oraz prezentująotrzymane wyniki. W ostatniej zaś przedstawionownioski i zaproponowano dalsze kierunki rozwojubadań.Przegląd dziedzinyDotychczas pojawiło się kilka prac, w których autorzybadali różne aspekty związane z działaniem serwisówaukcyjnych. Dariusz Zdonek i Iwona Zdonek 4 z PolitechnikiŚląskiej zbadali transakcje aukcyjne dotyczącegłównie sektora B2C. Zwrócili uwagę na skutecznąkonstrukcję komunikatu aukcyjnego, który w wynikudziałania na odbiorcę nadawca zamierza zrealizować.Próbę przeprowadzili na wybranych czterech branżachaukcji internetowych i badali zaangażowanie kupującego,które wynika przede wszystkim z ponoszonego ryzykafinansowego oraz ryzyka społecznego. Wymienionyproblem rozwiązywali wyłącznie z punktu widzenianadawcy komunikatu, a więc sprzedawcy.Witold S. Chmielarz 5 z Uniwersytetu Warszawskiegoprzeprowadził analizę porównawczą serwisówaukcyjnych w Polsce. Scharakteryzował obecny stani rozwój polskojęzycznych aukcji internetowych. Badaniemobjął dziewięć najpopularniejszych serwisówaukcyjnych działających w Polsce w ówczesnym okresie.Posługiwał się danymi zawartymi w ich witrynachi funkcjonalnością samych witryn dla wyrażanycho nich opinii. W trakcie analizy porównawczej wziąłpod uwagę następujące kryteria: zakres działania,usługi dodatkowe, wizualizację, funkcjonalność ogółem,sposób płatności w serwisie i prowizję od sprzedaży.Oceny dokonał dobrany zespół ekspertów.Od dłuższego czasu badania nad reputacją uczestnikówaukcji prowadzi M. Morzy 6 z PolitechnikiPoznańskiej. W swoich pracach publikuje badanianad eksploracją danych na podstawie niewielkiejpróbki zakończonych aukcji. W ostatniej pracy razemz A. Wierzbickim zaprezentował miary reputacji pozytywneji negatywnej sprzedawców opartej o zmodyfikowanyalgorytm PageRank. Drugie środowiskoprowadzące badania uczciwości sprzedawców tworząJ. Piasecki i in. 7 z AGH w Krakowie. W swojej pracy,przy udziale studentów, prognozują <strong>zachowania</strong>sprzedawców w oparciu o zmiany częstości wystawianychprzedmiotów na aukcji oraz ceny tych przedmiotów.Przy pomocy metody drzew decyzyjnych sąw stanie z 85-proc. prawdopodobieństwem trafnościwskazać sprzedawców, którzy popełnią oszustwow trakcie transakcji. M. Morzy pracuje na zestawiedanych otrzymanych bezpośrednio od największegopolskiego serwisu aukcyjnego Allegro, natomiastPiasecki i in. pozyskali dane poprzez ekstrahowanieistotnych informacji prosto ze stron internetowychz aukcjami tego samego serwisu aukcyjnego.Podstawowe pojęciaDo podstawowych pojęć i definicji, które związanesą z transakcjami na aukcjach internetowych należą:kupujący, sprzedający, zawieszenie konta użytkownikai system komentarzy. Istotą systemu komentarzyjest oddanie go całkowicie w ręce użytkowników.Został stworzony jako platforma dla subiektywnychi suwerennych opinii na temat przebiegu całej transakcji.Serwis Allegro nie ponosi odpowiedzialnościza treść i jakość wystawianych komentarzy, za któreodpowiadają wyłącznie użytkownicy. Co ciekawe,użytkownicy Allegro nie są zobowiązani do wystawianiakomentarzy. Napisanie opinii o transakcji jestdobrowolne. Panuje jednak zwyczaj, że to kupującypowinien jako pierwszy wystawić komentarz. Doobowiązków kupującego należy w miarę szybkouregulowanie należności za wylicytowany przedmioti podanie swoich danych. Na tym kończy się udziałkupującego, ale należy podkreślić, że w żaden sposóbnie jest to regulowane, tylko zwyczajowo przyjęte.Natomiast sprzedający wymagają, aby kupujący jakopierwsi wystawiali komentarz (wymusza to większezadowolenie kupujących z wylicytowanego towaru).Uzasadniają to faktem, że komentarz od kupującegojest sygnałem o otrzymaniu towaru, dzięki temu mogąpotem wystawić swój. Jednak takie podejście jest nieprzekonujące,ponieważ jest wypaczeniem systemukomentarzy oraz pewną formą zabezpieczenia sięsprzedawców świadczących usługi na niskim poziomieprzed otrzymaniem komentarza neutralnego lubnegatywnego, bo zawsze mogą w odwecie wystawićpodobny 8 .Zgodnie z regulaminem Allegro, użytkownicy mająobecnie możliwość wyrażenia opinii na temat przebiegutransakcji. Nie ma mowy o przedmiocie transakcji.4D. Zdonek, I. Zdonek, Determinanty skutecznej aukcji internetowej produktów o dużym zaangażowaniu kupującego [w:]W. Chmielarz, T. Parys (red.), Zastosowanie systemów e-biznesu w gospodarce, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna,Warszawa 2007, s. 123–135.5W. Chmielarz, Próba analizy porównawczej serwisów aukcji internetowych w Polsce [w:] Współczesne trendy w informatyceekonomicznej, „Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH” 2006, nr 16, s. 13–26.6M. Morzy, A. Wierzbicki, Eksploracja aukcji internetowych w poszukiwaniu pozytywnej i negatywnej reputacji sprzedawców[w:] T. Morzy, M. Gorawski, R. Wrembel (red.), Technologie Przetwarzania Danych, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,Poznań 2007, s. 103–114.7J. Piasecki, W. Roczniak, A. Zygmunt, J. Koźlak, Analiza wzorców nielegalnych zachowań w aukcjach internetowych [w:]T. Morzy, M. Gorawski, R. Wrembel (red.), Technologie Przetwarzania Danych, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,Poznań 2007, s. 231–242.8G. Myśliwiec, P. Garczyński, Trudna droga do odpowiedzialnego <strong>handlu</strong> w polskim internecie. Rozważania o etyce i standardachhandlowych na przykładzie pewnej aukcji internetowej, „e-<strong>mentor</strong>” 2007, nr 1(18), s. 67–69.kwiecień 2008 77
- Page 2 and 3:
3 Od redakcji3 Aktualności4 Noweli
- Page 4 and 5:
Nowelizacja regulacji dotyczących
- Page 6 and 7:
metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9:
metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11:
metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13:
metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15:
metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17:
metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19:
metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21:
metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23:
metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25:
metody, formy i programy kształcen
- Page 26 and 27: metody, formy i programy kształcen
- Page 28 and 29: metody, formy i programy kształcen
- Page 30 and 31: metody, formy i programy kształcen
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuBadanie eye track
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuRysunek 2. Szybki
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuEdukacja w służ
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuu podstaw któreg
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuPonadto zawiera l
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajuDrugi panel, pod
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuwymi. Dane zebran
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajugdyby uniwersytet
- Page 48 and 49: e-edukacja w kraju! barierę mental
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajurespondentów mo
- Page 52 and 53: zarządzanie wiedząRozwój organiz
- Page 54 and 55: zarządzanie wiedząpotrzebowali fi
- Page 56 and 57: zarządzanie wiedząpoparcia dla ni
- Page 58 and 59: zarządzanie wiedządejmowania decy
- Page 60 and 61: zarządzanie wiedząRysunek 1. Lini
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedzą! licencja niew
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedzą! fazę kreowan
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedząprzez indywidua
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząpowszechnie bez
- Page 70 and 71: kształcenie ustawiczneMotywy uczes
- Page 72 and 73: kształcenie ustawicznemiasto powy
- Page 74 and 75: kształcenie ustawiczneTabela 5. Ko
- Page 78 and 79: e-biznesRozwiązaniem wartym uwagi
- Page 80 and 81: e-biznesRysunek 3. Dzienna liczba r
- Page 82 and 83: e-biznespojawiających się na konc
- Page 84 and 85: e-biznesi edytować w wewnętrznym
- Page 86 and 87: e-biznessystemu zarządzania wiedz
- Page 88 and 89: e-edukacja na świecieValidating a
- Page 90 and 91: e-edukacja na świeciehave been fou
- Page 92 and 93: e-edukacja na świecieintegration a
- Page 94 and 95: e-edukacja na świecieused in this