e-edukacja w krajuBadanie eye tracking– jak zwiększać czytelność tekstuw internecieWojciech ChojnackiObserwacje działań użytkowników internetu pokazują,że większość czasu spędzają oni, przeszukując wzrokiemtekst stron w celu odnalezienia określonych informacji.Zdając sobie sprawę, że tekst na ekranie czytamy około20 proc. wolniej niż tekst drukowany, można zauważyć,że odpowiednie zabiegi w stronę czytelności mogą miećniebagatelne znaczenie dla ergonomii strony internetowej.Badanie eye trackingowe przeprowadzone przez agencjęe-biznesową Symetria miało za zadanie sprawdzić, którez metod formatowania tekstu wpływają na łatwośćodszukiwania w nim kluczowych informacji. Niektórez wyników zaskakują i stawiają pod znakiem zapytaniapewne konwencje.Uznane zasady czytelnościSpecjaliści w badaniu ergonomii od dawna powtarzają,że czytanie informacji z ekranu komputera różnisię znacznie od czytania z kartki papieru. Do tej porypowstały już dość szczegółowe reguły czytelności,które są rekomendowane np. do pisania tekstów dlastron internetowych. Wpływają one przede wszystkimna użyteczność stron o dużej zawartości tekstu, takichjak artykuły, opisy czy regulaminy.Podczas przygotowywania badania eye trackingowego,część zasad pisania dla internetu uznano za dobrąpraktykę i wykorzystano, by zbadać inne metody. Jakozałożenia właściwego formatowania tekstu w sieciprzyjęto:! ograniczoną liczbę znaków w wersie (70–80znaków),! fakt wyróżniania odnośników z tekstu (choćbyło to realizowane różnymi metodami),! stosowanie wystarczająco dużej czcionki.Optymalna liczba znaków w linii nie jest w literaturzeustalona jednoznacznie. Światowe badaniadowodzą, że o ile użytkownicy czytają najszybciejw przypadku długich linii (75–100 znaków), to preferująjednak krótsze wersy (nawet do 50 znaków) 1 .Pojawia się tu, spotykany w badaniach User Experience,dysonans między wydajnością a zadowoleniem.Na potrzeby przeprowadzanej obserwacji użyto liniipośredniej długości.Wyróżnianie odnośników w tekście jest problemem,którego twórcy serwisów są coraz bardziejświadomi. Rekomendacja utrzymywania stałego i odróżniającegoformatowania hiperłączy właściwie nieznajduje kontrargumentów, zważywszy, że w wieluserwisach odnośniki w treści są głównym narzędziemnawigacji. Nawet badania bez użycia eye trackingupokazują, że szukanie niewyróżnionego odnośnikawymaga żmudnego procesu wskazywania kolejnychfragmentów tekstu kursorem myszy w nadziei natrafieniana aktywny element. Trwają jednak spory, jaknajlepiej wyróżniać odnośnik i to właśnie stało sięjednym z zagadnień badania.Wielkość czcionki ma bezpośredni wpływ naczytelność tekstu, pozostając jednocześnie w powiązaniuz liczbą znaków w linii. Dobrą praktykąjest używanie relatywnej wielkości czcionki, któraoznacza elastyczność i pozwala na jej dostosowywaniedo aktualnej rozdzielczości ekranu użytkownika.Na potrzeby badania wielkość czcionki została zdefiniowanaw szablonie CSS jako „small”, co spowodowałojej wyświetlanie w tej samej wielkości, jakjest w popularnej Wikipedii.Dzięki zastosowaniu powyższych zasad otrzymanoczytelny pod wymienionymi względami materiałbadawczy, dzięki czemu możliwe było naniesienie naniego zmian w zakresie zagadnień, które wybranodo badania.Metoda badawczaWykorzystując eye tracking w ramach badania,sprawdzono, jak różne metody formatowania tekstuwpływają na łatwość odnajdowania w nim informacji.Przy udziale dwunastu użytkowników przetestowanoefekty używania w tekście takich zabiegów, jak:! tytuły i śródtytuły,! wypunktowane listy,! podkreślone odnośniki.1Research-based web design & usability guidelines, U.S. Department of Health and Human Services, Waszyngton 2006,s. 56.32 e-<strong>mentor</strong> nr 2 (24)
Badanie eye tracking – jak zwiększać czytelność tekstu...Zadaniem dla uczestników było odnalezienie wysokościkosztu wysyłki w obrębie stron informacyjnychhipotetycznego sklepu internetowego. W celachbadawczych zachowano maksymalną surowość przygotowanychstron – składały się one prawie wyłączniez odpowiednio sformatowanego tekstu. Z uwagi nachęć <strong>zachowania</strong> prostoty, styl graficzny stron byłwzorowany na Wikipedii.Scenariusz badania zakładał, że użytkownicy napierwszej odwiedzanej stronie powinni kliknąć w tekścieodnośnik „Koszty wysyłki”, a następnie odnaleźćszukaną wartość na kolejnej stronie. Wszyscy użytkownicywidzieli tę samą, ale różnie sformatowanątreść.Uzyskane wyniki częściowo potwierdzają testowanezasady, lecz również zaskakują. O ile potwierdziłasię wartość wypunktowanych list i tytułów, mało definitywnesą wskazania na temat sposobu oznaczaniaodnośników. Szczególnie ciekawe wnioski dotyczyłystosowania śródtytułów.Tytuł strony kołem ratunkowymTytułowanie dokumentów, czyli praktyka znanaw świecie rzeczywistym właściwie od setek lat,w internecie bywa czasem świadomie lub nieświadomiepomijana. Twórcy witryn uznają, że logotypserwisu i oznaczenia głównej nawigacji wystarcządo zorientowania się w położeniu w serwisie i rezygnująz podawania nazwy aktualnie odwiedzanejstrony. Wydaje się, że motywacją do takiego działaniajest to, aby właściwa treść strony pojawiałasię wyżej, zamiast mało przydatnego elementu.Czy tytuł można jednak uznać za mało przydatnyelement? (rys. 1).Taki stan rzeczy istnieje jednak pod warunkiem, żeużytkownik faktycznie znajduje to, czego szukał.Jeden z badanych, którzy spojrzeli na tytuł na drugiejstronie, uczynił to dopiero po chwili zapoznawaniasię z tekstem, nie znajdując szukanej informacji. Tytułposłużył więc jako sposób upewnienia się, czy nienastąpiła pomyłka w nawigacji. Gdyby go nie było,istnieje duża szansa, że użytkownik uciekłby ze stronyi szukał gdzie indziej.Można stwierdzić, że tytuły są tym bardziejprzydatne, im bardziej zdezorientowany czuje sięużytkownik. Przy płynnych przejściach od strony dostrony i doskonałej interakcji, ich wartość znaczniemaleje. Pozostaje jednak pytanie czy jakikolwiek twórcaserwisu może być pewny, że interakcja przebiegatak pomyślnie.Wypunktowane listy znacznie ułatwiająszukanie informacjiSpecjaliści ds. użyteczności często rekomendująużycie wypunktowanych list wymienianych elementówzamiast układania długich, rozbudowanychzdań. Z drugiej strony logika mogłaby podpowiadać,że książkowy sposób formatowania tekstu w postaciciągłych paragrafów gwarantuje pełne wykorzystaniedostępnego miejsca przez fragment tekstu, podczasgdy wypunktowania mogą prowadzić do wydłużaniastrony z tekstem, a w wyniku powodować utrudnieniaw przeglądaniu (rys. 2).W celu rozstrzygnięcia tej kwestii (w ramachbadania) informacja o koszcie wysyłki została częściużytkowników przedstawiona w postaci zdaniaumieszczonego w tekście, a części w postaci wypunktowanejlisty.Rysunek 1. Często zauważany tytuł na stronie rozpoczynającej badanie oraz ignorowany na następnejŹródło: opracowanie własneW trakcie badania sprawdzono, czy użytkownicyfaktycznie korzystali z tytułów stron, patrząc na nie.Okazuje się, że tytuły nadawane stronom są szczególnieprzydatne przy wejściu na pierwszą stronę serwisui pozwalają zorientować się w aktualnym położeniu.Tylko jeden użytkownik nie spojrzał na tytuł pierwszejwyświetlonej strony. Pozostałe osoby zawsze jednoz pierwszych spojrzeń kierowały właśnie na tytuł.Inna sytuacja miała miejsce po kliknięciu na odnośniki przejściu na kolejną stronę – jedynie trzy osobyzauważyły na niej tytuł. Można tu zauważyć typowyciąg myślenia: skoro kliknąłem na odnośnik, to wiemgdzie przeszedłem i nie muszę się o tym upewniać.Powyższa różnica sposobu prezentacji miała potężnyefekt dla wydajności. Użytkownicy odnajdywaliwłaściwą liczbę średnio ponad 60 proc. szybciej, gdyznajdowała się ona jako jeden z punktów listy, niżgdy była ukryta w tekście. Ponadto, potrzebowalido tego ponad dwa razy mniej zatrzymań wzroku nastronie. Zauważali to również sami użytkownicy w komentarzachpo badaniu. Czytelność, jaką uzyskujetekst po rozbiciu go do postaci listy, przeważała nadewentualnymi minusami. Użytkownikom, zmuszonymdo odszukiwania informacji w treści akapitu, zdarzałosię ją przeoczyć, czego nie odnotowano w bardziejczytelnej wersji tekstu.kwiecień 2008 33
- Page 2 and 3: 3 Od redakcji3 Aktualności4 Noweli
- Page 4 and 5: Nowelizacja regulacji dotyczących
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: metody, formy i programy kształcen
- Page 26 and 27: metody, formy i programy kształcen
- Page 28 and 29: metody, formy i programy kształcen
- Page 30 and 31: metody, formy i programy kształcen
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuRysunek 2. Szybki
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuEdukacja w służ
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuu podstaw któreg
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuPonadto zawiera l
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajuDrugi panel, pod
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuwymi. Dane zebran
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajugdyby uniwersytet
- Page 48 and 49: e-edukacja w kraju! barierę mental
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajurespondentów mo
- Page 52 and 53: zarządzanie wiedząRozwój organiz
- Page 54 and 55: zarządzanie wiedząpotrzebowali fi
- Page 56 and 57: zarządzanie wiedząpoparcia dla ni
- Page 58 and 59: zarządzanie wiedządejmowania decy
- Page 60 and 61: zarządzanie wiedząRysunek 1. Lini
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedzą! licencja niew
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedzą! fazę kreowan
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedząprzez indywidua
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząpowszechnie bez
- Page 70 and 71: kształcenie ustawiczneMotywy uczes
- Page 72 and 73: kształcenie ustawicznemiasto powy
- Page 74 and 75: kształcenie ustawiczneTabela 5. Ko
- Page 76 and 77: e-biznesOcena zachowania użytkowni
- Page 78 and 79: e-biznesRozwiązaniem wartym uwagi
- Page 80 and 81: e-biznesRysunek 3. Dzienna liczba r
- Page 82 and 83:
e-biznespojawiających się na konc
- Page 84 and 85:
e-biznesi edytować w wewnętrznym
- Page 86 and 87:
e-biznessystemu zarządzania wiedz
- Page 88 and 89:
e-edukacja na świecieValidating a
- Page 90 and 91:
e-edukacja na świeciehave been fou
- Page 92 and 93:
e-edukacja na świecieintegration a
- Page 94 and 95:
e-edukacja na świecieused in this