Ocena zachowania użytkowników platformy handlu C2C - E-mentor

Dobre praktyki corporate governance...jącą strukturę – w pierwszym punkcie przedstawionopokrótce historię inicjatywy dobrych praktyk, którejpoczątki sięgają roku 1992, oraz główne obszaryformułowanych rekomendacji. Punkt drugi omawiaideę dobrych praktyk realizowaną na gruncie polskim,w tym dwa dokumenty przygotowane przez KomitetDobrych Praktyk Giełdy Papierów Wartościowychw Warszawie z 2002 i 2005 roku. W trzecim punkcieprzybliżono najnowszy taki dokument, czyli Dobrepraktyki spółek notowanych na GPW z 2007 r., któryobowiązuje od stycznia tego roku.Dobre praktyki na świeciePierwszym dokumentem dobrych praktyk jestbrytyjski Cadbury Report z grudnia 1992 roku, któregonazwa pochodzi od nazwiska przewodniczącego komisjiopracowującej zbiór zasad corporate governanceA. Cadbury’ego 8 . Zapis ten stanowił odpowiedź naskandale i upadki firm oraz brak zaufania do sprawozdańfinansowych przygotowywanych przezspółki publiczne 9 . Cadbury Report odnosił się przedewszystkim do funkcjonowania rady, jej składu, tworzeniakomitetów, udziału członków niezależnychoraz kwestii ujawniania informacji. Dokument tenwprowadził zasadę comply or explain, powielaną przezkolejne zbiory dobrych praktyk formułowane w innychkrajach, według której spółki działają zgodniez zasadami, a jeśli nie przestrzegają jakieś reguły,to muszą o tym poinformować uczestników rynkui podać powód takiego stanu rzeczy.Analiza popularności dokumentów dobrych praktykwskazuje na rosnące zainteresowanie tą inicjatywą,w szczególności od drugiej połowy lat 90. Obecniekażdy kraj (od USA 10 , przez Europę 11 , aż po Azję)i każda giełda posiada zestaw takich zasad, które sąna bieżąco modyfikowane i dopasowywane do zmieniającychsię wyzwań rynkowych (stąd pojawia się takwiele tych dokumentów). Zestawy dobrych praktykprzygotowywane są także na forum międzynarodowym– na przykład Banku Światowego i OECD (Principlesof Corporate Governance 12 ), Unii Europejskiej (plandziałania: Modernizacja prawa spółek i wzmocnienie ŁaduKorporacyjnego UE oraz dwie rekomendacje KomisjiEuropejskiej dotyczące wynagrodzenia członków radi zarządów oraz pozycji i roli niezależnych członkówrady z 15 lutego 2005 roku) – przez stowarzyszeniai instytuty nadzoru korporacyjnego (np. Global CorporateGovernance Forum, International Corporate GovernanceNetwork). Dodatkowo, dokumenty dobrychpraktyk formułują także większe spółki (np. Allianz)czy fundusze emerytalne (np. CalPERS 13 , TIAA-CREFF)i inwestycyjne (np. ING). Posiadanie zestawu zasadjest pozytywnie postrzegane przez rynek i świadczyo istnieniu przemyślanej polityki w zakresie nadzorukorporacyjnego, co jawi się jako szczególnie ważnew przypadku funduszy inwestycyjnych i emerytalnych14 . Warto dodać, iż w większości krajów dobrepraktyki są formułowane w drodze szerokich konsultacjiśrodowiskowych (inwestorzy, regulatorzy, spółki),w których głos spółek jest bardzo istotny. Taki procesma zapewnić zrozumienie potrzeby tych zapisów,legitymizację przez środowisko, a w późniejszymczasie ich przestrzeganie 15 . Wiadomo bowiem, iżbez zgody spółek regulacje te nie miałyby żadnegosensu. Z tego punktu widzenia rekomendacje dobrychpraktyk są przykładem samoregulacji rynku, a spółkisame ustalają normy na nim obowiązujące, by wyeliminowaćtych, którzy rynek niszczą lub zaniżająstandardy działania.Choć Cadbury Report koncentrował się główniena funkcjonowaniu rady, z czasem dobre praktykizaczęły obejmować coraz to szersze obszary dotyczącedziałania spółek w sferze corporate governance.Współcześnie liczebność zestawów rekomendacjicorporate governance (które dodatkowo uwzględniająnarodową specyfikę rynku kapitałowego, kultury,praktyki gospodarczej czy obowiązującego prawa)jest przytłaczająca. Należy jednak podkreślić, iż mimowielu różnic, dobre praktyki formułowane na całym8Jest to dość powszechna reguła – inne brytyjskie raporty noszą nazwy Greenbury Report (1995), Hampel Report (1998),Turnbull Report (1999), Myners Report (2001), Higgs Review (2003), Smith Review, wyjątek stanowi Combined Code (1998i 2003), niemiecki zestaw dobrych praktyk określa się jako Cromme Report, a francuski Vienot Report.9C. Mallin, op. cit.10W Stanach Zjednoczonych notuje się relatywnie mniejsze znaczenie dokumentów dobrych praktyk ze względu nawysoką ochronę praw inwestorów, silnie rozwinięty system dochodzenia przez inwestorów swoich praw przed sądem(shareholder litigation) i efektywność systemu prawnego. Ponadto, główny ciężar wprowadzania nowych standardóww zakresie przejrzystości, odpowiedzialności kadry menedżerskiej, kwestii współpracy z audytorem oraz regułachrachunkowości spoczywa na akcie twardego prawa Sarbanes-Oxley Act z 2002 roku, wdrożonego po skandalachkorporacyjnych.11K. Hopt, G.J. Garrido, J. Rickford, G. Rossi, J.S. Christensen, S. Joëlle, J. Winter, European Corporate Governance incompany law and codes, European Corporate Governance Conference, Haga 2004.12OECD, Principles of corporate governance, 2004, http://www.oecd.org/dataoecd/32/18/31557724.pdf [28.03.2008].13Więcej informacji, w tym raporty i zestawy dobrych praktyk na www.calpers.ca.gov.14Warto nadmienić, iż inicjatywa dobrych praktyk corporate governance przyczyniła się do rozwoju zasad inwestowaniawedług społecznej odpowiedzialności biznesu – niektóre fundusze inwestycyjne i emerytalne czy nawetkraje (np. muzułmańska Malezja) formułują bardziej restrykcyjne standardy i łączą współczesne wyzwania biznesuz własnym dziedzictwem religijnym i kulturowym. Idą bowiem dalej, rezygnując z inwestycji dochodowych, leczzwiązanych z przemysłem tytoniowym, spirytusowym, zbrojeniowym czy w spółkach naruszających prawa człowiekalub prawa pracownicze.15Por. raport w Niemczech lub Wielkiej Brytanii.kwiecień 2008 19