30.04.2013 Views

Ainas po su sardu - DOMU

Ainas po su sardu - DOMU

Ainas po su sardu - DOMU

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

f) duncas <strong>po</strong> s’Italianu funt faendi totu, <strong>po</strong> <strong>su</strong> Sardu, a <strong>su</strong> chi parit, nudda.<br />

Sci<strong>po</strong>itei s’Italianu est trempeddudu in s’interis chi <strong>su</strong> Sardu, scalaxiu, megat de<br />

si sperdi 1 ;<br />

g) s’Italianu tenit unu standard linguìsticu, chi iat a bolli nai arrègulas craras<br />

<strong>po</strong> s’ortografia, sa fonètica, sa morfologia e <strong>su</strong> fueddàriu, <strong>su</strong> Sardu no. Duncas est<br />

malu finsas a aprontai unu programa <strong>po</strong> intrai <strong>su</strong> <strong>sardu</strong> me giornalis, scolas e ofìtzius,<br />

ca ainas de traballu de im<strong>po</strong>rtàntzia forti, che lìburus <strong>po</strong> sa scola, gramàticas,<br />

ditzionàrius, etc., <strong>po</strong>dint presentai, <strong>po</strong> <strong>su</strong> Sardu, diferèntzias de normas, e pruschetotu<br />

de ortografia, finsas mannas chi no fait. Duncas, tambeni donniunu si creit de tenni<br />

s’arraxoni de scriri comenti bolit. Aici no est <strong>po</strong> s’Italianu.<br />

No<strong>su</strong> nosi boleus farcai, aìnturu de is chistionis achìpias me is lìteras a) – g),<br />

pròpiu s’ùrtima, sa de sa standardisadura de sa lìngua sarda – in pagus fueddus, unas<br />

cantu arrègulas <strong>po</strong> s’ortografia, sa fonètica, sa morfologia e <strong>su</strong> fueddàriu – pro<strong>po</strong>nendi-dda,<br />

in custa faina, <strong>po</strong> sa bariedadi campidanesa.<br />

22<br />

1.1. Àteras pro<strong>po</strong>stas modernas de standardisadura de sa lìngua sarda<br />

Funt bessias finsas a imoi àteras duas pro<strong>po</strong>stas modernas de standardisadura de<br />

sa lìngua sarda, ambaduas bòfias de sa Regioni Sarda. Sa primu, connota comenti<br />

Limba Sarda Unificada (LSU) est bessia in <strong>su</strong> 2001. S’àtera, chi ddi nant Limba<br />

Sarda Comuna (LSC), est bessia in <strong>su</strong> mesi de abrili de <strong>su</strong> 2006. Ambaduas pro<strong>po</strong>nint<br />

unu standard a una norma sceti.<br />

1.1.1. Limba Sarda Unificada (LSU)<br />

est a nai: sa lìngua sarda est <strong>su</strong> Logudore<strong>su</strong><br />

Sa pro<strong>po</strong>sta de LSU, scrita in Italianu sceti, mancai si presentessit che “una lingua<br />

modello, basata (…) <strong>su</strong>lla selezione (…) di un modello ampiamente rappresentativo<br />

e compatibile con il complesso delle varietà locali” e nendi puru ca “nella selezione<br />

del modello, è stato preso in esame tutto il sardo nel <strong>su</strong>o complesso, senza stabilire<br />

confini o preferenze” (p. 4 de sa LSU), fiat, in beridadi, una faina, mali fata puru,<br />

de im<strong>po</strong>nni in cobertantza a totu sa Sardìnnia sa bariedadi logudoresa, faendi-dda a<br />

crei chi fessit sa lìngua sarda.<br />

Contras de s’imperialismu linguìsticu de sa LSU si fiant furriaus medas intelletualis<br />

e pruschetotu sa scola. Custu iat <strong>po</strong>stu sa Regioni a arrimai impressi sa pro<strong>po</strong>sta.<br />

1 Segundu sa circa fata fai de sa Regioni Le lingue dei sardi. Una ricerca sociologica (2007)<br />

in: http//www.sardegnacultura.it/documenti/7_88_ 20070514130939.pdf, is fèminas de 15 a<br />

24 annus chi fueddant “una delle lingue della Sardegna”, funt <strong>su</strong> 45,8% (Figura 1.2 p.7).<br />

impag. Nuovo 22<br />

9-03-2009, 19:06

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!