You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
60<br />
2.5. Su Campidane<strong>su</strong> de is cantadoris <strong>po</strong>rtau che a Campidane<strong>su</strong> de totus.<br />
Sa faina de is cantadoris: una cosidura unificadora stravanada<br />
Si oi s’agatat unu Camp. literàriu chi setzit impitzus de is dialetus campidane<strong>su</strong>s,<br />
chi bolit nai una produtzioni literària chi dònnia Campidane<strong>su</strong> cumprendit, aprètziat e<br />
avertit che a espressada <strong>su</strong>a in forma e in <strong>su</strong>stàntzia literària, custu (comenti giai nau in<br />
is corrieddas 1.1.4. e 1.2.1.) ddu depeus a sa faina stravanada fata sena de pàsiu e de prus<br />
de unu sèculu de is cantadoris, chi ndi ant scabùlliu una lìngua, smenguendi-ndi sena de<br />
assèliu is diferèntzias de is dialetus.<br />
Scieus ca <strong>su</strong> Camp., che a totu is macrobariedadis de is sistemas linguìsticus, si<br />
presentat partziu in chistionadas medas, comenti, <strong>po</strong> ndi nai unas cantu, sa de Pauli,<br />
sa de Teulada, sa de Uda, sa de Casteddu, etc., chistionadas chi de manera tènnica<br />
naraus dialetus. Su dialetu est una chistionada imperada in d–unu logu piticu e serrau.<br />
In Sardìnnia, <strong>po</strong> essi tambeni prus crarus, dònnia bidda tenit <strong>su</strong> dialetu cosa <strong>su</strong>a, chi<br />
cumentzat in sa bidda e sprundit finsas a <strong>su</strong> sartu abitau de is de cudda bidda.<br />
Scieus puru de sa stòria ca unu dialetu, a bortas, arrennescit, <strong>po</strong> intzimias chi<br />
<strong>po</strong>dint essi <strong>po</strong>lìticas e/o culturalis, a ndi bessiri de <strong>su</strong> logu strintu aundi s’est nàsciu<br />
e pesau e a sprundi a prus logu mannu, bessendi aici lìngua.<br />
E sigomenti ca custu est acontèssiu, torrendi a <strong>su</strong> Camp., gràtzias a is cantadoris,<br />
<strong>po</strong>deus nai ca sa cosa at caminau aici <strong>po</strong> intzimias chi funt culturalis sceti.<br />
Imoi, chi <strong>su</strong> Camp. setzat a<strong>su</strong>ba de is dialetus de Campidanu no est chistioni sceti<br />
de scièntzia ma est finsas in sa conca de totu sa genti chi ascurtat is cantadas e chi,<br />
difatis, imperat de sei, fueddendi de cantadas, espressadas comenti “is cantadoris<br />
cantant in campidane<strong>su</strong>”; “apu ascurtau sa cantada campidanesa”; “in campidane<strong>su</strong><br />
naraus diaici”; “no, <strong>su</strong> fueddu chi as nau tui no est de bidda, ma campidane<strong>su</strong>”, etc.<br />
Duncas giai de custas espressadas ndi bessit a pillu ca in sa genti ddoi at <strong>su</strong> sentidu<br />
chi <strong>su</strong> Camp. no est <strong>su</strong> dialetu de una bidda o de una tzitadi ma sa chistionada de<br />
unu Logu – sa Sardìnnia de <strong>su</strong> Cabu de Gios<strong>su</strong> – chi ndi achipit totu is biddas e<br />
is tzitadis campidanesas e, achipendi-ddas, setzit prus in artu de totu is dialetus de<br />
cuddas biddas e tzitadis.<br />
Un’àtera chistioni puru, chi si biit de <strong>su</strong> cum<strong>po</strong>rtamentu de is Campidane<strong>su</strong>s, nosi<br />
scòviat ca seus ananti de una camba de sa lìngua sarda, e est ca, comenti is Italianus,<br />
is Frantze<strong>su</strong>s, is Tedescus etc., chi pruschetotu ascurtant (de is mass media) e ligint<br />
(de lìburus e giornalis) sa lìngua insoru (italiana, frantzesa, tedesca) ma giai mai<br />
dda fueddant, ca <strong>po</strong> chistionai si-nci torrant a ghetai a <strong>su</strong> dialetu insoru, aicetotu is<br />
Campidane<strong>su</strong>s <strong>su</strong> Camp. ddu ascurtant (de is cantadas) e ddu ligint (de is lìburus)<br />
ma a s’ora de chistionai ndi torrant a <strong>su</strong> dialetu de sa bidda insoru.<br />
Est berus ca a fueddai in teoria de “standard” est meda prus discanso<strong>su</strong> ca a ddus<br />
cuncordai in s’arrealidadi, ma est berus puru ca àtiri at giai traballau innantis de no<strong>su</strong><br />
<strong>po</strong> ddoi lompi, comenti is cantadoris, siat campidane<strong>su</strong>s, siat logudore<strong>su</strong>s, chi ant, in<br />
impag. Nuovo 60<br />
9-03-2009, 19:07