Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

19 Bouwmeester 2002.
20 van der Velde & Kenemans 2002.
21 de Wit 2003.
ten opzichte van het centrale deel te liggen.
Het hoogteverschil bedroeg hier aan de
oostzijde (put 309: 30,63 m + NAP) maximaal
4,42 meter ten opzichte van put 275 (35.05 m
+ NAP).
De bouwvoor lag vrijwel direct op het sporenniveau
en was maximaal 35 cm dik. En
ook hier bestond in verhouding tot het maaiveld
een hoog grondwaterniveau waardoor
de putten binnen een dag blank stonden.
De opbrengst aan sporen was hetzelfde als
in het westdeel, met uitzondering van de
meest zuidwestelijke put 377 (zone 8).
Zone 8:
Dit betreft put 377 in het oostelijk deel van
het onderzoeksterrein. Hierin is, diagonaal
door de put, een brede sloot of greppel aangetroffen
met Laat Middeleeuws steengoedaardewerk
(900-1400 n. Chr.) en wat
natuursteen.
Aangezien de overige ten noorden en oosten
ervan gelegen putten geen sporen hebben
opgeleverd kan de greppel mogelijk de
begrenzing van een nederzetting ten zuiden
ervan zijn. Bij het karteren heeft BAAC veel
9 e - 12 e eeuws aardewerk aangetroffen langs
de zuidrand van dit terreindeel.
Vuursteenzone
In verschillende putten zijn vuurstenen artefacten
aangetroffen (zie afbeelding 4.2 en 6).
Dit betreft stukken vuursteen waarop sporen
van menselijke bewerking zijn aangetroffen.
Het zijn vooral afslagen en een enkel klingetje
of kernstuk (zie paragraaf 5.3). Ze zijn niet
nader te duiden dan bewerkt vuursteen met
een datering die kan lopen van het Laat
Paleolithicum tot en met de Vroege IJzertijd.
De meeste vondsten zijn gedaan ter hoogte
van de noordelijke helft van bewoningszone
2. Omdat er in verhouding een groot aantal
artefacten tevoorschijn kwam in put 173
bestaat de mogelijkheid dat zich in de buurt
van deze put een vuursteenvindplaats
bevindt.
5.5 Conclusie
De aangetroffen bewoningssporen op de
zuidwestflank en de zuidwestelijke dekzandrug
duiden op een nederzetting waarbij
gedacht moet worden aan erven met een
boerderij, bijgebouwtjes, hutkommen,
opslag- en afvalkuilen, mogelijk waterputten
etc. Gezien de grote spoordichtheid en
elkaar oversnijdende sporen gaat het waarschijnlijk
om een relatief plaatsvaste nederzetting
van 2 tot 5 boerderijen. Wanneer een
boerderij na 30 tot 50 jaar in verval raakte
werd op geringe afstand een nieuw huis
gebouwd. De totale nederzetting bleef daardoor
gedurende eeuwen op min of meer
dezelfde plek liggen.
De structuurdelen van mogelijke plattegronden
en andere sporen die vrij lijken te liggen
in het noordwestelijk, noordoostelijk, oostelijk
en zuidelijke deel van de centrale es
betreffen waarschijnlijk Einzelhöfe en de
periferie daarvan. Dit zijn losse huisplaatsen
die zich in de loop van de eeuwen over de es
verplaatsten, zogenaamde ‘zwervende erven’.
Vergelijkbare sites uit de periode
IJzertijd/Romeinse tijd/Vroege Middeleeuwen
uit het noordoosten en oosten van het land
zijn onder andere Zutphen (Leesten), 19
Zelhem (Soerlant) 20 en Emmen
(Frieslandweg). 21
Wat bewoning betreft, hebben vooral het
centrale deel van de es, de zuidwestelijke
dekzandrug en één locatie langs de zuidrand
van het oostelijk deel, archeologisch interessante
sporen opgeleverd. Deze dateren van
het Laat Paleolithicum tot en met de
Middeleeuwen.
Het feit dat er delen van losse huisplaatsen
en solitaire crematies aangetroffen zijn moet
als waarschuwing gelden voor de niet door
middel van proefsleuven onderzochte delen
van de centrale es. De kans is wel degelijk
aanwezig dat deze zich ook hier bevinden!
De lagere zones van het westelijke en oostelijk
deel van het terrein leverden alleen sporen
op daterend in de periode Nieuwe Tijd.
Hoewel in beide delen geen volledig overzicht
kon worden verkregen is de kans klein
dat er op de ongeziene delen oudere bewoningssporen
tevoorschijn voorkomen.
Een uitzondering hierop vormen de door
BAAC gekarteerde noordwestelijke dekzandrug
en het westelijke dekzandkopje die
beide niet onderzocht zijn. Hier blijft de kans
op bewoningssporen aanwezig.
Op het centrale deel komen behalve vuursteen,
voornamelijk bewoningssporen uit de
IJzertijd, Romeinse tijd en Vroege
Middeleeuwen voor. Dit geldt ook voor de
bewoningssporen aangetroffen op de zuidwestelijke
dekzandrug. De locatie met bewoningssporen
in het oostelijk deel dateert in
de Middeleeuwen.
Conservering en gaafheid van sporen:
Hoewel er in principe niet gecoupeerd mocht
worden kan op basis van het uiterlijk van de
sporen op vlakniveau gesteld worden dat de
conservering ervan goed tot zeer goed lijkt.
De twee sporen die uiteindelijk toch gecoupeerd
zijn om daterend materiaal te verzamelen,
hadden nog een redelijke diepte (20
en 40 cm) en een voor archeobotanische
analyse mogelijk kansrijke inhoud. Dit is echter
in het kader van het huidige onderzoek
niet onderzocht.
ADC ArcheoProjecten Rapport 413 Enschede, Usseler Es
28