Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

1. Inleiding
USSELER ES WEST, GEMEENTE ENSCHEDE
MICROMORFOLOGISCH ONDERZOEK
In januari 2005 is in het kader van een opgraving op de Usseler Es, gemeente Enschede
onderzoek gedaan naar het ontstaan van het esdek en de daaronder gelegen lagen. Onder
het esdek kwam een grijsbruine cultuurlaag voor, met daaronder restanten van de Bh en
Bs van een podzolbodem. Om meer inzicht te krijgen in de genese van deze grijsbruine
cultuurlaag, mogelijk oudere akkerlagen, zijn twee bodemmonsters (slijpplaten)
microscopisch onderzocht. Om de context zo duidelijk mogelijk te krijgen zijn
overgangen naar het bovenliggende plaggendek en het onderliggende bodemprofiel mee
bemonsterd. Deze rapportage bevat de analyse van deze twee slijpplaten met hun
interpretatie.
2. Methode van onderzoek
De bodemmonsters zijn aangeleverd in het type brede pollenbak, waaruit de twee, niet
aaneensluitende, monsters zijn gestoken. De diepten verwijzen naar de bovenkant van de
pollenbak. De monsters zijn eerst luchtgedroogd en daarna geïmpregneerd met een
kleurloze onverzadigde polyester oplossing. Na verdamping van het grootste gedeelte van
het de aceton uit deze oplossing zijn de monsters verhard met gamma radiatie. De
slijpplaten van 8 x 15 cm met een dikte van 25 µm zijn gemaakt uit de kern van de
verharde blokken, om verstoringen zoveel mogelijk uit te sluiten. De hardingsmethode
met gamma radiatie staat vermeld in Bisdom en Schoonderbeek (1983). Verder zijn de
slijpplaten geprepareerd volgens de procedure die ontwikkeld is door Jongerius en
Heintzberger (1975). De slijpplaten zijn geanalyseerd met een polarisatie lichtmicroscoop
met vergrotingen tot 200 x. Overzichten van de gebruikte procedures voor het
reconstrueren van processen en daarmee de genese van bodem en landschap in
verschillende perioden met behulp van micromorfologie zijn gegeven in Kooistra (1990,
1991).
3. Resultaten
De slijpplaten zijn afzonderlijk beschreven en daarna gezamenlijk geïnterpreteerd. De
beschrijving bestaat uit drie delen: 1. het bodemmateriaal waaruit de grond bestaat; 2. de
holten en structuur die erin voorkomen; 3. de natuurlijke en antropogene verschijnselen
die in deze grond voorkomen. Slijpplaatmonsters worden altijd van onder naar boven
bestudeerd om zoveel mogelijk bij de chronologie van oud naar jong aan te sluiten.
2