Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

- Holten zijn regelmatig gedeeltelijk verstoord, dicht gedrukt of grotendeels weer
opgevuld, met het omringende bodemmateriaal.
- In de bovenste 5 centimeter van deze laag komen twee kleine afgeronde brokje
ijzerhoudende kalkrijke zavel voor en een afgerond brokje ijzerhoudende klei (ø tot
100 µm). Deze zijn ingebed in het bodemmateriaal.
In het bodemmateriaal van het plaggendek komen de volgende verschijnselen voor:
- Een paar grotere brokken kalkrijke zavel tot ca. 1,5 cm lang ingebed in de
grondmassa.
- Een aantal ingeploegde gewasresten en andere ingeploegde organische resten.
- Regelmatig grotere accumulaties van kleine meer zwart gekleurde ellipsvormige
excrementen van mesofauna (30-50 µm breed), ingebed in de grondmassa.
- Een aantal, door wormen zelf met excreta, opgevulde diergangen.
- Een stukje bot, ca. 1 mm lang.
- Er komen regelmatig verknedingen, compactie en drukoriëntatie van langgerekte
partikels voor, die wijzen op grondbewerkingen.
Interpretatie
We hebben hier van onder naar boven te maken met het oude bodemprofiel en de
onderkant van een oude cultuurlaag, de bovenkant van een cultuurlaag en de onderkant
van het plaggendek. Deze lagen worden hieronder kort besproken.
Het oude bodemprofiel
Het bodemmateriaal onder de grijsbruine laag is met zijn dekzand waarin om de korrels
humus-ijzerhuidjes voorkomen tot 35 µm dikte een gewone Bhs van een podzolbodem.
Er komt een enkele wortelgang, enkele diergangen en wat excrementen in voor. Tezamen
met het type huidjes, een humusijzercomplex geeft dit aan dat dit materiaal dicht tegen de
bovengrens van deze laag aan heeft gelegen.
De onderkant van een oude cultuurlaag
In deze zone zijn duidelijk verschijnselen die het gevolg zijn van menselijke activiteit
aangetroffen. De oorspronkelijke bovengrond is diverse malen verstoord en gemengd. De
vegetatie die erop groeide is verbrand en verkoold organisch materiaal is hierbij
ingewerkt. Dit verkoolde organische materiaal is niet houtig en bestaat uit kruidlaag
materiaal met monocotylen, waaronder zeer waarschijnlijk gewasresten. De ondergrens
heeft een typisch verloop van diepe wat door elkaar lopende tongen van ca. 2 cm breed,
die over ca. 5 cm traceerbaar zijn. Dit wijst op het gebruik van een eergetouw. Dit totaal
aan verschijnselen geeft aan dat hier een extensieve landbouw heeft plaatsgevonden in de
oorspronkelijke podzol, waarbij lage vegetatie en gewasresten zijn verbrand en
ingewerkt.
De bovenkant van een oude cultuurlaag
Hierin is een goed ontwikkelde moderhumus aanwezig, wat wijst op voldoende organisch
materiaal. Het humustype is in principe een bruine moder, een wat rijkere humus
bestaande uit excrementen van mesofauna, voornamelijk grotere potwormen, dan een
zwarte moder, die uit kleinere en zwarte excrementen van andere soorten mesofauna
bestaat. De grijzige kleur komt omdat de grotere mesofauna ook verkoold organisch
5