15.09.2013 Views

Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

BAAC bv Aanvullend Archeologisch Onderzoek Enschede, Usseler es<br />

(19%) prominent aanwezig. Daarnaast komt nog tefriet, lydiet, porfier, graniet, kwartsiet,<br />

conglomeratische zandsteen, kwartsitische zandsteen en schist voor.<br />

Op de stenen zijn geen roet- of brandsporen aangetroffen. Waarschij<strong>nl</strong>ijk gaat het hierbij dus<br />

niet om kookstenen. De mogelijkheid dat deze stenen bedoeld zijn om te dienen als<br />

magering in de pottenbakkers klei is niet waarschij<strong>nl</strong>ijk, omdat hiervoor graniet het meest<br />

geschikt is. Graniet is makkelijk te vergruizen als het eenmaal verhit is geweest. Bij een<br />

andere hardere steensoort met een fijnere structuur is dit veel lastiger. 13<br />

Waarvoor deze stenen dan wel gediend of bedoeld zijn geweest is vooralsnog niet duidelijk.<br />

Het tefriet is ongetwijfeld een restant van een maalsteen.<br />

Een andere vondstcategorie aangetroffen in de vulling is metaalslak, waaronder zich een<br />

groot fragment van een zogenaamde kuilovenslak (ongeveer 6 kilo) bevindt. Deze<br />

metaalslak is nog grotendeels intact.<br />

De overige slakken (1,3 kilo) bestaan ook bijna allemaal uit fragmenten kuilovenslak.<br />

Eén fragment echter lijkt een herverhittingsslak te zijn.<br />

De slakken bevonden zich voornamelijk bovenin de vulling.<br />

Kuilovenslakken en herverhittingsslakken zijn een afvalproduct uit de eerste twee fases van<br />

metaal productie. 14<br />

Slakken uit de derde en laatste fase van de ijzerproductie, smeedslakken, zijn niet<br />

aangetroffen.<br />

Belangrijk om te vermelden is dat er bij de aa<strong>nl</strong>eg van het vlak geen metaalslakken zijn<br />

aangetroffen. Deze zijn alle afkomstig uit de bovenzijde van de vulling van de hutkom.<br />

Ook bovenuit de vulling van de waterput is een kuilovenslak geborgen.<br />

Mogelijk hebben in de buurt van de hutkom en waterput één of meerdere kuilovens gestaan.<br />

Zeker is dat er op dit erf (nederzetting) ijzerproductie heeft plaats gevonden.<br />

Datering:<br />

Het zorgvuldig afgewerkte oppervlak, de veelvuldige en uitbundige versiering, de Uslar<br />

vormen en de organisch gemagerde scherven wijzen alle op een datering in de Romeinse<br />

tijd.<br />

Het regelmatig voorkomen van wandversiering, en de grote variatie hierin is kenmerkend<br />

voor de 2 e en 3 e eeuw AD. het wijst in ieder geval op een datering ná 100 AD. Het<br />

percentage wandversiering en de variatie hierin ligt in de 1 e eeuw in Overijssel veel lager.<br />

Het voorkomen van kommen van vorm Uslar I, met scherpe wandknik, korte schouder en<br />

randlip, en het vrijwel ontbreken van vorm Uslar II (met lange verticale hals), wijst in ieder<br />

geval op een datering tussen 50 en 200 AD. <strong>15</strong><br />

De versiering met cannelures komt niet voor op kommen van het type Uslar I, maar wel op<br />

kommen van vorm Uslar II. Vorm Uslar II word op z’n vroegst gedateerd vanaf de tweede<br />

helft van de 2 e eeuw AD.<br />

Het voorkomen van vooral één- en tweeledige vormen, en het ontbreken van twee- of<br />

drieledige vormen met vinger- of nagelindrukken op of tegen de rand of op de grootse<br />

buikomvang, wijst op een datering vóór de 3 e eeuw. 16<br />

Het complex is aan de hand van deze conclusies goed te dateren in de 2 e eeuw AD.<br />

Het fragment met de versiering met cannelures dateert het complex in de 2 e helft van de 2 e<br />

eeuw. Maar omdat dit maar één fragment betreft, en er ook enkele oudere vormen<br />

voorkomen, kan dit complex wat ruimer gedateerd worden, om precies te zijn tussen 125 en<br />

200 AD. 17<br />

13<br />

Persoo<strong>nl</strong>ijk ervaring van auteur.<br />

14<br />

Zie voor een uitgebreide beschrijving van dit proces Hermsen 2007.<br />

<strong>15</strong><br />

Hermsen 2005, 36-37.<br />

16<br />

Hermsen 2007, <strong>15</strong>0-<strong>15</strong>1 en <strong>15</strong>9-160.<br />

17<br />

Met dank aan Ivo Hermsen voor het bekijken van het materiaal en het verstrekken van de nodige informatie.<br />

Concept versie 4 augustus 2008 14

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!