Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

BAAC bv IVO Usseler es Noord, gemeente Enschede
4.3 Bodem
Het westelijke gebied
Dit gebied bestaat uit een associatie van overwegend enkeerdgronden met
laarpodzolen en veldpodzolen. Op de noordelijke dekzandrug is het enkeerddek 50-60
cm dik, waaronder een al dan niet intacte moderpodzol aanwezig is. Voor het
noordelijke lagere deel van deze dekzandrug geldt dat er ook veldpodzolen aanwezig
zijn (zie bodemkundig profiel A-A’, bijlage 4). Op de zuidelijke dekzandrug is het
enkeerddek 50-80 cm dik, waaronder een al dan niet intacte moderpodzol aanwezig is.
De B-horizont van de moderpodzolen op de beide dekzandruggen is minder sterk
ontwikkeld dan die in het centrale gebied. Dit kan worden verklaard door de lagere
ligging van de dekzandruggen en hogere grondwaterstanden, waardoor de B-horizont
zich minder diep kan ontwikkelen.
De laarpodzolen en veldpodzolen met een al dan niet intact bodemprofiel bevinden
zich in de lagere terreindelen tussen de dekzandruggen, waarbij de laarpodzolen hoger
gelegen zijn dan de veldpodzolen.
Het centrale gebied
Dit gebied (Usseler es) bestaat geheel uit hoge zwarte enkeerdgronden. Het humeuze
esdek (Aan= antropogene A-horizont) heeft ten noorden van de Haaksbergerstraat een
dikte van 50-80 cm en ten zuiden van de Haaksbergerstraat een dikte van 50-60 cm
(zie bodemkundig profiel A-A’, bijlage 4). De bovenste 30-40 cm (ploeghorizont) van
het enkeerddek heeft meestal een bruinzwarte kleur. Van 40-80 cm is de kleur van het
enkeerddek grijszwart. In deze laag zijn gebleekte zandkorrels aanwezig, die afkomstig
zijn van de op de heide gestoken plaggen voor de plaggenbemesting, maar in het
bodemprofiel zelf is geen E-horizont aanwezig.
Onder het esdek zijn vrijwel intacte moderpodzolen (holtpodzolgrond) aanwezig, die
vroeger bruine bosgronden werden genoemd. Er is dus sprake van een ouder
begraven bodemprofiel onder het enkeerddek. Aan de onderzijde van het enkeerddek
is op de overgang naar de moderpodzol een begraven bodemoppervlak (Ahb)
waargenomen. De bruine bosgronden zijn voor de ontbossingen ontstaan onder een
bosvegetatie van vooral loofbos. Het is een goed en vruchtbaar bodemtype.
Tabel 4.1 geeft een standaard bodemprofiel weer van een enkeerdgrond met begraven
moderpodzol, zoals deze in het onderzoeksgebied is aangetroffen in het centrale
gebied (volgens de bodemkundige indeling van De Bakker en Schelling, 1989).
Tabel 4.1: Enkeerdgrond op begraven moderpodzol (holtpodzol)
Horizont Diepte in cm Omschrijving
Aa1p 0-30
Cultuurdek
Aa2
30-60
Ahb
Bwsb
Begraven
bodemoppervlak
Begraven
Structuur-B
16
60-70
70-90
Zwart, zeer humeus, zwak lemig, fijn
zand
Grijszwart, matig humeus, zwak
lemig, fijn zand
Donkerbruin, matig humeus, zwak
lemig, fijn zand
Bruin tot grijsgeelbruin, zwak
humeus, zwak tot matig lemig, iets
grindhoudend fijn zand