Bijlage 15 Archeologie - ruimtelijkeplannen.enschede.nl ...

BAAC bv Aanvullend Archeologisch Onderzoek Enschede, Usseler es
Zowel het aangetroffen aardewerk als de gebouwplattegronden wijzen op een globale
datering tussen 900 en 1300. Het is mogelijk dat de nederzetting al eerder in gebruik is
geweest, vanaf 700. Dit wordt echter niet ondersteund door het vondstmateriaal. De
samenstelling van het vondstmateriaal doet vermoeden dat het hoogtepunt van de
nederzetting in de periode 11 de t/m 13 de eeuw gezocht moet worden.
- Welke structuren zijn er te herkennen, en tot welke bewoningsfase behoren ze?
Er zijn drie duidelijke gebouwen te herkennen. Gebouw 2 in sleuf 1 lijkt van het type Odoorn
C te zijn. Dit type komt voor tussen 700 en 900. 29 Dit gebouw is hiermee het oudst herkende
van de nederzetting. Gebouw 2 in sleuf 1 is van het type Gasselte B en komt voor tussen
900 en 1300. Gebouw 3 in sleuf 2 hoort tot het type Gasselte B’. Dit type komt voor van 1100
tot 1400, maar gezien de lay-out van de sporen lijkt een datering in de 12 de of 13 de eeuw voor
de hand te liggen. Het is niet duidelijk of gebouw 1 en 3 gelijktijdig zijn of elkaar opvolgen.
Het aanwezige vondstmateriaal geeft hierover geen uitsluitsel.
- Is er sprake van bewoningscontinuïteit? Hoe ontwikkelen nederzettingen en de inrichting
van het landschap zich?
Er lijkt sprake van bewoningscontinuïteit op de nederzetting. De oudste huisplattegrond van
een type dat al vanaf 700 voorkomt, de jongste loopt door tot 1400. Het vondstmateriaal
komt uit de periode 900 tot 1300. Er zijn in ieder geval geen duidelijke hiaten. Het ligt voor de
hand dat in de Late Middeleeuwen de bewoning verschoven is naar de rand van de es.
Langs de Harberinksweg zijn nu nog bewoningsclusters aanwezig. Opvallend is het
toponiem Nyhuis, gelegen direct ten zuidwesten van de Middeleeuwse nederzetting. De
verschuiving van bewoning ten behoeve van de landbouw is al eerder ter sprake gekomen.
- Wat is de oorsprong en ontwikkeling van de Middeleeuwse kern(en)? Wat is de relatie
tussen de kern en het ommeland?
Er zijn tijdens het onderzoek van het ADC aanwijzingen gevonden voor bewoning in de
Vroege Middeleeuwen. 30 Of de bij dit onderzoek aangetroffen bewoning uit de Late
Middeleeuwen hier uit voortkomt is niet met zekerheid te zeggen. Het lijkt er wel sterk op dat
de opgegraven bewoning in de loop van de tijd is verschoven naar de rand van het
escomplex. De bewoning vormde losse clusters van enkele boerderijen, zonder uit te groeien
tot echte dorpen. De hogere delen van het landschap waren in gebruik als akker, de lagere
als hooi- of weiland.
- Hoe verhoudt deze vindplaats zich tot wat op basis van archeologische en historische
gegevens bekend is betreffende Enschede en de ruimere regio?
Deze vindplaats is kenmerkend voor deze regio. De verschuiving van bewoning van de
hogere naar de wat lagere gronden in de loop van de tijd en de clustering tot kleine
buurtschappen is normaal.
- Wat is de typologie en vormontwikkeling van het aardewerk? Zijn er ‘gidsfossielen’? Is de
ontwikkeling gelijkelijk verdeeld in de regio? In welke mate komen welke importen voor? Wat
is hieruit af te leiden wat betreft sociaal-economische verhoudingen?
Het aardewerk bestaat in hoge mate uit kogelpotaardewerk. Dit type aardewerk is lange tijd
in gebruik en waarschijnlijk regionaal aangemaakt. De hoeveelheid aardewerk laat niet toe
een typologie of vormontwikkeling te destilleren. Het importaardewerk bestaat uit een enkel
29 Huijts 1992
30 Kenemans 2005
Concept versie 4 augustus 2008 24