De verzorgingsstaat herwogen - Wetenschappelijke Raad voor het ...

More documents

Recommendations

Info

verheffen: investeren in een zachtmoedige meritocratie van het ideaal van kansengelijkheid (Braggen en Weijers 1995). Gedurende de twintigste eeuw neemt individuele ‘verdienste’ als verdelingsprincipe geleidelijk de plaats in van geboorte, sekse, bezit of leeftijd (Meijnen 2005a). Met de toenemende meritocratisering van arbeidsorganisaties en het verschralen van inkomenscompenserende regelingen van staatswege is het onderwijsstelsel uitgegroeid tot de ‘verheffingsmachine’ bij uitstek. In toenemende mate is het schooldiploma beslissend geworden voor de arbeidsmarktperspectieven en, via inkomen, relaties, status en de andere hulpbronnen die via arbeid worden verkregen, voor gezondheid, wooncarrière, gezinsvorming, vriendenkring, welzijn, geluk en zelfs mortaliteit. Om die reden is onderwijs voor de meeste politieke partijen dan ook uitgegroeid tot hét instrument voor de realisering van breed gedeelde emancipatiedoelstellingen. Opeenvolgende kabinetten hebben sinds de jaren zestig kleine en grote onderwijshervormingen doorgevoerd om de reproductie van sociaal-economische ongelijkheden te verminderen en de doorstroom van leerlingen uit lagere sociaal-economische klassen naar het hoger beroepsonderwijs (hbo) en het wetenschappelijk onderwijs (wo) te vergroten, in een impliciete en soms expliciete poging om Nederland om te vormen tot een meritocratie (Meijnen 2005a; Karsten en Sleegers 2005). Anno nu: onderwijs, arbeidsmarkt en de Lissabonagenda Als gevolg van economische internationalisering is er aan het eind van de twintigste eeuw onder politieke en economische elites een groeiend besef van economische kwetsbaarheid ontstaan. Ondernemingen staan in toenemende mate bloot aan concurrentie uit landen die of een lager loonpeil kennen of een kwalitatief superieur productieklimaat. Ook via belastingheffingsgrondslagen zijn landen met elkaar in concurrentie. Om deze concurrentie het hoofd te bieden, kunnen grofweg twee wegen worden ingeslagen: ofwel het pad van lage arbeidskosten, ofwel het pad van de kwaliteitsconcurrentie waarin ingezet wordt op innovatie en kapitaalintensivering van de productie, wat ook dwingt tot grotere investeringen in menselijk kapitaal (Finegold en Soskice 1988). Door de Europese Unie (eu) is vanwege de relatief hoge bruto arbeidskosten expliciet die laatste strategie omarmd. Met het Lissabonakkoord van 2000 is de doelstelling geformuleerd om de Europese economie te transformeren tot de meest concurrerende en dynamische ter wereld. Onderwijs wordt daarbij gezien als het instrument bij uitstek om arbeidsvraag en arbeidsaanbod in termen van competenties en functie-eisen dichter bij elkaar te brengen. In een context van vrijwel continue economische structuurveranderingen vereist dat voortdurende scholing en dus een onderwijssysteem waarin initiële en postinitiële opleidingen goed op elkaar aansluiten. Zonder permanente educatie zijn de vaardigen van morgen immers de werklozen van overmorgen (Sennett 2006). Dat zien te voorkomen is niet alleen een kwestie van economische noodzaak, maar ook van een preventieve verzekering tegen sociaal-economische marginalisering. Daarnaast is de toenemende nadruk door de eu-lidstaten op verhoging van de onderwijsinspanningen ingegeven door demografische ontwikkelingen – vergrijzing en 185
186 de verzorgingsstaat herwogen ontgroening – die zowel maximalisering van de arbeidsparticipatie afdwingen (extensieve groei) als maximalisering van de arbeidsproductiviteit (intensieve groei) en dus optimaal gebruik maken van het aanwezige talent. Als gevolg daarvan kunnen ontwikkelde economieën met vergrijzende bevolkingen het zich niet langer permitteren om burgers aan de kant te laten staan of burgers met achterhaalde vaardigheden de arbeidsmarkt op te sturen. Voortijdige uitval en ontoereikende competentieverwerving zijn in dit licht prangende problemen. In deze paragraaf wordt het Nederlandse onderwijsbestel doorgelicht op zijn verheffende capaciteiten. Hoe presteert het Nederlandse onderwijsbestel in vergelijking met andere landen? Weet het voldoende uit de leerlingen te halen? Is er Figuur 7.1 Spreiding wiskundescores van 15-jarige leerlingen in 2003 FIN KOR NED JAP CAN BEL ZWI TSJ DEN FRA ZWE OOS DUI IER OESO NOO POL HON SPA VS POR ITA GRI Bron: oecd pisa 2003 544 542 538 534 532 529 527 516 514 511 509 506 503 503 500 495 490 490 485 483 466 466 445 445 350 400 450 500 550 600 650 700 I minst presterende kwart leerlingen I middelste 50 procent (544) - gemiddelde score I best presterende kwart leerlingen
Page 1 and 2:
��
Page 3 and 4:
De Wetenschappelijke Raad voor het
Page 5:
Omslagafbeelding: © anp Photo Omsl
Page 9 and 10:
8 de verzorgingsstaat herwogen 5 Ve
Page 11 and 12:
10 de verzorgingsstaat herwogen 9 C
Page 13 and 14:
12 de verzorgingsstaat herwogen beh
Page 15 and 16:
14 de verzorgingsstaat herwogen heb
Page 17:
16 de verzorgingsstaat herwogen (sc
Page 21 and 22:
20 de verzorgingsstaat herwogen
Page 23 and 24:
22 de verzorgingsstaat herwogen gin
Page 25 and 26:
24 de verzorgingsstaat herwogen pen
Page 27 and 28:
26 de verzorgingsstaat herwogen ner
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
32 de verzorgingsstaat herwogen per
Page 35 and 36:
34 de verzorgingsstaat herwogen sch
Page 37 and 38:
36 de verzorgingsstaat herwogen ver
Page 39 and 40:
38 de verzorgingsstaat herwogen en
Page 41 and 42:
40 de verzorgingsstaat herwogen woo
Page 43 and 44:
42 de verzorgingsstaat herwogen Ook
Page 45 and 46:
44 de verzorgingsstaat herwogen eig
Page 47 and 48:
46 de verzorgingsstaat herwogen Ver
Page 49 and 50:
48 de verzorgingsstaat herwogen soc
Page 51 and 52:
50 de verzorgingsstaat herwogen vin
Page 53 and 54:
52 de verzorgingsstaat herwogen den
Page 55 and 56:
54 de verzorgingsstaat herwogen 3.2
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
58 de verzorgingsstaat herwogen van
Page 61 and 62:
60 de verzorgingsstaat herwogen heb
Page 63 and 64:
62 de verzorgingsstaat herwogen bet
Page 65 and 66:
64 de verzorgingsstaat herwogen kan
Page 67 and 68:
66 de verzorgingsstaat herwogen dat
Page 69 and 70:
68 de verzorgingsstaat herwogen Al
Page 71 and 72:
70 de verzorgingsstaat herwogen in
Page 73 and 74:
72 de verzorgingsstaat herwogen 3.6
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
76 de verzorgingsstaat herwogen ver
Page 79 and 80:
78 de verzorgingsstaat herwogen daa
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
84 de verzorgingsstaat herwogen De
Page 87 and 88:
86 de verzorgingsstaat herwogen wer
Page 89 and 90:
88 de verzorgingsstaat herwogen Fig
Page 91 and 92:
90 de verzorgingsstaat herwogen den
Page 93 and 94:
92 de verzorgingsstaat herwogen act
Page 95 and 96:
94 de verzorgingsstaat herwogen Oud
Page 97 and 98:
96 de verzorgingsstaat herwogen Fig
Page 99 and 100:
98 de verzorgingsstaat herwogen Oud
Page 101 and 102:
100 de verzorgingsstaat herwogen me
Page 103 and 104:
102 de verzorgingsstaat herwogen Sc
Page 105 and 106:
104 de verzorgingsstaat herwogen He
Page 107 and 108:
106 de verzorgingsstaat herwogen Fi
Page 109 and 110:
108 de verzorgingsstaat herwogen Ta
Page 111 and 112:
110 de verzorgingsstaat herwogen Ho
Page 113 and 114:
112 de verzorgingsstaat herwogen te
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
116 de verzorgingsstaat herwogen Zo
Page 119 and 120:
118 de verzorgingsstaat herwogen En
Page 121 and 122:
120 de verzorgingsstaat herwogen 45
Page 123 and 124:
122 de verzorgingsstaat herwogen om
Page 125 and 126:
124 de verzorgingsstaat herwogen br
Page 127 and 128:
126 de verzorgingsstaat herwogen pr
Page 129 and 130:
128 de verzorgingsstaat herwogen bi
Page 131 and 132:
130 de verzorgingsstaat herwogen bu
Page 133 and 134:
132 de verzorgingsstaat herwogen me
Page 135 and 136: 134 de verzorgingsstaat herwogen pe
Page 137 and 138: 136 de verzorgingsstaat herwogen Ta
Page 139 and 140: 138 de verzorgingsstaat herwogen Du
Page 141 and 142: 140 de verzorgingsstaat herwogen in
Page 143 and 144: 142 de verzorgingsstaat herwogen ee
Page 145 and 146: 144 de verzorgingsstaat herwogen Be
Page 147 and 148: 146 de verzorgingsstaat herwogen da
Page 149 and 150: 148 de verzorgingsstaat herwogen me
Page 151 and 152: 150 de verzorgingsstaat herwogen to
Page 153 and 154: 152 de verzorgingsstaat herwogen 6.
Page 155 and 156: 154 de verzorgingsstaat herwogen ge
Page 157 and 158: 156 de verzorgingsstaat herwogen me
Page 159 and 160: 158 de verzorgingsstaat herwogen ho
Page 163 and 164: 162 de verzorgingsstaat herwogen to
Page 165 and 166: 164 de verzorgingsstaat herwogen ri
Page 169 and 170: 168 de verzorgingsstaat herwogen di
Page 171 and 172: 170 de verzorgingsstaat herwogen Bo
Page 173 and 174: 172 de verzorgingsstaat herwogen Me
Page 175 and 176: 174 de verzorgingsstaat herwogen vo
Page 179 and 180: 178 de verzorgingsstaat herwogen no
Page 181 and 182: 180 de verzorgingsstaat herwogen
Page 183 and 184: 182 de verzorgingsstaat herwogen om
Page 185: 184 de verzorgingsstaat herwogen Pa
Page 189 and 190: 188 de verzorgingsstaat herwogen Fi
Page 191 and 192: 190 de verzorgingsstaat herwogen he
Page 193 and 194: 192 de verzorgingsstaat herwogen le
Page 195 and 196: 194 de verzorgingsstaat herwogen sa
Page 201 and 202: 200 de verzorgingsstaat herwogen he
Page 203 and 204: 202 de verzorgingsstaat herwogen ee
Page 205 and 206: 204 de verzorgingsstaat herwogen da
Page 207 and 208: 206 de verzorgingsstaat herwogen we
Page 209 and 210: 208 de verzorgingsstaat herwogen In
Page 211 and 212: 210 de verzorgingsstaat herwogen ta
Page 213 and 214: 212 de verzorgingsstaat herwogen ho
Page 215 and 216: 214 de verzorgingsstaat herwogen de
Page 217 and 218: 216 de verzorgingsstaat herwogen do
Page 219 and 220: 218 de verzorgingsstaat herwogen hu
Page 221 and 222: 220 de verzorgingsstaat herwogen ve
Page 225 and 226: 224 de verzorgingsstaat herwogen Wa
Page 227 and 228: 226 de verzorgingsstaat herwogen re
Page 233 and 234: 232 de verzorgingsstaat herwogen Ee
Page 235 and 236: 234 de verzorgingsstaat herwogen Ne
Page 237 and 238:
236 de verzorgingsstaat herwogen 8.
Page 239 and 240:
238 de verzorgingsstaat herwogen Se
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
246 de verzorgingsstaat herwogen de
Page 249 and 250:
248 de verzorgingsstaat herwogen ku
Page 251 and 252:
250 de verzorgingsstaat herwogen mi
Page 253 and 254:
252 de verzorgingsstaat herwogen Ve
Page 255 and 256:
254 de verzorgingsstaat herwogen vo
Page 257 and 258:
256 de verzorgingsstaat herwogen oo
Page 259 and 260:
258 de verzorgingsstaat herwogen ve
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
262 de verzorgingsstaat herwogen va
Page 265 and 266:
264 de verzorgingsstaat herwogen st
Page 267 and 268:
266 de verzorgingsstaat herwogen Bo
Page 269 and 270:
268 de verzorgingsstaat herwogen Ee
Page 271 and 272:
270 de verzorgingsstaat herwogen Ho
Page 273 and 274:
272 de verzorgingsstaat herwogen Mi
Page 275 and 276:
274 de verzorgingsstaat herwogen Pi
Page 277 and 278:
276 de verzorgingsstaat herwogen So
Page 279 and 280:
278 de verzorgingsstaat herwogen We
Page 281 and 282:
280 de verzorgingsstaat herwogen 32
Page 283 and 284:
282 de verzorgingsstaat herwogen ve
Page 285:
��
show all

De verzorgingsstaat herwogen - Wetenschappelijke Raad voor het ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?