Buiten kerk en moskee

De vereniging, die zo’n 1700 leden zegt te hebben, spreekt zich niet specifiek uit tegen religie en
spiritualiteit, maar heeft wel als doel onheuse gezondheidsclaims op te sporen en tegen te spreken.
‘De arts moet niet gaan preken en de dominee moet geen gezondheidsadvies geven’, aldus
De Jong, secretaris van de vereniging. Ze laat ook weten dat het seculiere perspectief van groot
belang is en dat ‘religie en spiritualiteit hun plek moeten kennen’, wat betekent dat deze onderwerpen
in de privésfeer worden beleefd en een zaak van ‘het hoofd en het hart’ zijn. De Jong vervolgt:
Religie is geen onderwerp voor de vereniging tenzij er vanuit een geloof ongegronde gezondheidsclaims
worden gedaan of zinloze behandelwijzen worden gepropageerd zoals genezing door gebed. Waar wij
ons tegen verzetten zijn gebedsgenezers, mensen die beweren dat ze met gebed iets kunnen genezen
want dat is kwakzalverij en oplichterij. […] Dat staat eigenlijk los van religie, heel veel alternatieve
behandelwijzen hebben alle kenmerken van religie, mensen geloven tegen de klippen op dat iets werkt,
er is vaak een goeroe of een spiritueel leider in zo’n groep die een bepaalde behandelwijze propageert.
[…] Homeopaten zou je kunnen zien als priesters. De manier waarop ze met een houten lepeltje een
korreltje op je tong leggen heeft wel wat weg van hosties uitdelen.
Stichting Skepsis
Net als de Vereniging tegen Kwakzalverij zegt ook Stichting Skepsis zich in te zetten voor de
wetenschap en de rede en claimen zij zich te verzetten tegen kwakzalverij en oplichterij. Het doel
van de stichting, aldus de secretaris Jan Willem Nienhuys, is: ‘De kritische studie van het paranormale
en pseudowetenschap.’ Door het uitgeven van het blad Skepter dat vier keer per jaar verschijnt
en door ongeveer 2500 mensen gelezen wordt, bespreekt en bekritiseert de stichting ook
onjuist beoefende wetenschap. De stichting richt zich dus niet louter op paranormale zaken, maar,
aldus de heer Nienhuys ‘ook [op] waarzeggers en rare theorieën, het blad gaat tegenwoordig in de
richting van ook merkwaardige of dubieuze wetenschap’.
Verlichtingsborrel
De Verlichtingsborrel is voortgekomen uit een gemis aan een vrijdenkersvereniging in Den Haag,
zo stelt de oprichter Lex Sip. In 2013 werd voor het eerst een maandelijkse borrel georganiseerd en
het sloeg aan. Vrijdenken betekent voor de heer Sip:
[D]at je niet gehinderd wordt door allerlei dingen van buitenaf. […] Vrijdenkers zijn per definitie atheïstisch.
Atheïstisch wordt heel vaak gedacht dat je dan tegen iets bent, dat is niet zo. ‘A’ betekent alleen
maar ‘zonder’. Niet geloof in goden, bovennatuurlijke dingen ook niet, het leven is gewoon zoals het is,
je houdt je aan de feiten en zie je gesteund door de wetenschap en zo en dat is een beetje wat ik vind van
vrij denken, en sta open voor van alles en nog wat. Kijk als er [….] echt een overtuigend bewijs is dat God
bestaat, dan bestaat hij, weet je maar zolang er geen bewijs van iets is, dan is het er niet.
De vereniging organiseert onder andere lezingen over atheïstische denkers zoals Spinoza waar
gemiddeld volgens de heer Sip zo’n 40 leden (voornamelijk mannen) op afkomen.
De Vrije Gedachte
De Vrije Gedachte is volgens secretaris Dik Kruithof opgericht in 1856 als De Dageraad, die haar
wortels heeft in de Vrijmetselarij. De Dageraad ontstond vanuit de overtuiging dat men nog maar
aan het begin van de ontwikkeling van de wetenschap stond en was vooral op zoek naar een
natuurlijke algemeen-menselijke ethiek. Later hield men zich bezig met sociale vraagstukken zoals
vrouwenkiesrecht (Aletta Jacobs was een van de leden) en openbaar onderwijs, maar ook met
andere zaken zoals crematie. De Vrije Gedachte noemt zichzelf een atheïstisch humanistische
104 z i n g e v i n g z o a l s v e r s t a a n d o o r a t h e ï s t e n , a g n o s t e n e n
h e d e n d a a g s e s p i r i t u e l e n