Buiten kerk en moskee

stuk iets over (de ontwikkeling in) zingeving te zeggen in zowel internationaal als historisch
vergelijkend perspectief. In figuur 2.11 staat per land vanaf 1991 óf 1998 weergegeven hoeveel
procent het (sterk) oneens is met de stelling dat het leven geen enkel doel dient.
Figuur 2.11
‘Het leven dient geen enkel doel’, ((sterk) oneens), 1991-2018 (in procenten) a
100
Verenigde Staten
Slovenië
90
Tsjechië
Hongarije
Spanje
80
Oostenrijk
Frankrijk
70
Noorwegen
Duitsland
Verenigd Koninkrijk
60
Zwitserland
Nederland
50
Denemarken
Zweden
40
1991
1998
2008
2018
scp.nl
Slowakije
a
De letterlijke vraag luidt: ‘Volgens mij dient het leven geen enkel doel.’
Bron: issp (issp’91-’18)
Wat valt op? Allereerst de toch best aanzienlijke verschillen op landelijk niveau. Terwijl
negen van de tien Amerikanen het oneens zijn met deze stelling kunnen slechts vier op de
tien Slowaken en ongeveer de helft van de Zweden zich hier niet in vinden. Nederland
bevindt zich, samen met de Scandinavische landen, wat onderin de middenmoot. Ten
tweede valt op het eerste gezicht op dat men het in het verreweg meest gelovige land in
onze selectie (de Verenigde Staten) het vaakst oneens is met de bewering dat het leven
geen enkel doel dient. In hoofdstuk 4 zullen we zien dat er ook op individueel niveau een
positief verband is tussen (traditioneel) geloof en zingeving. Ten derde lijkt het erop dat het
deel van de bevolking dat niet van mening is dat het leven geen enkel doel dient in de
meeste landen tussen 2008 en 2018 (wat) is gedaald. Dit percentage is inderdaad alleen in
Hongarije en Spanje niet afgenomen.
Zoals we al zagen in figuur 2.3 en 2.6 is het percentage agnosten en atheïsten (of ongelovigen
in het algemeen) tussen 2008 en 2018 tegelijkertijd in de meeste van deze landen
behoorlijk toegenomen. Zo op het eerste gezicht lijkt het er bovendien op dat het percen-
24 o n g e l o o f , s p i r i t u a l i t e i t e n z i n g e v i n g i n i n t e r n a t i o n a a l
p e r s p e c t i e f