Buiten kerk en moskee

Figuur 2.4
Geloof in God in zeven Europese landen, 1981 en 2017 (in procenten) a, b
100
90
80
IT
70
60
IC
2017
50
40
SE
DK
NO
NL
VK
30
20
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
scp.nl
1981
a
b
De letterlijke vraag luidt: ‘Gelooft u wel of niet in God?’
dk = Denemarken; ic = IJsland; it = Italië; nl = Nederland; no = Noorwegen; se = Zweden; vk = Verenigd
Koninkrijk.
Bron: evs (evs’81 en ’17)
In Nederland is het percentage dat zegt in God te geloven niet alleen relatief laag, maar de
daling van dit percentage is de afgelopen 40 jaar ook relatief sterk. Het mag dus geen verrassing
zijn dat het belang van God (en geloof) in het (dagelijks) leven (een ander aspect
van secularisering) over dezelfde periode is afgenomen (figuur 2.5). Daarnaast valt op dat
deze terugloop tussen ongeveer 1990 en 2008 tijdelijk lijkt te stabiliseren. We zien de stabilisatie
over deze periode ook in twee van onze eigen onderzoeken (zie figuur 4.1) terug, dus
dit lijkt meer dan een toevallige (onderzoeksafhankelijke) uitkomst te zijn. Ten slotte merken
we op dat Italië grotendeels een categorie apart is. Niet alleen is het percentage nietgelovige
Italianen veel kleiner, ook lijkt secularisering de afgelopen decennia weinig grip te
hebben gekregen op dit land. Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat Italië,
samen met Spanje (na Italië het meest gelovige land in het evs-bestand van 2018, niet
weergegeven in figuur 2.4), een katholieke land is en dat sommige godsdienstsociologen
de reformatie en het (meer individualistische en rationele, kortom ‘moderne’) protestantisme
als een eerste opstapje naar een proces van modernisering en secularisering
beschouwen (Bruce 2019).
13 o n g e l o o f , s p i r i t u a l i t e i t e n z i n g e v i n g i n i n t e r n a t i o n a a l
p e r s p e c t i e f