Buiten kerk en moskee

interessante opleving in deze vorm van spiritualiteit in Nederland en de Scandinavische
landen, die mogelijk inderdaad een (late) reactie is op het eerder (vrij massaal) verlaten van
het traditionele geloof door de babyboomgeneratie (Houwelingen en De Hart 2019), maar
deze opleving (zo zien we in de laatste twee metingen) was tijdelijk en beklijft niet
(figuur 2.8). De afgelopen 40 jaar is het geloof in een levenskracht of geest, ondanks de
terugval van het traditionele geloof, niet toegenomen. Daarmee blijft secularisering, en
dus de toename van het aantal niet-gelovigen, niet alleen in Nederland maar ook in andere
Europese landen dé dominante ontwikkeling gedurende de afgelopen decennia. Overigens
is er, zoals we in ons vorig rapport hebben vermeld, geen sprake van secularisering op
wereldschaal (De Hart en Van Houwelingen 2018).
Figuur 2.8
Geloof in levensgeest of levenskracht in acht Europese landen, 1981-2017 (in procenten) a, b
60
50
Zweden
Duitsland
Nederland
40
Verenigd Koninkrijk
Denemarken
Noorwegen
30
Frankrijk
Spanje
20
1981
1990
1999
2008
2017
scp.nl
a
b
De letterlijke vraag luidt: ‘Welke van de volgende beweringen komt het dichtst bij uw eigen overtuiging?’
1. Er bestaat een persoonlijke God; 2. Er bestaat een soort levensgeest of -kracht; 3. Ik weet
eigenlijk niet wat ik ervan denken moet; 4. Ik denk eigenlijk niet dat er een of andere geest of God of
levenskracht bestaat.
Italië en IJsland ontbreken omdat bij deze landen vermoedelijk een fout is opgetreden bij de codering
van de databestanden.
Bron: evs (evs’81-’17)
Hoewel Nederland, in vergelijking met andere Europese landen, ondanks het geringe percentage
dat (traditioneel-)gelovig is niet veel meer hedendaagse spirituelen huist en het
17 o n g e l o o f , s p i r i t u a l i t e i t e n z i n g e v i n g i n i n t e r n a t i o n a a l
p e r s p e c t i e f