Buiten kerk en moskee

En misschien hebben we nodig dat het even heel duidelijk de Trumps en al die anderen nodig
hebben om te laten zien dat het dénken dat het maakbaar is, maar hoe de boel in de soep
loopt, zodat wij weer, zodat ik weer dichter bij mezelf en bij die zingeving, bij die betekenisgeving,
bij het spirituele kom. Omdat we één geheel zijn, we zijn niet zo apart van elkaar
waarschijnlijk. Jij ben ik en ik ben jou. (D11, vrouw, 67 jaar)
Een andere respondent zegt iets soortgelijks:
Respondent: Ik moet Trump zelf niet maar toch was hij wel even nodig.
Interviewer: Waarom dan? […]
Respondent: Ik heb me daar niet echt in verdiept, want het eerste wat ik dacht was: oh
nee, maar toch schudt hij de boel even goed wakker. Obama was een prima vent, maar die
elite van de Clintons en die allemaal, dan hebben we het weer over een heel ander stuk. Dat
zijn degenen die juist de wereld in eenzelfde positie willen houden, dat het niet verandert,
terwijl het wel aan het veranderen is. Dat doet Trump wel, die schopt er even flink tegenaan
en dat is… ik moet hem verder niet, absoluut niet, ik ben helemaal niet pro-Trump, maar hij
schudt het wel even goed wakker. (D12, vrouw, 56 jaar)
Politieke ontwikkelingen worden dus ook wel eens gezien in het licht van zingeving en ontwikkeling
waarbij het opvallend is dat bijna alle respondenten die we gesproken hebben
die ontwikkeling positief duiden. Met andere woorden heeft men er vertrouwen in, waarbij
af en toe expliciet op het steeds maar verder toenemende kennisniveau van de mensheid
wordt gewezen, dat onze samenleving en zelfs de mensheid in het algemeen zich, misschien
weliswaar met horten en stoten, in de goede richting ontwikkelt. En voor sommige
spiritueel gelovigen stijgt met je (zelf)kennis automatisch ook de ervaren zingeving (en dus
geluk).
Zowel onder hedendaagse spirituelen als religious nones komt een aantal onderwerpen,
weliswaar anders uitgelegd, terug wanneer er naar zingeving wordt gevraagd. Zoals onderdeel
zijn van een groter geheel, een beter mens worden, het belang van relaties met anderen
en kinderen en het hebben van een doel in het leven, de maakbaarheid van het eigen
leven en de maatschappij als geheel. Over dat laatste maakt men zich weliswaar niet te
veel illusie; als individu ben je maar een klein radertje in het geheel, maar je moet volgens
deze respondenten desalniettemin zelf wel iets doen. Zo stellen twee respondenten:
Als je me echt vraagt naar de kern, heeft het leven heel veel zin, dan denk ik dat ik maar een
soort passant en bijna een mier op een gigantische planeet ben en denk ik dat de invloed die
ik uitoefen vrij beperkt is. Maar binnen mijn kleine vierkante meter wil ik proberen toch een
beetje zingeving aan dat minimale bestaan te geven. Dat heb je voor een deel zelf in de hand
denk ik. (D20, man, 34 jaar)
Ik vind het geen zinloosheid. Alleen als ik er niet was geweest dan had iemand anders dat
opgepakt. Ik ben een schakeltje in de maatschappij. Daar doe ik mijn best voor. En had ik er
niet geweest dan had iemand anders dat wel opgepakt. (D29, man, 61 jaar)
112 z i n g e v i n g z o a l s v e r s t a a n d o o r a t h e ï s t e n , a g n o s t e n e n
h e d e n d a a g s e s p i r i t u e l e n