Buiten kerk en moskee

keld is door Ryff (2014) waarin ook elementen van zingeving zijn opgenomen. 17 Hoe dan
ook, leeftijd, huwelijkse staat, kerklidmaatschap en spiritualiteit discrimineren het best
tussen geluk en zingeving.
Samengevat speelt zingeving vermoedelijk een belangrijkere rol in het leven van gelovigen
dan dat van niet-gelovigen en dat zou kunnen verklaren waarom zij ook meer zingeving
ervaren dan niet-gelovigen. Dat er desalniettemin tussen gelovigen en niet-gelovigen
nauwelijks een verschil bestaat in ervaren geluk – een concept dat sterk correleert met zingeving
– komt vermoedelijk doordat zingeving bij niet-gelovigen in het algemeen een minder
grote rol in hun leven speelt. Voor hen is het makkelijker dan voor gelovigen om zich bij
afwezigheid van zingeving toch gelukkig te voelen. Met andere woorden is gebrek aan zingeving
relatief minder een geluksprobleem voor sommige a-religieuzen, terwijl gebrek aan
geluk bij religieuzen niet per se in de weg hoeft te staan van zingeving. Wellicht valt dit
terug te voeren op twee redelijk fundamenteel verschillende visies op het goede (deugdzame)
leven van zin- en gelukszoekers. Baumeister et al. (2013) omschrijven ze respectievelijk
als volgt:
Our findings depict the unhappy but meaningful life as seriously involved in difficult undertakings.
It was marked by ample worry, stress, argument, and anxiety. People with such lives
spend much time thinking about past and future: They expect to do a lot of deep thinking,
they imagine future events, and they reflect on past struggles and challenges.
Voor de gelukszoekers ziet het er eerder als volgt uit:
One can also use our findings to depict the highly happy but relatively meaningless life. People
with such lives seem rather carefree, lacking in worries and anxieties. If they argue, they
do not feel that arguing reflects them. Interpersonally, they are takers rather than givers, and
they devote little thought to past and future.
4.5 Conclusie
In dit hoofdstuk hebben we de agnosten en atheïsten nader onder de loep genomen. Hoe
groot zijn deze groepen? Hoe kijken zij aan tegen het geloof en hoe gaan zij om met
levensbeschouwelijke (zingevings)vragen? Zoals we al in hoofdstuk 2 constateerden, is het
aantal agnosten en atheïsten de afgelopen decennia sterk toegenomen. Parallel hieraan is
het belang van het geloof voor de samenleving afgenomen, hoewel er de laatste jaren een
stabilisatie lijkt op te treden. Tussen 2015 en 2020 is de steun voor overheidssubsidies voor
het in stand houden van kerkgebouwen zelfs toe- in plaats van afgenomen. Een kwart van
de agnosten en atheïsten kan zich inmiddels vinden in overheidssteun voor het behoud
van kerkgebouwen. Bij benadering kan ongeveer één op de tien Nederlanders worden
gekenschetst als cultuurchristen: men is weliswaar zelf geen christen maar erkent wel de
waarde van geloof en kerk voor de samenleving.
In het tweede deel van dit hoofdstuk is nader gekeken naar zingeving. We hebben hiervoor
een (voor Nederland) nieuw instrument om zingeving te meten ontwikkeld, getoetst en er
91 n i e t - g e l o v i g e n e n z i n g e v i n g