Buiten kerk en moskee

More documents

Recommendations

Info

vermelden hier alvast dat er in de meeste landen ook op individueel niveau dezelfde verbanden gevonden worden op basis van de in 2018 verzamelde issp-data (tabel 2.1). Met andere woorden, ook in de meeste (maar niet alle!) landen stemmen religious nones sneller in met de stelling dat het leven geen doel dient. Daarnaast zijn diegenen die van mening zijn dat alleen het bestaan van een god het leven zinvol kan maken minder snel geneigd in te stemmen met de stelling dat het leven alleen zin heeft als je er zelf betekenis aan geeft. Daarbij valt het op dat er niet of nauwelijks verschillen in ervaren zingeving tussen (traditioneel-)gelovigen en ongelovigen zijn in de voormalig communistische landen. In deze landen gaat het verband op individueel niveau tussen geloof en zingeving dus niet op. Dit zijn ook de landen die in figuur 2.12 ver van de trendlijn liggen. Misschien dat deze vorm van zingeving vanwege de decennialange communistische onderdrukking van het geloof meer moest worden gezocht in individuele betekenisgeving. Tabel 2.1 Zin-, betekenisgeving en (on)geloof in verschillende landen, 2018 (in procenten) leven dient geen enkel doel ((sterk) eens) rest agnost of atheïst rest leven heeft alleen zin als je er zelf een betekenis aan geeft ((sterk) eens) alleen het bestaan van God maakt leven zinvol ((sterk) eens) Oostenrijk 8 16 84 81 Tsjechië 4 4 75 61 Denemarken 10 29 85 63 Frankrijk 6 6 76 75 Duitsland 5 10 79 73 Hongarije 7 5 82 81 Nederland 5 18 75 55 Noorwegen 5 14 69 39 Slowakije 26 33 55 54 Slovenië 5 5 81 73 Spanje 6 10 81 70 Zweden 5 24 74 48 Zwitserland 11 22 82 72 Verenigd Koninkrijk 7 10 48 58 Verenigde Staten 2 7 56 38 Bron: issp (issp’18) Ook op individueel niveau zijn in alle landen (met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk) diegenen die oordelen dat alleen het bestaan van God het leven zinvol kan maken minder snel van mening dat het leven alleen zin heeft als je er zelf betekenis aan geeft. In sommige landen is er echter niet of nauwelijks sprake van een verschil. Wat ook opvalt, is dat het verschil tussen gelovigen (en de rest) groter lijkt te zijn in de meer seculiere landen zoals Nederland en de Scandinavische landen. Wellicht dat hier een ‘harde kern’-effect 27 o n g e l o o f , s p i r i t u a l i t e i t e n z i n g e v i n g i n i n t e r n a t i o n a a l p e r s p e c t i e f
speelt: diegenen die (nog) gelovig zijn in deze seculiere landen zijn relatief conservatief en eerder van mening dat alleen God (en niet het individu zelf) het leven een betekenis kan geven. Geloof en subjectief-immanente zingeving lijken dus zowel op het niveau van het land als op het niveau van het individu negatief gecorreleerd te zijn. Of immanente en seculiere betekenisgeving het existentiële gat dat ontstaat door secularisering en het verdwijnen van het (traditionele) geloof (‘de dood van God’) kan opvullen is een vraag die we voor Nederland (op individueel niveau) in hoofdstuk 4 nader zullen bekijken. 2.4 Conclusie De voornaamste bevinding op basis van internationaal onderzoek zal duidelijk zijn: Nederland is de afgelopen decennia, ook in vergelijking met veel andere landen, erg snel geseculariseerd. Het behoort nu zonder twijfel, samen met de Scandinavische landen en Tsjechië, tot de meest seculiere landen van Europa. Deze sterke teruggang van het traditionele (christelijke) geloof wordt slechts deels opgevuld door een (kleine) opleving in hedendaagse spiritualiteit die, naar het zich nu laat aanzien, mogelijk tijdelijk en alweer op haar terugtocht is. Hoe dan ook, ook in spiritueel opzicht is Nederland (inmiddels) niet een bijzonder gelovig land. Integendeel. Slechts ongeveer één op de zeven Nederlanders gelooft in diverse aspecten van hedendaagse spiritualiteit. In Tsjechië en Slowakije is dit bijvoorbeeld twee op de vijf. Desalniettemin duiden (nog) wel relatief veel Nederlanders zichzelf aan als ongebonden (hedendaags) spiritueel. Tot slot lijkt de zingeving met de teruggang in het (traditionele christelijke) geloof op het eerste gezicht niet alleen in Nederland maar ook in andere landen mogelijk onder druk te kunnen komen staan. Daarentegen is men juist in seculiere landen zoals Nederland sneller van mening dat het leven alleen zin heeft als men er zelf betekenis aan geeft. In hoeverre niet-gelovigen hierin slagen zal in hoofdstuk 4 nader worden bekeken. Noten 1 Vanwege de preciezere vraagstelling, het iets latere meetjaar, een groter aantal landen en de wijze van dataverzameling prefereren we, wat de landenvergelijking betreft, bij het vergelijken van het percentage agnosten en atheïsten in het laatste meetjaar de issp-gegevens boven de evs-gegevens. Uiteraard zijn de trends verder grotendeels hetzelfde. 2 De correlatie op landelijk niveau tussen deze drie ‘maten van ongeloof’ is hoog en varieert van 0,71 tot 0,93. 3 De correlatie op landelijk niveau tussen zingeving en betekenisgeving in figuur 2.13 is -0,64. Dat is aanzienlijk, hoewel dit voor het grootste deel op het conto van onze religieuze uitschieter, de Verenigde Staten, kan worden geschreven (zonder de Verenigde Staten is de correlatie -0,36). 28 o n g e l o o f , s p i r i t u a l i t e i t e n z i n g e v i n g i n i n t e r n a t i o n a a l p e r s p e c t i e f
Page 1 and 2: Religie in een pluriforme samenlevi
Page 3 and 4: Het Sociaal en Cultureel Planbureau
Page 5 and 6: 5.9 Zingeving en ervaringen 119 5.1
Page 7 and 8: 1 Inleiding In levensbeschouwelijk
Page 9 and 10: gevings)vragen. De bevindingen plaa
Page 11 and 12: 2.1 Atheïsten en agnosten Hoe secu
Page 13 and 14: Figuur 2.3 Ontwikkeling van het aan
Page 15 and 16: Figuur 2.5 Belang van God in leven
Page 17 and 18: Figuur 2.7 Diverse kenmerken van tr
Page 19 and 20: percentage hedendaagse spirituelen
Page 21 and 22: Figuur 2.10 Geloof in vier aspecten
Page 23 and 24: Figuur 2.10 (Vervolg) Iemands sterr
Page 25 and 26: stuk iets over (de ontwikkeling in)
Page 27: dat respondenten de stelling ‘het
Page 31 and 32: zo’n 5000 geïnteresseerden. Vele
Page 33 and 34: Schema 3.1 Ideaaltypisch onderschei
Page 35 and 36: we dat hier hebben onderzocht, kan
Page 37 and 38: en het percentage overtuigde gelovi
Page 39 and 40: Tabel 3.2a Zelftypering als religie
Page 41 and 42: niettemin in allerlei onderzoeken (
Page 43 and 44: Tabel 3.4 Spirituele activiteiten n
Page 45 and 46: Tabel 3.4 (Vervolg) Spirituele acti
Page 47 and 48: Uitweiding: orthodoxe christenen en
Page 49 and 50: Tabel 3.6 Spirituele activiteiten n
Page 51 and 52: daagse spiritualiteit kenmerken. Oo
Page 53 and 54: De verminderde instemming geldt nie
Page 55 and 56: Andere kernopvattingen: bricolage e
Page 57 and 58: Tabel 3.11 Zoekspiritualiteit, 2009
Page 59 and 60: en opgedaan van variërende transce
Page 61 and 62: Tabel 3.13 Drie aspecten van hedend
Page 63 and 64: Tabel 3.13 (Vervolg) Zin leven: uni
Page 65 and 66: de dominante cultuur om, en waren (
Page 67 and 68: kringen een rol, net als het bestaa
Page 69 and 70: de typische spiritueel is een hoger
Page 71 and 72: oudere (65-plus) vrouwen van wie 38
Page 73 and 74: Wat betekent de toename van het per
Page 75 and 76: Figuur 4.3 ‘Vindt u dat de overhe
Page 77 and 78: Tabel 4.2 Cultuurchristen, seculier
Page 79 and 80:
Figuur 4.6 ‘Ik heb er behoefte aa
Page 81 and 82:
De derde dimensie, in het Engels ve
Page 83 and 84:
Tabel 4.3 Zingeving: (levens)doel E
Page 85 and 86:
Tabel 4.4 Zingeving: coherentie Erv
Page 87 and 88:
Tabel 4.5 Zingeving: (levens)belang
Page 89 and 90:
elangrijk voor het ervaren van zing
Page 91 and 92:
voeren waarbij we de zinzoekers ver
Page 93 and 94:
voor het eerst mee gemeten. Dit mee
Page 95 and 96:
16 Volgens deze indeling zitten er
Page 97 and 98:
Zingeving is een lastig te definië
Page 99 and 100:
‘Ja, heel nihilistisch. Als ik er
Page 101 and 102:
tualiteit genoemd, door De Hart (20
Page 103 and 104:
Ja, het leven, het leven dient zich
Page 105 and 106:
De vereniging, die zo’n 1700 lede
Page 107 and 108:
expliciete humanisten en atheïsten
Page 109 and 110:
voornamelijk atheïsten zijn. Kruit
Page 111 and 112:
denk dan ook over het geloof, of da
Page 113 and 114:
En misschien hebben we nodig dat he
Page 115 and 116:
Een andere respondent, een hedendaa
Page 117 and 118:
Een man van in de zeventig die zich
Page 119 and 120:
In dit geval is geluk iets dat voor
Page 121 and 122:
Op een iets abstracter niveau wordt
Page 123 and 124:
heel zeker. Dat leiden wij af uit h
Page 125 and 126:
Nul, helemaal niks, helemaal niks,
Page 127 and 128:
ezig zijn’. In lijn met de litera
Page 129 and 130:
maar ik heb er wel zin in’. Toch
Page 131 and 132:
drinkt en geniet van al je bezit, d
Page 133 and 134:
mens en de samenleving waarderen, o
Page 135 and 136:
collectivistisch te interpreteren (
Page 137 and 138:
4 Zie hoofdstuk 5. 5 Henry VI, 2. 1
Page 139 and 140:
aanleiding voor Nederlanders om zic
Page 141 and 142:
hen is van mening dat moslims moete
Page 143 and 144:
dat het geloof in een god die zich
Page 145 and 146:
nen die met elkaar samenhangen (mut
Page 147 and 148:
In zoverre er in de toekomst sprake
Page 149 and 150:
In bredere zin zullen oordelen en m
Page 151 and 152:
7.4 Tot besluit Tot slot, de catego
Page 153 and 154:
8 Concluding remarks on three repor
Page 155 and 156:
limit on the latter. Also, for some
Page 157 and 158:
Christian elements or adjusting the
Page 159 and 160:
three possible challenges (amongst
Page 161 and 162:
2019). Orthodox and other Muslims a
Page 163 and 164:
all citizens and groups are able to
Page 165 and 166:
ack of its involvement in the socia
Page 167 and 168:
3 Similar findings were recorded fo
Page 169 and 170:
in secular countries like the Nethe
Page 171 and 172:
One striking finding is that respon
Page 173 and 174:
Literatuur Andriessen, I., J. Hoege
Page 175 and 176:
Green, M. (1999). Weber and Lawrenc
Page 177 and 178:
Oishi, S. en E. Diener (2014). Resi
show all

Buiten kerk en moskee

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?